TÜRKİYE’DE İLLERE GÖRE KABA BOŞANMA ORANLARININ (2001-2020) MEKÂNSAL OTO-KORELASYONU VE TREND ANALİZİ
Author:
Abstract
Bir toplumun demografik yapısını etkileyen temel parametrelerden biri de boşanma vakalarıdır. Bu parametrenin açıklanması ve yorumlanması için mekâna ve zamana göre değişiminin incelenmesi, dolayısıyla mekânsal oto-korelasyonu ve zamansal trendinin belirlenmesi önemlidir. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve jeoistatistik yöntemler, benzeri olguların mekânsal ve zamansal değişimlerinin incelenmesinde önemli avantajlar sunmaktadır. Bu çalışmada; Türkiye’de illere göre 2001-2020 yılları arasında 20 yıllık kaba boşanma oranları hesaplanarak, kaba boşanma vakalarının mekânsal oto-korelasyonu ve zamansal değişimi incelenmiştir. Çalışmada boşanma vakalarının mekânsal dağılış desenini test etmek ve 20 yıllık süreçte eğilimini modellemek amaçlanmıştır. Mekânsal dağılış için, Global Moran’s I, Local Moran’s I ve Hot Spot analizleri, zamansal değişim için ise Mann Kendall trend analizi uygulanmıştır. Sonuç olarak, Moran’s I analizi sonucunda Türkiye genelinde boşanma vakalarının güçlü bir şekilde kümelenme gösterdiği tespit edilmiştir. Local Moran’s I analizi ile Türkiye’nin güneydoğu kesiminde düşük değerlerin kümelendiği, güneybatı Anadolu ve iç Anadolu kesimlerinde ayrı iki alanda yüksek değerlerin kümelendiği ortaya çıkmıştır. Hot Spot analiziyle ise %99, %95 ve %90 güven aralıklarında hem sıcak hem de soğuk noktalar belirlenmiştir. Mann Kendall trend analizi sonucunda; Türkiye genelinde %99 güven aralığında anlamlı artış olduğu görülmüştür. İller bazında %99, %95 ve %90 güven aralıklarında artış ve düşüş olan iller tespit edilmiştir. Toplamda 9 ilde anlamlı düşüş, 57 ilde anlamlı artış görüldüğü, 15 ilde ise anlamlı bir değişikliğin olmadığı sonucu elde edilmiştir.
Keywords
Abstract
Divorce cases are one of the main parameter that influence the demographic structure of a society. In order to explain and evaluate this parameter, investigating changes throughout space and time therefore determining spatial autocorrelation and temporal trend is important. Geographic Information Systems (GIS) and geostatistical methods serve important advantages for investigating spatial and temporal changes of such cases. In this study by calculating the crude divorce rates for provinces in Turkey between 2001 and 2020, for 20 years, spatial autocorrelation and temporal changes of crude divorce cases have been investigated. In the study, testing the spatial distribution pattern of divorce cases and modelling the trend of 20 years’ period have been aimed. For spatial distribution, Moran’s I, Local Moran’s I and Hot Spot Analysis; for trend analysis Mann Kendall have been carried out. Consequently, according to result of Moran's I analysis, it has been determined that divorce cases clustered strongly across Turkey. Local Moran's I analysis has revealed that low values clustered in the southeastern part of Turkey, while high values clustered in two separate areas in southwestern Anatolia and central Anatolia. By using Hot Spot analysis, both hot and cold spots have been determined at 99%, 95% and 90% confidence intervals. The result of Mann Kendall trend analysis has revealed that there is a significant increase in the 99% confidence interval across Turkey. Provinces with increases and decreases in 99%, 95% and 90% confidence intervals have been determined considering each province. Finally, a significant decrease has been observed in 9 provinces while a significant increase in 57 provinces, and in 15 provinces there has been no significant change.