KENTSEL AÇIK VE YEŞİL ALANLARIN KNETSEL TASARIM TEORİLERİNE GÖRE İNCELENMESİ: TRABZON KENT MERKEZİ ÖRNEĞİ
Author:
Abstract
Kentsel mekânlar zaman içerisinde en çok değişime uğrayan alanlardır. Çünkü aldıkları ya da verdikleri göçlerle büyümekte ya da küçülmektedir. Kontrolsüz büyümeler kentleri özellikle de kent merkezlerini hızla değiştirirken ortaya çıkan planlamalara aykırı değişimler kentsel açık yeşil alanların sınırlarının her geçen gün daha da çok küçülmesine neden olmaktadır. Bu faktörler yapı alanları yani kitleler ile açık yeşil alanlar yani boşluklar arasındaki ilişkinin değişmesine ve mekânsal dengenin bozulmasına sebep olmaktadır. Ayrıca kentlerde yaşanan bu değişimler açık yeşil alanların birbirleriyle sürekliliklerinin kopmasına, parçalı ve dağınık bir hale dönüşmesine sebep olmaktadır. Trabzon kent merkezindeki açık ve yeşil alanlarda bu sebeplerden değişmeye başlamış, gerçekleşen bu değişimler kentsel açık yeşil alanların başarılı kentsel tasarımlar olamamasında önemli bir etkendir. Bu sorunlardan yola çıkarak bu çalışma da, zaman içinde değişen kentsel açık yeşil alanların mekânsal ilişkiler, dağılımların nasıl değiştiği, bu değişimler sonucunda bu mekânların başarılı kentsel tasarımlar olup olmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Kentsel açık yeşil alanlar ve kentsel tasarımlarla ilgili çalışmalara ilişkin literatür araştırması yapılarak bu çalışmalarla ilişkin bilgiler verilmiştir. Ayrıca kentsel tasarım kavramlarının kentsel açık yeşil alanlarla ilişkisi açıklanmıştır. Böylece kentsel tasarım teorilerinden yararlanılarak bilimsel bir yaklaşımla araştırma modeli ortaya koyulmuştur. Bu modelde, kentsel açık yeşil alanların, başarılı kentsel tasarımlar olabilmesi için barındırması gereken kavramlar belirlenmiştir. Belirlenen bu kavramlar Trabzon kent merkezindeki kentsel açık yeşil alanlar üzerinde araştırılmıştır. Uygulama çalışması iki aşamadan oluşmaktadır. Uygulama bölümünü oluşturan ilk aşamada, Trabzon kent merkezindeki açık yeşil alan dağılımları kitle-boşluk ve mekansal bağlantılılık kavramlarına bağlı kalarak saptanmıştır. İkinci aşamada ise yer teorisinden ulaşılan kavramları ve başarılı kentsel tasarımların gerçekleştirmesi gereken kalite değerlerini kent merkezindeki mevcut açık yeşil alanların ne düzeyde karşıladığı saptanmıştır. Böylece elde edilen veriler bir arada analiz edilerek varsayımların sınanması amaçlanmıştır. Sonuçta Trabzon kent merkezinde mevcut açık yeşil alanların mekânsal dağılımları, işlev görmede başarılı ya da başarısız mekânsal özellikleri saptanmış ve bulgular doğrultusunda açık yeşil alan arter önerisi geliştirilmiştir.
Keywords
Abstract
The cities are the most changeable lands of the world through time because they grow or dwindle with the immigrations or emigrations. As the uncontrolled growths change the cities and especially the city centers, the changes that are against the occurred projections cause the decrease of ‘urban open and green areas’ day after day. These factors cause a change in the relationship between the construction places, that is solid, and ‘open and green areas’, that is, void and it also causes the destroy of spatial balance. Besides, these changes in the cities cause dissociation of ‘open and green areas’ togetherness and continuity and its turning out to be sectional and scattered. As a result of these alterations, ‘the open and green areas’ in Trabzon city center started to change. These changes have important factors on; not being able to be successful urban designs from ‘the open and green areas’ of the city. In this study is aimed how changed ‘the dispersion of spatial relations of ‘open and green places’ in cities altered because of time’. It is also aimed that determining whether these places are successful urban designs or not as a consequence of these alterations. By making a literary research about the works on ‘urban open and green areas’ and urban designs, information about these works is given. Besides, the relationship between the concepts of urban design and the ‘open and green areas’ has been explained. So by taking advantage of urban design theories, the research model has been presented with a scientific approach. In this model, the necessary concepts for ‘open and green areas about city’ to be successful urban designs have been determined. How these defined concepts differentiate in the process of change in ‘open and green areas in urban’ has been researched with application studies. The application studies have two stages. In the first stages of the application part, it was determined how the dispersion of ‘the open and green areas’ (urban design concepts) in Trabzon city center changed. In the second stage, it was determined in which level “the necessary quality value that successful urban designs should do in the available ‘urban open and green areas” was supplied. Thus, by analyzing all of the information, examining of the hypothesis was aimed. In conclusion; the spatial dispersions of available ‘open and green areas’ in Trabzon city center is to determine the successful or unsuccessful spatial features of the functions and to develop a suggestion about ‘open and green areas’ arterial road with the findings.