Author:
Abstract
Osmanlı İmparatorluğunun son döneminde başlayan Avrupa medeniyeti kültür etkisine giriş ve gelişme sürecimiz hâlâ devam etmektedir. Bu süreç içinde kurumsal yapılar ve kültürel dokuda da Avrupalılaşma belirtileri görülür. Osmanlı; felsefe, coğrafya, edebiyat ve ilmi eserleri süreç başında Avrupalıların dillerinden okunmaktaydı. Ancak her ferdin ikinci veya üçüncü bir dil öğrenme imkanıbulunmadığından yabancı dildeki eserlerin tercüme edilmesi, daha çok okuyucuya ulaşma amacı yeni bir sahayı da ortaya çıkardı. Özellikle genç araştırmacı ve öğrencilerin Avrupa dillerinde yazılan felsefe, coğrafya, edebiyat ve ilmi eserlere ulaşma ihtiyacı kurumsal veya özel matbaacı teşebbüslerce tercüme edilerek sağlanmıştır. Tercüme eserler, Osmanlı yenileşmesinde önemli bir saha olarak etkin biçimde böylelikle yerini almıştır. Tabii olarak bütün sahada olduğu gibi Türk edebiyatının yenileşmesinde de tercüme eserlerin rehberliği değişimin önderi olur. Böylelikle, hemen hemen bütün edebi türler üzerinde tercümenin büyük etkisi görülür. Türk edebiyatında Tanzimat’la başlayan gelişmeler ve tercüme faaliyetleri birçok yeniliği ve aydın tipini de beraberinde getirir. Çalışmamızda, 1860-1912 dönemi edebi hatırat türündeki kaynaklarda tercüme ve tercüme eserler hakkındaki görüş ve tespitler bulunmaktadır. Türk edebiyatının gelişim sürecinde etkili olan tercüme faaliyetlerine ediplerin bakışı incelenmiştir.
Keywords
Abstract
Our process of entering and developing the cultural influence of European civilization, which started in the last period of the Ottoman Empire, still continues. In this process, signs of Europeanization are seen in institutional structures and cultural texture. Ottoman; Philosophy, geography, literature and scientific works were being read in European languages at the beginning. However, since not every individual has the opportunity to learn a second or third language, the translation of works in foreign languages, the aim of reaching more readers, also revealed a new field. In particular, the need for young researchers and students to access philosophy, geography, literature and scientific works written in European languages was met by translation done by corporate or private printers. Translation works effectively took their place as an important field in the Ottoman renewal. Of course, as in the whole field, in the renewal of Turkish literature, the guidance of translated works becomes the leader of change. Thus, translation has a great impact on almost all literary genres. The developments and translation that started with the Tanzimat in Turkish literature brought many innovations and intellectual types. In our study, there are opinions and findings regarding translation and translated works in the literary memoirs of the 1860-1912 period. The point of view of the literati on the translation activities that are effective in the development process of Turkish literature has been examined.