ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN SOSYAL SORUMLULUK DÜZEYLERİNİN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİYLE İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Bu araştırmada, üniversite öğrencilerinin sosyal sorumluluk düzeylerinin tespiti ve sosyal sorumluluk bilinçlerinin demografik özellikleriyle ilişkisinin sosyal hizmet bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini, 2019 yılında Konya ilindeki bir devlet üniversitesi öğrencileri arasından tesadüfi örneklem yöntemi ile seçilen 366 kişi oluşturmuştur. Bu çalışmanın yürütülmesinde “genel tarama modeli” kullanılmıştır. Verilerin elde edilmesinde ise anket tekniği uygulanmıştır. Araştırmada öğrencilerin sosyal sorumluluk düzeylerini belirlemek amacıyla Evrensel Sosyal Sorumluluk Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin katılımcıların demografik özellikleriyle ilişkili olup olmadığı Spearman Korelasyon Katsayısı ile hesaplanarak irdelenmiştir. Araştırmada yer alan üniversite öğrencileri, evrensel sosyal sorumluluk ölçeğindeki önermelere katılmada kararsız kalmıştır. Örneklem grubunun sosyal sorumluluk düzeyleri, demografik özelliklerine göre incelendiğinde; öğrencilerin sosyal sorumluluk düzeyleri, cinsiyetleri, kaçıncı sınıfta okudukları, ailelerinin gelir durumu, dini inançları, aileleriyle sosyal problemleri tartışma durumları, herhangi bir yardım kuruluşuna bağışta bulunma durumları ve toplumsal sorumluluklarının farkında olma durumları ile ilişkili bulunmuştur. Elde edilen bu bulgular doğrultusunda üniversite öğrencilerinin sosyal sorumluluk konusundaki duyarlılıklarını artırmak için öneriler geliştirilmiştir.
Keywords
Abstract
In this study, it is aimed to determine the social responsibility levels of university students and to examine the relationship between their social responsibility awareness and their demographic characteristics in the context of social work. The sample of the study consisted of 366 people selected by cluster sampling method among the students at a state university in Konya in the 2018-2019 academic year. The general screening model was used in the conduct of this study. Questionnaire technique was used to obtain the data. In the study, the Universal Social Responsibility Scale was used to determine the social responsibility levels of students. Whether the scale was related to the demographic characteristics of the participants was examined by calculating the Spearman Correlation Coefficient. University students who took part in the research were almost agree with the propositions in the universal social responsibility scale. When the social responsibility levels of the sample group are examined according to their demographic characteristics; The social responsibility levels of the students were found to be related to their gender, which grade they studied, their families' income status, their religious beliefs, their status of discussing social problems with their families, their status of donating to any charity organization and their awareness of their social responsibilities. In line with these findings, suggestions have been developed to increase the awareness of university students about social responsibility.
Keywords
- Akkocaoğlu, N., Albayrak, A. & Kaptan, F. (2010). Topluma hizmet uygulamaları dersini alan öğretmen adaylarının toplumsal duyarlılık düzeyleri üzerine nitel bir çalışma (HÜ İlköğretim Bölümü örneği). Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve Azerbaycan Devlet Pedagoji Üniversitesi. 16–18 Mayıs 2010, Beytepe, Ankara.
