Author:
Abstract
Eğitim süreci, insanoğlunun var oluşuyla birlikte başlamıştır. Yeni doğan bir bebek öncelikle aile bireyleri tarafından eğitilir; daha sonra bu görev, eğitim kurumlarınca devralınır. İnsanlar yaşadığı müddetçe, bilginin peşinden giderek çeşitli araştırmaların içinde bulunurlar. Tarih boyunca bütün medeniyetler, ilerlemenin yolunun eğitimden geçtiğinin bilincine vardıkları için buna önem vermişlerdir. Türk eğitim tarihinin geçmişi, çok eski zamanlara dayanan ilk Türk toplumuyla başlar. Bilindiği gibi Türkler çok geniş bir coğrafi alana yayılmışlardır. Dağınık bir coğrafyaya yayılmalarına rağmen devletler kurarak kendilerine has kültürlerini ve ananelerini yaşatan ender topluluklardandır. Türk devlet yapısında eğitim kurumları da önemli bir yer tutmaktadır. Bu kurumlarda eğitim; öğrenci, öğretmen ve temel kaynak kitaplardan oluşmaktadır. Türkler İslâmiyet’i benimsedikten sonra eserlerini daha çok Arap - Fars dilleriyle kaleme alan önemli aydınlara yakınlık duymuşlardır. İslami eserler, o dönemde bilim, siyaset ve edebiyatta zirveye ulaşmıştır. Türkçe; Arapça ve Farsçadan etkilenerek pek çok kelimeyi kendi diline katmıştır; ancak devletin zaman zaman resmi dilinin Farsça olması bu eğitim kurumlarında Fars dilinin yabancı bir dil olarak öğretilmesini gerekli kılmıştır. Bu kurumlarda yetiştirilen öğrenciler gerek ahlaki gerek siyasi gerekse dini alanlarda İran kökenli Fars coğrafyasının yetiştirdiği bilim adamlarının eserleri ile bilgilendirilmişlerdir. Çalışmamızda eğitim tarihimiz boyunca daima müfredata konulan orijinal dili Farsça olan; Siyasetnâme, Tarih-i Cihangûşâ, Tarih-i Reşidî, Kâbusnâme, Bostan - Gülistan gibi eserden bahsedilerek onların Türk eğitim tarihindeki yeri ve önemi üzerinde durulacaktır. Anahtar Kelimeler: Farsça kitaplar, Türk eğitim tarihi, İran, Farsça
Keywords
Abstract
The education process started with the existence of humankind. A new born baby is firstly trained by the family members; then this mission is taken over by the education institutes. As long as people live, they are in various researches chasing after the knowledge. All the civilizations throughout the history, have given importance to the consciousness that way of development depends on education. The past of Turkish Education starts with the first Turkish society dates back to very old times. As known, the Turks have spread to a wider geography. Although they have spread to a wide geography, they are one of the rare societies who sustain their own cultures and traditions. Education institutes have an important place in the Turkish state structure. Education in these institutes; consists of teachers and basic source books. The Turks have found themselves more close to the educated people who wrote their works in Arabic-Persian languages after adopting the Islam. Islam works have reached the top in policy science and literature in that era. Turkish; being affected by Arabic and Persian has added many words into its language; but the fact that the official language of the state is sometimes Persian has made it compulsory that the education language in these institutes. The students raised in these institutes have been informed with the works of the scientists Iran origin Persian geography, in ethical, political and religious fields. In our work, works such as Siyasetnâme, Tarih-i Reşidi, Qâbusnâme, Bostan-Gulistan whose original language is Persian, put into the curriculum throughout the history, the place and the importance of them in Turkish education history will be focused.