Author :
Abstract
Bir liman olarak Side, Geç Antik Çağ'ın sonuna ve Bizans döneminin başına kadar Pamphylia bölgesindeki en önemli şehirlerden biriydi. Tarihi kaynaklar, kentin 7. yüzyıldan sonra düşüş dönemine girdiğini ve Orta Çağ'da terk edildiğini belirtiyor. Diğer bir gösterge ise Orta Çağ'da Side yerine batıda Attaleia, doğuda Alaiye gibi kasabaların öneminin arttığıdır. Kentin Orta Çağ'da geçirdiği süreci daha iyi anlamak için nümismatik ve seramik gibi arkeolojik veriler önemlidir. A. M. Mansel tarafından 1949-1964 yılları arasında yürütülen arkeolojik kazılarda, Tiyatro’nun C mekânında yapılan kazılarda bir grup Ortaçağ sırlı çanak çömlek bulunmuştur. Orta ve Geç Bizans dönemlerine tarihlendirilen bu sırlı seramik grubunun, Side'nin küçük ölçekte de olsa, bu dönemde de var olduğuna dair bir ipucu vermektedir.
Keywords
Abstract
As a port, Side was one of the most important cities in the Pamphylia region until the end of Late Antiquity and the beginning of the Byzantine period. Historical sources state that the city entered a period of decline after the 7th century and was abandoned in the Middle Ages. Another indication is that the importance of towns such as Attaleia in the west and Alaiye in the east increased instead of Side in the Middle Ages. Archaeological data such as numismatics and ceramics are important to better understand the process the city went through in the Middle Ages. During the archaeological missions carried out by A. M. Mansel between 1949 and 1964, a group of medieval glazed pottery was found during excavations at Area C of the Theatre. This glazed pottery group, which belongs to the Middle and Late Byzantine Period, gives a clue that Side existed in this period, albeit on a small scale.
Keywords
- Alanyalı, H.S. & Yurtsever, A. (2020). Pamphylia Bölgesi ve Side’nin Tarihi Coğrafyasına Genel Bir Bakış. M. E. Altınsapan, B. Y. Olcay Uçkan (Eds.) Canan Parla Armağanı içinde (ss. 37-63). Doğu Kütüphanesi Yayınevi.
- Armstrong, P. & Günsenin, N. (1995). Glazed Pottery Production at Ganos. Anatolia Antiqua, 3, s.179-201.
- Bostan, İ. (1989). Antalya. TDV İslâm Ansiklopedisi, Cilt 2, 239-241. https://islamansiklopedisi.org.tr/alanya
- Böhlendorf Arslan, B., (2004). Glasierte Byzantinische Keramik Aus Der Turkei. Ege Yayınları.
- Doğer, L. (2012). İzmir arkeoloji Müzesi Örnekleriyle Kazıma Dekorlu Ege-Bizans Seramikleri. (2. Baskı). Ege Üniversitesi Yayınları.
- Emecen, F. (1991). Antalya. TDV İslâm Ansiklopedisi, Cilt 3, 232-236. https://islamansiklopedisi.org.tr/antalya
- El Edrisi (1836) Géographie d'Édrisi II (Çev. P. Amadeus Jaubert), Paris, 1836 (orijinal eserin yayın tarihi 1100-1160). https://archive.org/details/gographiededrisi02idri. Erişim tarihi 12.02.2022.
- Eyice, S. (1958). L’église cruciforme de Side en Pamphylie. Anadolu, 3, 35-42.
- Fındık, E. (2013). Demre-Myra Aziz Nikolaos Kilisesi Kazılarında Bulunan Ortaçağ Sırlı Seramikleri (1989-2009). Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- İnanan, F. (2007). Zeuksippus Tipi Seramiklerin Anadolu’daki Dağılımları. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15-26, 149-166.
- İzmirligil, Ü. & Özhanlı, M. (2008). Side Tiyatrosu ve Çevresinde Kazı-Düzenleme Çalışmaları (2006). Kazı Sonuçları Toplantısı, 29-3, 567-578.
- Mansel, A. M. (2020) Side 1947-1966 yılları kazıları ve Araştırmalarının Sonuçları (2. Baskı). Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Megaw, A.H.S. (1968). Zeuxippus Ware. British School of Athens, 63, 67-88.
- Megaw, A.H.S. (1975). An Early Thirteenth Century Aegean Glazed Ware. G. Robertson, G. Henderson (Eds), Studies in Memory of David Talobot Rice içinde (ss. 34-35). Edinburgh University Press.
- Megaw, A.H.S. (1989). Zeuxippus Ware Again. Bulletin de Correspondance Hellénique Supplément, XVIII, 259-266.
- Papanikola-Bakirtzis, D. (1992). Serres: A Glazed-pottery Production Center During the Late Byzantine Period. D. Papanikola-Bakirtzis, E. Dauterman Maguire, H. Maguire (Eds.), Ceramic Art from Byzantine Serres içinde (ss. 21-35). University of Illinois Press.
- Raptis, K.T. (2020). Firing glazed wares in Byzantine kilns: Continuities and changes in the technology of glazed pottery production (11th-15th c.). Journal of Archaeological Science: Reports 29, 1-7.
- Ruggieri, V. (1995). Appunti sulla continuità urbana di Side, Orientalia Chritiana Peridica (OCP), 61, 95-116.
- Soykal Alanyalı, F. (2017). Side: Bir Kentin Kayboluşunun Hikâyesi. Arkeoloji ve Sanat, 155, 187-196.
- Soykal Alanyalı, F. (2016). Side: Kaybolan Bir Kentin Yeniden Keşfinin Hikâyesi. Mediterranean Journal of Humanities, VI/2, 17-28.
- Şen, D. & Oransay, B.S.A (2014) Seramik Çalışmaları. H.S. Alanyalı, Side 2013 Yılı Kazı ve Araştırmaları içinde (ss.94-108), ANMED (Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri), 2013-12, 105-107.
- Tek, A.T. (2014). Sikke Çalışmaları. H.S. Alanyalı, Side 2013 Yılı Kazı ve Araştırmaları içinde (ss.94-108), ANMED (Anadolu Akdenizi Arkeoloji Haberleri), 2013-12, 104-105.
- Tek, A.T. (2016). Coin Finds From Side in Pamphylia: A Preliminary Assessment of Finds Made Between 1947–2015. Annali Istituto Italiano di Numismatica, 62, 231-250.
- Vroom, J. (2019). Bizans’tan Modern Döneme Ege’de Seramik. (Çev: Yasemin Bağcı). ANAMED.
- Waksman, S.Y. & François, V. (2004-2005). Vers une redéfinition typologique et analytique des céramiques byzantines du type Zeuxippus Ware. BCH, 128-129, 87- 182.
- Waksman, S.Y. (2007). Byzantine Chersonesos, investigation of the local production of Ceramics. B. Böhlendorf-Arslan, A.O. Uysal, J. Witte-Orr (Eds.) Çanak, Byzas 7 içinde (ss. 383-398). Ege Yayınları.
- Waksman, S.Y. & Teslenko, I. (2010). “Novy Svet Ware”, an Exceptional Cargo pf Glazed Wares from a 13th Century Shipwreck near Sudak (Crimea-Ukraine)- Morphological Typology and Laboratory Investigations. The International Journal of Nautical Archaeology, 39-2, s. 357-375.
- Yener, A. (2017). Antalya- Kaleiçi Sırlı Seramikleri. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
- Fig. 1: Side Kent Planı (Mansel 2020)
- Fig. 2: Side Tiyatrosu C galerisi/dükkân (İzmirligil & Özhanlı 2008, s. 572: plan 2)
