FİNANSAL BİLGİ MANİPÜLASYONU VE BENEİSH MODELİ: BIST TAŞ VE TOPRAĞA DAYALI SEKTÖR GRUBU İŞLETMELERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
Author:
Abstract
Finansal piyasalarında önemli bir pozisyonda olan işletmelerin hazırladıkları finansal raporların manipüle edilme ihtimali bulunmaktadır. Tahakkuk esaslı muhasebeleştirme esasının işletmelere sağladığı esneklik sayesinde işletmeler finansal durum ve performanslarını olduğundan farklı göstererek hazırladıkları raporlarda finansal bilgi manipülasyonu yapabilmektedir. Bu çalışmada, Beneish TR Modeli kullanılarak hisse senetleri Borsa İstanbul (BİST)’te işlem gören taş ve toprağa dayalı sektör grubunda bulunan 19 işletmenin 2017,2018 ve 2019 dönemleri finansal tablolarında finansal bilgi manipülasyonu yapıp yapmadıklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca şirketlerin bu dönemlerde yayınlanan bağımsız denetim raporlarında belirtilen kilit denetim konularına göre aralarında ilişki olup olmadığı değerlendirilmiştir. Çalışmanın evrenini oluşturan 19 firmanın finansal raporlarından elde edilen verilerle Beneish TR modeline göre manipülasyon olasılığını ifade eden Mi değerleri hesaplanarak standart normal dağılımı belirleyerek Zi değerleri hesaplanmıştır. Elde edilen Zi değerlerine göre, 2017 döneminde değerlendirilen 17 işletmeden 12’sinin, 2018 döneminde değerlendirilen 18 şirketten 10’unda ve 2019 döneminde değerlendirilen 18 işletmeden 12’sinde muhasebe manipülasyonuna başvurduğuna ilişkin ciddi ve çok önemli bulgular bulunduğu tespit edilmiştir. İlgili işletmelerin bağımsız denetim raporlarında belirtilen kilit denetim konuları incelendiğinde ise üç dönemde de en fazla “hasılatın muhasebeleştirilmesi” ile ilgili kilit denetim konusunun belirtildiği tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
It is always likely that the financial reports prepared by businesses that have significant roles in the financial markets may be manipulated. Via the flexibility provided by the accrual-based accounting principle, businesses are able to manipulate financial information in their reports by showing their financial status and performance differently. This study, using the Beneish TR Model, aims to determine whether 19 businesses in the stone and soil-based industry whose stocks are traded on Borsa İstanbul (BİST) committed manipulation of financial information in their financial reports in the periods of 2017, 2018 and 2019. In this study, it was also evaluated whether there was a relationship between these businesses according to the key audit matters specified in the independent audit reports published in these periods. With the 19 businesses that constitute the universe of the study, the data obtained from their financial reports were used to calculate the Mi values which show probability of manipulation according to the Beneish TR model and thus Zi values were calculated by determining the standard normal distribution. It can be concluded from the Zi values found that there are serious findings such as: 12 out of 17 businesses evaluated in 2017, 10 out of 18 businesses evaluated in 2018 and 12 out of 18 businesses evaluated in 2019 period resorted to accounting manipulation. When the key audit matters stated in the independent audit reports of these businesses were examined, it was also observed that the key audit matter concerning the “accounting of the revenue” was the most common one in all three periods.