Author :
Abstract
Bugüne kadar dokumayla ilgili yapılan araştırmalarda araştırmanın kapsamına giren dokumalar genel olarak kompozisyon teknik ve malzeme vb. incelenmiştir. Bu bakış açısının değişmesi, dokumalara estetik yorum yapabilmek için tarihi, sosyal kültürel gelişimini anlamak için elbette önemlidir. Bu araştırmada ise Mersin- Mut Hacı Ahmetli Mahallesi’nde alan araştırması yapılarak ait 10 dokuma seçilmiş kompozisyon kurguları tasarım ilkeleri açısından incelemeye çalışılmış ve sonuca gidilmiştir. Bu araştırmada dokumaların tasarım ilkelerinin uygulanması açısından bir model oluşturma gayreti taşınmaktadır. Tasarımda kullanılan tasarım ilkeleri; Tekrar, Ritim, Denge (Simetrik Denge/Asimetrik Denge), Zıtlık (Renk zıtlık/Ölçüde zıtlık/ Yön zıtlık) Birlik, Egemenlik, Uygunluk, Koram. Bizim bu çalışmamızda Prof.Dr. İlham Enveroğlu ile dokumaya uygunluk bakımından Kompozisyon, Tekrar, Ritim, Denge (Simetrik Denge/Asimetrik Denge), Zıtlık (Renk zıtlık/Ölçüde zıtlık/ Yön zıtlık) Birlik, Egemenlik, Uygunluk ilkeleri belirlenmiştir. Bu ilkeler altında incelemek dokumalara farklı bir estetik yorumu getirecektir. İyi bir tasarımda tamamının ya da bir kaçının olması gereken bu ilkeler dokumayla ilgili literatürlerde olmasa da pratikte uygulanmış olduğunu görmekteyiz. Geçmişte tasarım ilkeleri dikkate alınmadan ortaya çıkarılan dokumalar tasarım ilkelerine uygun olarak tasarlandığında yeni bir bakış açısının ortaya çıkacağı düşünülmektedir.
Keywords
Abstract
The researches about that have been conducted so far are generally focused on the weaving in that research with composition techniques and materials. It is very important to change this perspective to understand historical, social, and cultural development for making aesthetic comment on weaving. In this study, the composition of the selected-10 weaving belonging to Mersin- Mut Hacı Ahmetli District was investigated in terms of the design principles. In this research, an effort was shown to create a model in terms of applying the design principles of weaving. Design principles used in design include Repetition, Rhythm, Balance (Symmetric Balance / Asymmetric Balance), Contrast (Color contrast / Contrast in size / Direction contrast) Unity, Sovereignty, Compliance, Koram. In our study, we, with Prof.Dr. Ilham Enveroglu, determined the principles of Composition, Repetition, Rhythm, Balance (Symmetric Balance / Asymmetric Balance), Contrast (Color Contrast / Contrast to Size / Direction Contrast). Studying under these principles would bring a different aesthetic comment toweaving. Even though these principles that should be all or a few in a good design are not in the literature related to weaving, they have been practically applied. It is thought that a new perspective will emerge when the weaving that were made in the past without the design principles are designed with the designed principles
Keywords
- Alpaslan, Aker Sabiha. (1981). Tasarım Meslekî Resim. Yapa Yayınları.
- Acar, B. B.(1982). Kilim, Cicim, Zili. Sumak Türk Düz Dokuma Yaygılar, İstanbul: Eren Ya- yınları.
- Altay, Neşri. (1976). Mut Tarihi. Mut Belediyesi Yayını. Karaman.
- Atalayer, F. (1994). Temel Sanat Öğeleri, Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fa- kültesi Yayınları.
- Ayhan, Nuray. (1995). İzmir Ödemiş Müzesi'nde Bulunan Dokumaların Teknik, Renk ve Desen Açısından İncelenmesi. (Basılmamış Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanatta Yeterlilik Tezi). İzmir.
- Bacaksız, G. (2004). Temel Sanat Tasarımın Görsel Algılama Eğitiminin Tasarım Sürecine Etkisi.
- Bayraktar, N. Tamer, G.N. Tekel, A. Gürer, N. Kızıltaş, G.A. Köroğlu, Armutlu, B. (2012). Görsel Eğitimde Yaratıcılık ve Temel Tasarım. Nobel Yayıncılık. Ankara.
- Beşen, Mine. (2011). Geleneksel Halı Dokumalarının Çağdaş Halıya Etkileri. (Basılmamış Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi). İstanbul.
- Çağlayan, S. Korkmaz, M. Öktem, G. (2014). Sanatta Görsel Algının Literatür Açısından De- ğerlendirilmesi. Ankara. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. Cilt:3 Sayı:1 S.160173.
- Civcir, E. (2015).Temel Tasarım ve Tasarım İlkeleri. Ankara: Akademisyen Kitabevi Yayınevi.
- Deniz, B. (2000). Türk Dünyasında Halı ve Düz Dokuma Yaygıları. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını 215.
- Durul, Y. (1987). Türk Kilim Motifleri. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları 62.
- Divanlıoğlu, Demir, H.(1997). Temel Tasar Tasar’ın Öğe ve İlkeleri. İstanbul: Birsen Yayınevi.
- Erberk, M. (2002). Çatalhöyük’ten Günümüze Anadolu Motifleri, Ankara Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Kırzıoğlu, N. (2001). Altaylardan Tuna Boyuna Türk Dünyasında Ortak Yanışlar (Motifler), Ankara Kültür Bakanlığı Yayınları, Sanat Eserleri Dizisi:12.
- Kılıçkan Hüseyin (1999). Resim Bilgisi, Fil Yayınevi.
- Köse, E. (2011). Mut Claudıopolis. Mut Belediyesi Kültür Yayınları. Mut/Mersin:115-117.
- Ocakoğlu, Mehtap. (2010). Kütahya 16. ve 17. Yüzyıl İznik Çinilerinin Grafik Tasarım İlkeleri Bakımından Değerlendirilmesi (Tabak süslemeleri üzerine bir inceleme). (Basılmamış Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi). Kütahya.
- Onuk, T. , Akpınarlı, F, Ortaç, S. Alp, Ö. (1998). İçel El Sanatları, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Sözen Metin; Tanyeli Uğur. (1992). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, Remzi Kitapevi.
- Turani, Adnan.(1980). Sanat Terimleri Sözlüğü, Toplum Yayınevi.
- Yetkin, Ş. (1991). Türk Halı Sanatı, S:5.
- Yılmaz, K. (2012). Türk Hat Sanatında Kompozisyon Kurgusu ve Geometrik Alt yapı. (Basıl- mamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
