Author:
Abstract
الملخص
تتضمن هذه ليلة وفي يوم عرف المقالة جمع أحاديث عن النبي صلى الله عليه وسلم التي تتحدث عن نزول الله تعالى إلى السماء الدنيا في كلة ونصف من شعبان ،وقد قمت بتخريج هذه الأحاديث ،ونقلت أقوال أهل العلم في الحكم عليها ،وأثبت أن أحاديث نزول الله تعالى قطعية الثبوت فإنها من متواترات الحديث وليست من المفاريد والمناكير والمنقطعات والموضوعات ،بل من قبيل المتواتر وتلقته الأمة بالقبول لفظه ومعناه ،واختلف العلماء في نزول الله تعالى إلى السماء الدنيا فمنهم من حملها على الظاهر ،وهو جمهور السلف وبعض المتكلمين ،ومنهم من أولوا وهو مذهب أكثر المتكلمين وجماعة من السلف ،ولكن تبين أن الله ينزل كل ليلة إلى السماء الدنيا ،نزولا يليق بجلاله سبحانه وتعالى ،من غير تحريف ولا تعطيل ولا تكييف ولا تمثيل ،قال الله تعالى: ﭐﱡﭐ ﱐ ﱑ ﱒﱓ ﱔ ﱕ ﱖ ﱠ . الشورى: 11 ،وتبين أن الصحابة ومن بعدهم من التابعين حملوا نزول الله تعالى إلى السماء الدنيا على ظاهره ولم يتعرضوا لتأويله
[1] Eş-Şura, 42/11
Keywords
Abstract
Bu makale Allah’u-Te‘ala’nın her gece, Arefe günü, yahut Şaban ayının ortalarında dünya semasına indiğine dair nebevi hadislerin derlemesini içermektedir. Bu bağlamda çalışmamızda bu hadislerin tahrici yapılmış olup hadisle ilgili verdikleri hükümler nakledilmiştir. Ayrıca araştırmamız sonucunda hadislerin varlığının kesin olduğu, dolayısıyla mevzu, munkatı‘, münker ve müfred kategorisinde olmayıp mütevatir hadis sınıfına girdikleri tespit edilmiştir. Aynı zamanda geçmişten bugüne ümmet, gerek hadislerin manası gerekse de lafzını kabul ile karşılamıştır. Ancak alimler bu hadislerde geçen “Allah’ın dünya semasına inmesi” cümlesinin mahiyeti hakkında farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Bu minvalde selef ulemanın tamamı ve bazı kelamcılar hadisteki bu cümleyi zahir manasına yormuşlardır. Sahabe ve tabiin de bu eğilimde olup hadisteki ilgili ifadeyi hiçbir tevile başvurmaksızın zahir anlamıyla açıklamışlardır. Kelamcıların çoğunluğu ve selef ulemadan bir kısmı ise bu cümleyi tevil etme yoluna gitmişlerdir. Bütün bu yorumların ışığında gayet açık bir şekilde ortaya çıkmıştır ki: Allah’u-Te‘ala her gece dünya semasına, şanına yaraşır bir şekilde iner ve onun bu inme tasarrufu sıfatlarından hiçbir şeyi noksan hale getirmemekte olup hiçbir sıfatının mahiyetini değiştirmemektedir ve onun dünya semasına inişinin nasıl olduğu da bilinmemektedir. En önemlisi de onun bu fiilini beşer tasarrufuna benzetmek asla doğru değildir. Zira “O’na benzer hiçbir şey yoktur. O her şeyi işitir her şeyi görür.”[1]
[1] Eş-Şura, 42/11