Author:
Abstract
1821-1829 yılları arasında cereyan eden Yunan ayaklanması Mora yarımadasında başlayıp Ege kıyılarını ve adaları içine alarak büyümüştü. Rum tebaanın bu isyanı karşısında Osmanlı askeri bir mücadele vermiş ve sonunda isyanı bastırmıştı. Ancak 1829 yılında Edirne anlaşması ile Yunanistan'ın bağımsızlığını tanımıştı. Yunan ayaklanması sırasında askerler ve isyancılar arasında kimi zaman çok şiddetli çatışmalar yaşanmış her iki taraftan çok sayıda kayıp olmuştur. Bu sert çatışmalardan biri de 1822 yılında Sakız Adasında yaşanmıştı. Bu çalışmada Sakız'daki ayaklanmada adanın muhafızı olan Vahid Paşa'nın o dönemde yaşananları kaleme aldığı Zuhûr-ı Fîtne-i Rum adlı yazma eseri incelenmiştir. Çalışmanın amacı, bu hatıra eseri eleştirel bir bakışla ele alıp içerdiği bilgiler doğrultusunda analiz etmektir. Eser, Rumların bağımsızlık mücadelesini ve Osmanlı’nın bu olaya yaklaşımını ele alıyor olması itibariyle bu alanda çalışacak veya çalışıyor olan araştırmacılar için önemli bir kaynaktır. Bu çalışmada eser öncelikle Osmanlıca'dan tercüme edilmiş ardından içeriği analiz edilmiştir. Sonrasında eserdeki anlatım dönemin kronikleriyle karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Ayrıca tarihsel kaynak olarak eserdeki bilgilerin doğrulanabilirliği ve yanlışlanabilirliği üzerine tartışılmıştır. Bu incelemede, Vahid Paşa'nın öznel yargıları eleştirel süzgeçten geçirilerek analiz edilmiş ve buradan elde edilen bilgiler doğrultusunda Sakız ayaklanmasında yaşananlar bu çerçevede değerlendirilmiştir.
Keywords
Abstract
The Greek uprising, which took place between 1821 and 1829, started in the Morea Peninsula and grew into the Aegean coasts and islands. Ottoman military struggled against the Greek subjects and eventually quelled the rebellion. However, with the agreement of Edirne Treaty in 1829, the independence of Greece was recognized. During the Greek uprising sometimes there were violent incidents between soldiers and rebellious and occurred numerous casualties from both sides. One of these biggest conflicts took place in 1822 in Chios Island. In this study, A manuscript named "Zuhûr-ı Fîtne-i Rum" written by the General (Muhafız Paşa) who was assigned to the island during the rebellion was viewed in this study. The aim of this study is to analyze this memoir with a critical view and analyze it according to the information it contains. This manuscript is an important source for researchers who are working or planning to work on this subject, as it addresses the Greek struggle for the independence and the Ottoman approach to this process. In this study, firstly, the manuscript was translated from the Ottoman language and then the content was analyzed. Then the manuscript was examined comparatively with the chronicles of the period. It was also discussed as a historical source on the verifiability and the falsibiality of the information derived by this manuscript. In this review, the subjective judgments of Vahid Pasha were analyzed by passing his writings through the critical filter and also the information obtained from his memories on Chios rebellion was evaluated in this frame.