OSMANLI İŞLEME SANATININ BİR YANSIMASI OLARAK GELİN AYAKKABILARI VE TERLİKLERİ (ANKARA ETNOGRAFYA MÜZESİ ÖRNEKLERİ)
Author :
Abstract
Ayakkabı ve terlik ayağı dış etkilerden korumak amacı ile ortaya çıkmış, geçmişten günümüze gelişimini sürdüren önemli giyim eşyalarındandır. Başta deri olmak üzere farklı malzemelerin kullanılması ile oluşturulan ayakkabı ve terlikler, kültürel değerler içerisinde yer aldığı için bugün müzelerde korunmakta ve sergilenmektedir. Toplumsal yaşamda önemli günlerden kabul edilen kına ve düğün merasimlerinde kullanılan kıyafetler ile aksesuarları tamamlayan en önemli eşya gelin ayakkabısı ve terlikleridir. Gelin terlikleri ve ayakkabıları işlemeleri, göz alıcı renkte deri ve atlas kaplamaları ile dikkat çekmekte, toplumsal farklılıkların kültürel açıdan değerlendirilmesin de rol oynamaktadır. Bu çalışmada Ankara Etnografya Müzesi’nde sergide yer alan gelin ayakkabıları ve terlikleri ele alınmıştır. Söz konusu 11 örnekten 5 tanesi gelin terliği, 6 tanesi ise gelin ayakkabısı olarak tasarlanmış ve kullanılmıştır. Geç Osmanlı dönemine ait olan bu gelin ayakkabı ve terlikleri, malzeme, kullanılan motif ve kompozisyon, işleme teknikleri ve renkleri ile dikkat çekmektedir. Diğer yandan Osmanlı geleneksel el sanatları içerisinde yer alan simli, pullu kumaş kullanımının terlik ve ayakkabılarda da uygulandığının göstergesidir. Gelinliği tamamlayan bu aksesuarların en az gelinlik kadar gösterişli ve özenli tasarlandığı anlaşılmaktadır.
Keywords
Abstract
Shoes and slippers, which emerged to protect feet from external effects, are important clothing items that have developed throughout history. Created using various materials, primarily leather, shoes and slippers are preserved and exhibited in museums today due to their cultural significance. In social life, bridal shoes and slippers, which complete the outfits and accessories used in significant events such as henna and wedding ceremonies, are among the most important items. Bridal slippers and shoes attract attention with their embroidery, strikingly colored leather, and satin coverings, playing a role in the cultural evaluation of social differences. This study examines the bridal shoes and slippers on display at the Ankara Ethnography Museum. Of the 11 examples in question, 5 are bridal slippers, and 6 are bridal shoes. These bridal shoes and slippers from the late Ottoman period stand out with their materials, motifs, compositions, embroidery techniques, and colors. Furthermore, they demonstrate the application of glittery and sequined fabrics, which are part of traditional Ottoman handicrafts, in slippers and shoes. It is understood that these accessories, complementing the bridal gown, are designed to be as magnificent and meticulous as the gown itself.
