Author:
Abstract
Hasankeyf Artuklu hükümdarı Nureddin Muhammed, Diyarbakır’ı fethettikten sonra ilk iş olarak surların tahrip olan bölümlerini onartmış, Urfa Kapısı’nı yeniden düzenleterek kuzey açıklığı üzerindeki sur duvarına figürlü kabartmalar koydurtmuş ve Ulu Beden (Evli Beden) Burcu’nun inşasını başlatmıştır. Diyarbakır İç Kalesi’nde kapsamlı imar faaliyetlerine bulunarak idari merkezi iç kalenin diğer bölümlerinden ayıran sur duvarı üzerine aslan-boğa mücadele sahneli kabartmalarla bezenen Artuklu Kemeri’ni açtıran Hasankeyf Artuklu hükümdarı Nasreddin Mahmud al-Malik es-Salih de Ulu Beden Burcu’nu tamamlatmış ve yakınına Yedi Kardeş Burcu’nu yaptırmıştır. Diyarbakır Artuklu dönemi, 1183-1232 ve 1302-1394 yılları arasını kapsayan ilki Hasankeyf, ikincisi Mardin Artuklularının hakimiyetinde geçen iki ayrı tarih dilimini kapsamaktadır. Sur duvarları üzerindeki Artuklu dönemi figürlü kabartmalarının tümü Hasankeyf Artuklu dönemine aittir. Diyarbakır surlarının Artuklu dönemi figürlü kabartmalarına ikonografik açıdan yaklaşan bu çalışmada imge ve simgelerle yüklü figürlü kabartmaların tek tek ve birlikte ürettikleri anlamlar üzerinde durulmaktadır.
Keywords
Abstract
After the Artuqid ruler Nureddin Muhammed conquered the city of Diyarbakir, he made the damaged walls repaired, and restructured the gate called Urfa Kapi. On the northern aperture of the walls, over the gate he placed figured reliefs and then he commenced the construction of Ulu Beden Tower (also called Evli Beden). The successor Artuqid ruler Nasreddin Mahmud al-Malik es-Salih continued major reconstruction activities at the inner citadel of the city walls and built the Artuqid vault decorated by the relief of lion-bull struggle scene, and added the tower called Yedi Kardeş (Seven Brothers). Diyarbakir’s Artuqid era spans over the years of 1183-1232 and 1302-1394. The first part was during the reign of Hasankeyf, and the second part was during the times of Mardin Artuqids. All the figured reliefs are from the era of Hasankeyf Artuqids. This article concentrates on the iconographic features of the symbols and signs of Artuqid era figured reliefs of Diyarbakir city walls and deals on their meanings, one by one and collectively.