AB ÇEVRE GÖSTERGELERİ ÇERÇEVESİNDE TÜRKİYE VE SEÇİLMİŞ BAZI ÜLKELERDEKİ KÜÇÜK VE ORTA BÜYÜKLÜKTEKİ İŞLETMELERİN (KOBİ'LER) DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
Küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ'ler), hem sayıları hem de temel makroekonomik göstergelerdeki payları açısından Türk ekonomisinde kritik bir rol oynamaktadır. 2022 verilerine göre, Türkiye'deki 3,8 milyon işletmenin %99,8’i, 250’den az çalışanı olan KOBİ’lerden oluşmaktadır. Ayrıca, bu KOBİ'lerin %94,1'i, 10’dan az çalışanı olan mikro işletme kategorisine girmektedir. KOBİ'ler, toplam üretimin %54,0'ına, istihdamın %73,3'üne ve ihracatın %58,4'üne katkıda bulunmaktadır. Bu çalışma, Avrupa Komisyonu tarafından belirlenen göstergeler doğrultusunda Türkiye’deki küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) çevreye ve sürdürülebilirliğe katkısını, seçilmiş ülkelerle karşılaştırarak incelemeyi amaçlamaktadır. Bu göstergeler ışığında, Türkiye, kaynak verimliliği önlemlerini uygulayan ve bu tür faaliyetler için kamu desteğinden yararlanan KOBİ’lerin oranı açısından Avrupa Birliği ortalamasıyla uyumlu veya bu ortalamanın üzerindedir. Ancak, yeşil ürün veya hizmet sunan KOBİ oranında AB ortalamasının oldukça gerisinde kalmaktadır. Almanya ve Hollanda, Avrupa Birliği'nde "çevre" ilkesi açısından en iyi performans gösteren ülkeler arasındadır. Kaynak verimliliği önlemlerini uygulayan KOBİ'lerin en yüksek oranına sahiptirler. Ayrıca, yeşil ürün ve hizmet sunan küçük ve orta ölçekli işletmelerin oranı bakımından da AB ortalamasının oldukça üzerinde performans sergilemektedirler. Almanya ve Hollanda’nın Avrupa Birliği içinde, "çevre" ilkesi üzerindeki güçlü performansı büyük ölçüde güçlü politika önlemleri ve önemli kamu desteğiyle sağlanmaktadır. Almanya'nın Enerji Dönüşüm Planı (Energiewende), enerji sektöründe büyük bir yeniden yapılanma başlatmış ve yenilenebilir enerji kaynaklarını ön plana çıkarmıştır. Öte yandan, Hollanda, Avrupa’da kapsamlı bir döngüsel ekonomi stratejisi başlatan ilk ülkedir ve 2050 yılına kadar Avrupa’nın tamamen döngüsel ilk ekonomisi olmayı hedeflemektedir. Türkiye ise kaynak verimliliği ve döngüsel ekonomi için henüz kapsamlı bir ulusal strateji, eylem planı veya yol haritasını uygulamaya koymamıştır.
Keywords
Abstract
Small and medium-sized enterprises (SMEs) play a crucial role in the Turkish economy, both in terms of their number and their share in key macroeconomic indicators. According to 2022 data, 99.8% of the 3.8 million enterprises in Türkiye are SMEs with fewer than 250 employees. Even more notably, 94.1% of these SMEs have fewer than 10 employees, falling into the micro-enterprise category. SMEs contribute to 54.0% of total production, 73.3% of employment, and 58.4% of exports. This study aims to examine the contribution of small and medium-sized enterprises (SMEs) to the environment and sustainability in Türkiye, comparing it with selected countries, based on indicators established by the European Commission. In the light of these indicators, Türkiye is in line with or exceeds the European Union average regarding the proportion of SMEs that have implemented resource-efficiency measures and benefited from public support for such actions. However, it significantly lags behind the EU average in the proportion of SMEs offering green products or services. Germany and the Netherlands are the best performing countries within the European Union when it comes to the "environment" principle. They have the highest proportion of SMEs implementing resource-efficiency measures. Additionally, they significantly outperform the EU average in terms of the percentage of small and medium-sized enterprises offering green products and services. Germany and the Netherlands' strong performance within the European Union on the "environment" principle seems to be largely driven by robust policy measures and substantial public support. Germany’s Energy Transition Plan (Energiewende) led to a major restructuring of the energy sector, prioritizing renewable energy sources. On the other hand, the Netherlands is the first country in Europe to launch a comprehensive circular economy strategy, with the goal of becoming the first fully circular economy in Europe by 2050. Türkiye has yet to implement a dedicated national strategy, action plan, or roadmap for material resource efficiency and a circular economy.
