Author:
Abstract
Yörüklerin en önemli uğraş alanı hayvancılık olup besledikleri hayvanlarda görülen hastalıkları belirtilerine göre teşhis edip adlandırırlar. Hayvanların türüne göre görülen hastalıklar değişirken hastalığın belirtilerine uygun geleneksel tedavi yöntemleri uygulanır. Bazen bitki ve baharat kaynaklı, bazen hayvan ürünleri, bazen de bunlardan hazırlanan bir karışım tedavide kullanılır hatta kimi zaman dağlama, kan alma ve cerrahi yöntemlere başvurulur. Bulaşıcı hastalık vakalarında sürüdeki sağlam hayvanları korumak için hastalıklı hayvanlardan alınan canlı mikroplarla aşılama yöntemi uygulanır. Kırık vakalarında tespit edilen kırık, seyik ile sarılarak hayvan iyileşme sürecine bırakılır. Bazı haşerelere karşı hayvanlar püse ile yağlanıp dağlama usulü de uygulanırken oturulan mekanların yakılarak haşerelerden temizlenmesi de alınan tedbirler arasında yer alır. Hayvan sürülerinin ıslahı ve et verimini arttırmak üzere farklı iğdiş etme usulleri uygulanır. Bu çerçevede çalışmada Yörüklerin halk baytarlığında kullandıkları, hayvan sağlığı alanındaki araştırmalara veri sağlayabilecek, somut uygulamalara yer verilirken urasa gibi soyut uygulamalara değinilmemiştir.
Keywords
Abstract
Yoruks, whose best profession is the animal husbandry, diagnose and entitle the diseases of their animals. Appropriate traditional treatments are applied regarding the symptoms of the disease which may vary according to the species of the animals. Sometimes herbal mixtures, animal products, and a mixture of all those are used for the treatment. Sometimes, they even use cauterization, phlebotomy and surgical methods. Vaccines made from live germs obtained from sick animals are used in the cases of epidemic diseases in order to protect the non-sick animals in the herd. In fracture cases, broken bones of the animals are wrapped by using “seyik”, a stick that enables the broken bone to be flat and fixed, and waited to be healed. In order to protect the animals from some kinds of deleterious insects, animals are oiled with the “püse”, a resin based material used in treatment. Cauterization is sometimes used against the deleterious insects. Incineration of the living spaces is another precautionary measure for the deleterious insects. Various castration methods are applied in order to raise the meat yield and for the reclamation of the herd. In this regard, rather than intangible terms like “urasa” the study refers to Yoruks’ physical public veterinary treatments which may provide data to animal health studies.