BRICS-T ÜLKELERİNDE ORTA GELİR TUZAĞI VE TÜRKİYE’NİN ORTA GELİR TUZAĞINDAN ÇIKIŞ STRATEJİLERİ: PANEL VERİ ANALİZİ
Author :
Abstract
Gelişmiş ülkeler ile gelişmekte olan ülkeler arasındaki refah farklılıklarının zaman içerisinde artması, orta gelir tuzağı kavramının sıklıkla gündeme gelmesine ve tartışılmasına yol açmaktadır. Orta gelir tuzağı temelde, ülkelerin ekonomik büyüme sürecinde karşılaştığı önemli bir engeldir. Birçok ekonomi düşük gelirli ülkeden orta gelirli ülke konumuna geçiş yapabilir, ancak yüksek gelirli ülke seviyesine ulaşmakta zorlanabilmektedir. Bu çalışmanın temel amacı; orta gelir tuzağı olgusunu BRICS-T (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika ve Türkiye) ülkeleri açısından ele almak ve orta gelir tuzağının özellikle ekonomik, beşeri ve kurumsal belirleyicilerini 1991-2021 dönemi yıllık verilerini kullanarak panel veri analiz yöntemleriyle incelemektir. Bu bağlamda, ilk önce serilerin yatay kesit bağımlılığı ve homojenlik testleri yapılmış, sonrasında serilerin durağanlıkları; MADF ve CIPS panel birim kök testleriyle incelenmiştir. Seriler arasındaki eşbütünleşme ilişkileri; Pedroni-Kao ve Westerlund panel eşbütünleşme yöntemleriyle araştırılmıştır. Seriler arasındaki panel eşbütünleşme katsayı tahmincileri; uzun dönem parametresinin heterojen olduğu ve yatay kesit bağımlılığı dikkate alan yöntemlerden olan DOLSMG yöntemiyle tahmin edilmiştir. Seriler arasındaki nedensellik ilişkileri ise Dumitrescu ve Hurlin panel nedensellik testiyle incelenmiştir. Yapılan analizlerde; panel eşbütünleşme test sonuçları, Model 1’de eşbütünleşme ilişkisi tespit edilirken, Model 2 için bu ilişkinin net olmadığı sonucuna varılmıştır. Dumitrescu-Hurlin nedensellik analiz sonuçlarında; Model 1’de, kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla ile reel efektif döviz kuru, brüt sermaye yatırımları, ticari açıklık ve dış ticaret haddi arasında karşılıklı bir nedensellik ilişkisi tespit edilirken, kişi başına gayri safi yurtiçi hasıladan enflasyona doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Model 2’ye ait nedensellik sonuçlarında ise, kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla ile ortalama yaşam beklentisi, çalışma çağındaki nüfus oranı, doğurganlık oranı, mülkiyet hakları, sivil özgürlükler ve hukukun üstünlüğü arasında karşılıklı bir nedensellik ilişkisi tespit edilirken, siyasi yolsuzluk endeksinden kişi başına gayri safi yurtiçi hasılaya doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi gözlemlenmiştir. Sonuç olarak, BRICS-T ülkelerinin orta gelir tuzağından kurtulmak ya da tuzağa yakalanmamak için söz konusu değişkenleri destekleyici politikalar izlemesi önem arz etmektedir.
Keywords
Abstract
The increasing disparities in welfare between advanced countries and developing ones over time lead to the frequent discussion of and focus on the concept of the middle-income trap. Essentially, the middle-income trap is a significant barrier encountered by countries in their economic growth process. Many economies can transition from low-income to middle-income status, but may struggle to reach the level of high-income countries. The main objective of this study is to examine the phenomenon of the middle-income trap from the perspective of BRICS-T (Brazil, Russia, India, China, South Africa, and Turkey) countries and to investigate the economic, human, and institutional determinants of the middle-income trap, particularly using annual data from the period 1991-2021 through panel data analysis methods. In this context, first, cross-sectional dependence and homogeneity tests of the series were conducted, followed by examinations of series stationarity using MADF and CIPS panel unit root tests. Cointegration relationships among the series were explored using Pedroni-Kao and Westerlund panel cointegration methods. The panel cointegration coefficient estimators among the series were estimated using the DOLSMG method, which considers the heterogeneity of long-term parameters and cross-sectional dependence. Causality relationships among the series were examined using the Dumitrescu and Hurlin panel causality test. In the analyses, the results of panel cointegration tests indicated a cointegration relationship in Model 1, while for Model 2, it was concluded that this relationship was not clear. In the Dumitrescu-Hurlin causality analysis results, in Model 1, a mutual causality relationship was found between per capita gross domestic product (GDP) and real effective exchange rate, gross capital formation, trade openness, and trade rate, while a one-way causality relationship from per capita GDP to inflation was observed. In the causality results for Model 2, a mutual causality relationship was found between per capita GDP and average life expectancy, working-age population ratio, fertility rate, property rights, civil liberties, and rule of law, while a one-way causality relationship from the political corruption index to per capita GDP was observed. In conclusion, it is important for BRICS-T countries to pursue supportive policies for these variables in order to escape the middle-income trap or avoid falling into it.
