Author :
Abstract
Tarihsel kaynaklara bakıldığında, Dülük'te ilk yerleşimin yaklaşık 600.000 yıl öncesine kadar uzandığını göstermektedir. Gaziantep ve çevresi tarihte ilk uygarlıkların doğduğu, Mezopotamya ve Akdeniz arasında bulunmaktadır. Bu nedenle Gaziantep, tarih öncesi çağlardan beri insan topluluklarına yerleşme sahası ve uğrak yeri olmuştur. Eski kent, bugünkü Gaziantep’in 12 km. kuzeybatısında şimdiki Dülük Köyünde bulunmaktadır. Yapılan arkeolojik araştırmalarda taş, kalkolitik ve bakır dönemlerine ait kalıntılara rastlanmış olması, yörenin Anadolu’nun ilk yerleşim alanlarından birisi olduğunu göstermektedir. Bu çalışma, Gaziantep ili sınırları içerisinde yer alan Dülük yerleşimini çok katmanlı kırsal peyzaj kavramı çerçevesinde incelemektedir. Paleolitik dönemden günümüze kadar kesintisiz bir yerleşim tarihine sahip olan Dülük, zengin arkeolojik mirası ve kültürel peyzaj değerleriyle öne çıkmaktadır. Makalede öncelikle çok katmanlılık, kültürel peyzaj ve kırsal peyzaj kavramları teorik bir çerçevede ele alınmakta, ardından bu kavramsal altyapı üzerinden Dülük yerleşiminin tarihsel süreci ve kültürel katmanları detaylı bir şekilde analiz edilmektedir. Dülük'ün çok katmanlı yapısı, Paleolitik avcı-toplayıcı topluluklardan Hititlere, Roma İmparatorluğu'nun dini merkezlerine ve erken Hıristiyanlık dönemi yapılarından Osmanlı dönemine kadar uzanan geniş bir zaman dilimine yayılmaktadır. Bu zengin tarihsel birikim, arkeolojik kalıntılar, mimari yapılar, dini ve kültürel pratikler ile doğal peyzaj öğelerinin bir arada bulunmasıyla somutlaşmaktadır. Çalışma, Dülük'ün sahip olduğu bu çok katmanlı yapının, bölgenin kültürel ve doğal mirasının korunması ve sürdürülebilir yönetimi açısından taşıdığı önemi vurgulamaktadır.
Keywords
Abstract
Historical sources indicate that the first settlement in Dülük dates back approximately 600,000 years. Gaziantep and its surroundings are located between Mesopotamia and the Mediterranean, where the first civilizations were born. For this reason, Gaziantep has been a settlement area and a place of passage for human communities since prehistoric times. The ancient city is located in the present-day Dülük Village, 12 km northwest of today's Gaziantep. Archaeological research has revealed remains from the Stone, Chalcolithic, and Copper Ages, indicating that the region was one of the first settlement areas in Anatolia. This study examines the Dülük settlement, located within the boundaries of Gaziantep province, within the framework of the multi-layered rural landscape concept. Dülük, which has an uninterrupted settlement history from the Paleolithic period to the present day, stands out with its rich archaeological heritage and cultural landscape values. The article first addresses the concepts of multi-layering, cultural landscape, and rural landscape in a theoretical framework, and then analyzes the historical process and cultural layers of the Dülük settlement in detail based on this conceptual foundation. The multi-layered structure of Dülük spans a wide timeframe, extending from Paleolithic hunter-gatherer communities to the Hittites, from the religious centers of the Roman Empire to early Christian period structures and the Ottoman era. This rich historical accumulation is embodied in the coexistence of archaeological remains, architectural structures, religious and cultural practices, and natural landscape elements. The study emphasizes the importance of this multi-layered structure of Dülük for the preservation and sustainable management of the region's cultural and natural heritage.