- Ayvacı, H. Ş. & Akyıldız, S. (2009). Topluma hizmet uygulamaları dersinin bireye ve topluma kazandırdıkları ve toplumun beklentileri. Milli Eğitim, 39 (184), Güz, 102-119. https://dergipark.org.tr/en/pub/milliegitim/issue/36201/407165
- Boran, M. & Karakuş, F. (2017). Topluma hizmet uygulamaları dersine yönelik öğretmen adayıgörüşlerinin incelenmesi. Erciyes Journal of Education, 1(1), 22-41. http://dergipark.gov.tr/eje
- Bulut, M., Bulut, N., & Bulut, A. (2012). Öğretmen eğitiminde değer eğitimi fırsatı olarak topluma hizmet uygulamaları dersi. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 347-357. https://dergipark.org.tr/en/pub/mkusbed/issue/19553/208302
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2009). Bilimsel Arastırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Çetin, T. & Sönmez, Ö.F. (2009). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersinin amaç ve içeriğine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(3), 851 – 875. https://dergipark.org.tr/en/pub/gefad/issue/6743/90667
- Dinçer, Ç., Ergül, A., Şen, M., & Çabuk, B. (2011). Bir topluma hizmet uygulaması örneği: “Haydi kavram oyuncaklarıyla oynayalım”. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), Ocak, 19-38. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/49053/625817
- Droms, C. & Stephen, S-A. K. (2015). The effectiveness of social responsibility courses in higher education. Journal of Learning in Higher Education, 11(2), Fall, 15-21. https://digitalcommons.butler.edu/cob_papers/257
- Ekşi, Z. & Cinoğlu, M. (2012). Topluma hizmet uygulamaları dersinin değerlendirilmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), Ekim, 3-22. https://dergipark.org.tr/en/pub/cbayarsos/issue/4066/53629
- Elma, C., Kesten, A., Kıroğlu, K., Uzun, E. M., Dicle, A. N., & Palavan, Ö. (2010). Öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersine ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 2(2), 231-252. https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10334/126646
- Er Nas, S., Şenel Çoruhlu, T., & İpek Akbulut, H. (2015). Topluma hizmet uygulamaları dersinden yansımalar: Özel durum çalışması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (26), 27-43. https://dergipark.org.tr/en/pub/zgefd/issue/47934/606367
- Eraslan, L. (2011). Bireysel sosyal sorumluluk ölçeğinin (BSS) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Aile ve Toplum, 7(24), Şubat-Mart, 81-91.
- Ergül, H.F. & Kurtulmuş, M. (2014). Sosyal sorumluluk anlayışının geliştirilmesinde topluma hizmet uygulamaları dersine ilişkin öğretim elemanlarının görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(49), Bahar, 221-232. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6163/82870
- Eyler, J., & Giles, D. E. (1999). Where is the learning in service-learning? San Francisco, CA: Jossey-Bass Publishers.
- Ford, M. E., Wentzel, K.R., Wood, D., Stevens, E., & Siesfeld, G. A. (1989). Processes associated with integrative social competence: Emotional and contextual influences on adolescent social responsibility. Journal of Adolescent Research, 4(4), October, 405425. https://doi.org/10.1177/074355488944002
- Gilligan, C. (1982). In a Different Voice: Psychological Theory and Women’s Development. Cambridge, MA: Harvard University Press.
- Gökçe, N. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamalarına ilişkin değerlendirmeleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 176-194. http://www.insanbilimleri.com
- İnan, Ö., Tosun, H.Z., & Sarıkaya, M. (2008). İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencilerinin kurumsal sosyal sorumluluk algılamaları üzerine bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 69-84. https://earsiv.anadolu.edu.tr
- Jukes, M.C.H., Zuilkowski, S.S., & Grigorenko, E.L. (2018). Do schooling and urban residence develop cognitive skills at the expense of social responsibility? A study of adolescents in the Gambia, West Africa. Journal of Cross-Cultural Psychology, 49(1), January, 8298. https://doi.org/10.1177/0022022117741989
- Kabaklı Çimen, L. & Ersoy Quadir, S. (2018). Üniversite öğrencilerinin Suriyeli sığınmacılarla ilgili tutumlarının sivil katılımları bağlamında incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 1251-1273. http://www.itobiad.com/download/articlefile/477152
- Kara, C., Altıntaş, A., & Kaya, İ.F. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamalarıyla “Yardımseverlik Değeri” kazanmaları hakkındaki görüşleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi (Mediterranean Journal of Educational Research), (22), 23-37. https://mjer.penpublishing.net/makale/374
- Karataş F. (2001). Ergenlik dönemindeki gençlerde sosyal sorumluluk, demokratik düşünce ve başkalarını kabullenme değişkenleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Kaya, M. & Doğan, U. (2014). Öğrenci sorumluluk: Ölçek geliştirme, güvenirlik ve geçerlik çalışması. Journal of European Education, 4 (1), 11-18. https://doi.org/10.18656/jee.22471
