DİVANÜ LÜGÂTİ’T-TÜRK’TE GEÇEN ‘DİKİŞ DİKMEK’ KAVRAMIYLA İLGİLİ FİİL SÖZ VARLIĞI VE KAZAKÇADAKİ DURUMU
Author:
Abstract
Türk dilinin bilinen ilk sözlüğü olan Dîvânü Lügati’t-Türk 11. yüzyıl Türk dünyasının söz varlığını son derece kavramsal bir çeşitlilikle ortaya koyar. Kâşgarlı Mahmud’un derlediği sözlük aynı zamanda o dönemin Türk boylarının dilleri ve kültürleriyle ilgili de önemli bir dil malzemesini içerir. Bu yazı Dîvân’da geçen özellikli bir söz varlığının bugünkü modern Türk dili alanındaki durumunu tarihî-karşılaştırmalı yöntemle değerlendirmeyi amaçlamıştır. Buna göre ilk olarak Dîvânü Lügati’t-Türk’te ‘dikiş dikmek’ kavramı ile ilgili hepsi birbirinden farklı ‘dikiş dikme’ biçimini gösteren 8 ayrı fiil ve bunların müştak biçimleri tespit edilmiştir. Tespit edilen bu fiiller tarihî Türk dili alanı da göz önünde tutularak Kazakçadaki durumları, değişimleri, gelişimleri, yansımaları değerlendirilecektir
Keywords
Abstract
Dîvânü Lugati’t-Türk, the first known dictionary of the Turkish language, reveals the vocabulary of the 11-th century Turkish world. The dictionary compiled by Kaşgarlı Mahmud also contains an important language content about the languages and cultures of the Turkish tribes of that peripd. In this article, we aimed to evaluate a featured vocabulary mentioned in Divân by the historical-comparative method of today’s modern Turkish language. According to this, firstli 8 different verb and usade common forms which show different ‘‘sewing stitch’’ styles related to ‘‘sewing’’ in Dîvânü Lugati’t-Türk are for determination. Evaluate the situations, changes, developments of meanings and reflections in Kazakh language