Author:
Abstract
Toplu halde yaşayan insanlar, kendilerine bir idareci seçme gereğini duymuşlardır. İdari yöntemleri farklı olmakla birlikte, idarecinin otorisini tanımışlar ve bu durum günümüze kadar gelmiştir. Her dönemde, başta hükümdar, padişah, halife, sultan, vezir, sadrazam gibi devlet adamlarının özelliklerini, en iyi devlet idaresinin nasıl olması gerektiğini, idare sanatının inceliklerini anlatan, fikir adamları çıkmıştır. Bu eserlere siyaset-nâme veya nasihat-nâme adını veriyoruz. Osmanlı döneminde de kıymetli eserler verilmiştir. Nasihat-ı Sultan Murat, Kitab-ı Müstetab, Düstürü’l- Amel, Nasihatü’l- Selatin, Koçi Bey Risalesi, vb. Bu yazarlardan bazılarının hem genel Osmanlı Tarihler vardır, hem de siyasi konuları ihtiva eden eserleri vardır. Mesela, Lütfi Paşa’nın hem ‘’Tevarih-i Âl-i Osman’’ hem de ‘’Asaf-nâme’’ isimli siyasi konuları ihtiva eden bir eseri vardır. Bizde bu çalışmada ‘’Lütfi Paşa’nın Devlet Adamlığı ve Devlet Yönetimine Dair Görüşlerini’’ incelemeye çalışacağız. Yazar siyasi görüşlerini gerek Tevarih-i Âl-i Osman’da ve gerekse Asaf-nâme isimli eserlerine serpiştirmiştir. Bu siyasi görüşler, ütopya veya hayali fikirler değildir. Lütfi Paşa bizzat devletin birçok kademesinde görev aldığı için bizzat uygulanabilir ve kendisinin uyguladığı kurallardan bahsetmiştir. Lütfi Paşa, devletin en küçük kademelerinde görev yapmaya başlayarak, en yüksek mevki olan sadrazamlığa kadar yükselmiştir. Dolayısıyla vezir olunca, bulunduğu bütün kademelerde edindiği tecrübelerinden faydalanmış, eksiklikleri, aksaklıkları, düzeltmeye çalışmıştır. Onun fikirleri diğer siyasetnamelerin bazılarında olduğu gibi kuru çekişme ve çok hayali fikirler değildir. Onun ileri sürdüğü fikirler bizzat yaşayıp uygulanabilen fikirlerdir.
Keywords
Abstract
People who live collectively have needed to choose an administrator. Along with their administrative methods being different , they respected the authority of the ruler and this situation came up to the present day. In every period, savants came out, describing the characteristics of the statesmen such as the ruler, the sultan, the caliph, the sultan, the vizier, the grand vizier, the best state administration, and the delicacy of the art of administration. We name these works politics-nama or nasihat-nâme. Also in the Ottoman period, valuable works were published. These are: Nasihat-i Sultan Murat, Kitab-i Müstetab, Düstürü'l-Amel, Nasihatü'l-Selatin, Koçi Bey Risalesi, etc. Some of these writers have general Ottoman histories, as well as works containing political themes. For instance, Lütfi Pasha has a work titled '' Tevarih-i Âl-i Osman '', which refers to the general Ottoman history, as well as a work titled "Asaf-nâme" which contains political topics. In this study we tried to reveal the political views of Lütfi Pasha. The author has spread his political views to Tevarih-i Âl-i Osman and to Asaf-nâme. These political opinions are not utopia or imaginary ideas. Lütfi Pasha personally applied to many levels of the state and and mentioned the rules that can be applied and he personally applies. Lutfi Pasha, starting to serve in the smallest stages of the state, rose to the highest position, the Grand Vizier. Therefore, when he became a vizier, he benefited from his experiences in all the levels he attended and tried to correct the deficiencies, defects. His ideas are not like pointless competition and very imaginary ideas, as some of the other politics are. The ideas he advocates are ideas that can be applied and practiced in person.