- Kesten, A., Köçer, M., & Egüz, Ş. (2014). Topluma hizmet uygulamaları dersinin toplumsal bilinç kazandırmadaki etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(2), 393410. https://doi.org/10.19171/uuefd.19923
- Kocadere, S.A. & Seferoğlu, S.S. (2013). Topluma hizmet uygulamaları dersinin işlenişi: Uygulama örnekleri ve sürece ilişkin öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(34), 75-89. https://doi.org/10.9779/PUJE504
- Küçükoğlu, A. (2012). Öğretmen eğitiminde topluma hizmet uygulamaları deneyimsel bir öğrenme yaklaşımı. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1(4), 214-226. http://dx.doi.org/10.7884/teke.115
- Lenzi, M., Vieno, A., Santinello, M., Nation, M., & Voight, A. (2014). The role played by the family in shaping early and middle adolescent civic responsibility. The Journal of Early Adolescence, 34(2), February, 251-278. https://doi.org/10.1177/0272431613485822
- Liss, J.R. & Liazoz, A. (2010). Incorporating education for civic and social responsibility into the undergraduate curriculum. Change, 42(1), January/February, 45-50. https://doi.org/10.1080/00091380903449128
- McCarthy, J., Ettl, F.I., & Altieri, V. (2016). The TPSR Alliance: Learning with a family who won't give up on you. Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 87(5) May/June, 23-26. https://doi.org/10.1080/07303084.2016.1157390
- Moely, B. E., Mercer, S. H., Ilustre, D., Miron, D., & McFarland, M. (2002). Psycho-metric properties and correlates of the Civic Attitudes and Skills Questionnaire (CASQ): A measure of student's attitudes related to service learning. Michigan Journal of Community Service Learning, 8 (2), 15-26. http://hdl.handle.net/2027/spo.3239521.0008.202
- Nakamura, M. & Watanabe-Muraoka, A. M. (2006). Global social responsibility: Developing a scale for senior high school students in Japan. International Journal for the Advancement of Counselling, 28 (3), September, 213-226. https://link.springer.com/article/10.1007/s10447-005-9007-9
- Özdemir, S. (2011). Eğitim Fakültelerinde Topluma Hizmet Uygulamaları dersinin değerlendirilmesi. Uluslararası Yükseköğretim Kongresi: Yeni Yönelişler ve Sorunlar (UYK-2011) (ss. 2217-2224) 27-29 Mayıs 2011, İstanbul; 3. Cilt / Bölüm XV
- Rundle-Thiele, S.R. & Wymer, W. (2010). Stand-Alone Ethics, Social Responsibility, and Sustainability course requirements (A Snapshot from Australia and New Zealand). Journal of Marketing Education, 32(1), April, 5-12. https://doi.org/10.1177/0273475309345002
- Seider, S. (2008). “Bad things could happen”: How fear impedes social responsibility in privileged adolescents. Journal of Adolescent Research, 23(6), November, 647-666.
- Seligsohn, A.J. (2016). Colleges and Universities as exemplars in the development of citizens. Journal of College & Character, 17(1), February, 1-7. https://doi.org/10.1080/2194587X.2015.1125369
- Sosik, J.J., Koul, R. & Cameron, J.C. (2017) Gender and contextual differences in social responsibility in Thai schools: a multi-study person versus situation analysis, Journal of Beliefs & Values, 38(1), 45-62. https://doi.org/10.1080/13617672.2016.1237251
- Sönmez, Ö.F. (2010). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersine yönelik görüşlerinin kazanım boyutunda değerlendirilmesi. The Black Sea Journal of Social Sciences, 2(2), Spring, 53-71. https://dergipark.org.tr/en/pub/bssocialscience
- Tanrıseven, I. & Yelken, T.Y. (2011). Topluma hizmet uygulamaları dersinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), Article No: 1C0303, January, 415-428. www.newwsa.com
- Tiana, S.A. ve Villarreal, A.A. (2016). A collaborative programme in sustainability and social responsibility. International Journal of Sustainability in Higher Education,17(5), 719736. https://doi.org/10.1108/IJSHE-07-2016-0134.
- Tosun, N. (2014). BÖTE bölümü öğrencilerinin proje tabanlı topluma hizmet uygulamaları dersine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(3), Eylül, 961980. https://dergipark.org.tr/en/pub/kefdergi/issue/22601
- Uğurlu, Z. & Kıral, E. (2013). Öğretmen adaylarının topluma hizmet uygulamaları dersinin işleyiş süreci ve kazanımlarına ilişkin görüşleri. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 37-55. https://dergipark.org.tr/en/pub/joiss/issue/10033
- Yılmaz, K. (2011). Eğitim Fakültelerinin sosyal sorumluluğu ve Topluma Hizmet Uygulamaları dersi: Nitel bir araştırma. Kuramsal Eğitimbilim, 4(2), 86-108. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akukeg/issue/29343
- Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
- YÖK (Yüksek Öğretim Kurumu). (2008). Eğitim Fakültelerinde uygulanacak yeni programlar hakkında açıklama. http://www.yok.gov.tr/egitim/ogretmen/programlar_aciklama.doc
