BENGAL SULTANLIĞI'NIN OLUŞUMUNDA TASAVVUFLARIN SOSYO-POLİTİK ETKİSİ VE DAHA KARŞILIKLI BİR BANGLADEŞ'İN OLUŞTURULMASIYLA İLGİLİ İLİŞKİSİ.
Author :
Md Rafiqul ISLAM - Abdulla AL MASUD Mohammad ZAKARIA Akram UDDİN
Abstract
Bangladeş’teki günümüz sosyo-politik İslam varlığı, 12. yüzyılın sonlarında Hindistan’da başlayan Sufistik İslami aktivizme dayanmaktadır ve Bengal’in İslam medeniyetiyle teması, 13. yüzyılda Bağdat, Semerkand gibi İslam dünyasının merkezi şehirlerine yapılan Moğol saldırılarının yol açtığı jeopolitik kargaşa bağlamında gerçekleşmiştir. Bu saldırılar, Orta Asya’dan İran platosuna ve Hindistan’a doğru çok sayıda Müslüman alim, şeyh ve Türkçe konuşan grupların göç etmesine neden olmuştur. Türkçe konuşan Müslüman gruplar, İslam dünyasının merkezi şehirleriyle sınırlı kalmamış, bunun yerine Bengal gibi daha uzak bölgelere de göç etmişlerdir ve 1203’te Bakhtiar Khilji’nin Bengal zaferiyle birlikte bu süreç hızlanmıştır. Sonraki altı yüzyıl boyunca, bu gruplar hem yöneticileri hem de halkı İslam’ın sosyal güzellikleri ve manevi aciliyetleri ile tanıştırmak için özveriyle çalışmışlardır. Sürekli ve samimi çabaları, Güney Asya’daki sosyo-politik güçleri İslami kozmopolit bir siyasi topluluğa dönüştürmüştür. Bu çalışma, niteliksel bir yöntem benimseyerek, Sufilerin İslami aktivizminin Bengal’in sosyo-ekonomik ve politik alanı üzerindeki etkilerini araştırmayı amaçlamaktadır. Makale, Bengal deltası’nın büyük bir kısmının yoğun ormanlar ve çalılıklar ile kaplı olduğunu savunmaktadır. Ormanları ve bataklıkları temizleyerek, bu bölgeyi yaşanabilir hale getiren ve yerli halkın yaşamını tarımsal olarak canlandıran Sufiler olmuştur. Bu çalışma, Sufilerin Bengal’e gelişinin tarihi perspektifine kısa bir bakış sunmayı amaçlamaktadır. Araştırma ayrıca, Bengal’deki akademik kurumların gelişimine Sufilerin katkılarını vurgulamayı hedeflemektedir.
Keywords
Sufi İslam Bengal Sosyo-Politik Tufan Ovası.
Abstract
Present day socio-political existence of Islam in Bangladesh traces back to the Sufistic Islamic activism started in India at the closing years of 12th century, and Bengal’s contact with Islamic civilization took place in the context of geopolitical upheavals caused by the 13th century Mongol attack on the central cities of Islamic world-Baghdad, Samarkand and so forth, that had driven Muslim scholars, saints and large number of Turkish speaking groups from central Asia into the Iranian plateau and India. The Turkish speaking groups of Muslims did not confine themselves to the central cities of the Islamic world, rather moved further to its fringes like Bengal which immediately after Bakhtiar Khilji’s victory of Bengal in 1203 gained fullest pace. For the next six centuries, they had worked hard to infuse both rulers and mass people of the region into social beauties and spiritual urgencies of Islam. Their continued sincere endeavors had contributed to transforming the socio-political forces of the south Asians into a unified body of Islamic cosmopolitan political community. This study in adopting qualitative method tries to investigate the influence of Sufis’ Islamic activism on the socio-economic and political space of Bengal. The paper maintains that the greater part of Bengal delta was covered with dense forest and jungle. It is the Sufis whose tireless efforts and struggles of clearing jungle from the forestry and marshlands had made the lower Gangatic plains inhabitable while transforming the indigenous communities’ life into an agriculturally monetized vibrant nation. The present work attempts to briefly focus on the historical perspective of Sufis’ advent into Bengal. The research also seeks to highlight the Sufis’ contribution to the development of academic institutions in Bengal.
