ÖĞRETMENLERDE PSİKOLOJİK SÖZLEŞME İHLAL ALGISININ İŞTEN AYRILMA NİYETİ VE ÖRGÜTSEL SİNİZM ÜZERİNE ETKİSİ
Author :
Abstract
Karşılıklı beklenti ve yükümlülükler yerine getirildiği sürece örgütlerde işlerin yolunda gideceği düşünülebilir. Fakat günümüz çalışma hayatının karmaşık yapısı ve çalışan beklentilerinin sürekli değişim göstermesi çalışan-işveren/yönetici arasında istenmeyen durumlara sebep olabilmektedir. Bu çalışma öğretmenlerde psikolojik sözleşme ihlal algısının işten ayrılma niyeti ve örgütsel sinizm üzerine etkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Bu kapsamda Kahramanmaraş ilinin merkez ilçeleri olan Onikişubat ve Dulkadiroğlu ilçelerinde kamuya bağlı okullarda çalışan 400 öğretmenden gönüllülük esasına dayalı olarak online anket yöntemi ile veriler elde edilmiştir. Çalışma kapsamında psikolojik sözleşme ihlalinin örgütsel sinizm ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisi regresyon analizi yapılarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre öğretmenlerde psikolojik sözleşme ihlal algısının işten ayrılma niyeti ve örgütsel sinizm üzerinde anlamlı ve pozitif yönde etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
It can be thought that things will go well in organizations as long as mutual expectations and obligations are fulfilled. However, the complex structure of today's working life and the constant change in employee expectations can cause undesirable situations between employee-employer/manager. This study was conducted to investigate the effect of psychological contract violation perception on teachers' turnover intention and organizational cynicism. In this context, data were obtained from 400 teachers working in public schools in Onikisubat and Dulkadiroğlu districts, which are the central districts of Kahramanmaraş, on a voluntary basis, by online survey method. Within the scope of the study, the effect of psychological contract violation on organizational cynicism and turnover intention was examined by performing regression analysis. According to the findings obtained as a result of the research, it was concluded that the perception of psychological contract violation in teachers had a significant and positive effect on the intention to leave and organizational cynicism.
Keywords
- Akar, H. (2018). Türkiye'de Eğitim Örgütlerinde Yapılan Örgütsel Sinizm Çalışmalarının İçerik Analizi, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9 (16), 2097- 2127
- Apaydın, M. ve Güzel, B. (2016). Sosyal Değişim, Psikolojik Sözleşme İhlali, Örgütsel Sinizm Ve İşten Ayrılma Niyeti: Bodrum Örneği, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi
- Aslan, Ş. ve Uyar, S. (2018). Psikolojik Sözleşme İhlali ile Hissettirdiklerinin Örgütsel Özdeşleşme, İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(1), 1-38
- Aydemir, C. ve Akdoğan, A. A. (2019). Psikolojik Performansın İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (4), 1625
- Bashir, S., and Nasir, M. (2013). Breach of psychological contract, organizational cynicism and union commitment: A study of hospitality industry in Pakistan. International Journal of Hospitality Management, 34, 61–65.
- Büyükyılmaz, O. ve Çakmak, F. A. (2014). İlişkisel ve İşlemsel Psikolojik Sözleşmede Algılanan İhlalin İşten Ayrılma Niyeti ve Algılanan Örgütsel Destek Üzerindeki Etkisi, Ege Akademik Bakış, 14(4), 583- 596
- Cihangiroğlu, N. ve Şahin, B. (2010). Organizasyonlarda Önemli Bir Fenomen: Psikolojik Sözleşme, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 1-16.
- Çetinkaya, F. F. ve Özkara, B. (2014). Hizmet İşletmelerinde Psikolojik Sözleşme İhlalleri Ve Örgütsel Sinizm İlişkisi: Kapadokya Bölgesi 4 ve 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi
- Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik. Ankara: Pegem Akademi.
- Grama, B., and Todericiu, R. (2016). Change, Resistance to Change and Organizational Cynicism, Studies in Business and Economics, 11(3), 47–54.
- Güçer, E., Pelit, E., Demirdağ, Ş. A. ve Keleş, Y. (2017). Sosyal Kaytarmanın İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(2), 14-36.
- Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., and Anderson, R. E. (2009). Multivariate Data Analysis (7th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
- Hughes, L. W., Avey, J. B., and Nixon, D. R. (2010). Relationships Between Leadership and Followers’ Quitting Intentions and Job Search Behaviors, Journal of Leadership & Organizational Studies, 17(4), 351–362.
- Johnson, J. L., and O’Leary-Kelly, A. M. (2003). The Effects Of Psychological Contract Breach And Organizational Cynicism: Not All Social Exchange Violations Are Created Equal, Journal of Organizational Behavior, 24(5), 627–647.
- Karcıoğlu, K. ve İnce F. (2012). Brandes, Dharwadkar ve Dean’in (1999) Örgütsel Sinizm Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması: Kayseri Organize Sanayi Bölgesi Örneği, Business and Economics Research Journal, 3(3), 77-92.
- Kalağan, G. ve Aksu, M. B. (2010). Organizational cynicism of the research assistants: A Case of Akdeniz University, Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 4820–4825
- Koyuncu, M. ve Katlav, E.Ö. (2014). Otel İşletmelerinde Psikolojik Sözleşme İhlalinin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 11(2), 6- 27
- Kuang-Man, W. (2013). The Effects of Psychological Contract Breach on Employee Work Behaviors in the Airline Industry: Employee Cynicism as Mediator, International Journal of Business and Social Science, 4 (12), 304- 311
- Kulualp, H. G. ve Karadağ, D. (2019). Öğretim Elemanlarının Algıladıkları Psikolojik Sözleşme İhlalleri, Örgüte Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetleri Üzerine Bir Araştırma, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 87-95
- Morrison, E. W., and Robinson, S. L. (1997). When Employees Feel Betrayed: A Model of How Psychological Contract Violation Develops. The Academy of Management Review, 22(1), 226- 256
- Peng, K. Z., Wong, C.-S., and Song, J. L. (2016). How do Chinese employees react to psychological contract violation? Journal of World Business, 51(5), 815–825.
- Robinson, S. L., and Morrison, W. E. (2000). The development of psychological contract breach and violation: a longitudinal study. Journal of Organizational Behavior, 21(5), 525–
- Rousseau, D. M. (1990). New Hire Perceptions of Their Own and Their Employer's Obligations: A Study Of Psychological Contracts, Journal of Organizational Behavior, 11, 389-400
- Rusyandi, D. (2015). Employee Engagement Toward Intention To Quit With job Insecurity As Moderating Variable At Goverment Bank In Bandung City, First International Conference on Economics and Banking (ICEB-15), 318- 325.
- Seymen, O. A. ve Kırboğa, R. (2018). Örgütlerde Psikolojik Sözleşme İhlâli Algısı Ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişki: Lider-Üye Etkileşiminin Aracılık Etkisi, İşletme Bilimi Dergisi, 6(2), 189-216
- Sarıkaya, M., ve Kök, S. B. (2017). The Relationship Between Psychological Contract Breach and Organizational Cynicism, European Scientific Journal, ESJ, 13(10), 125-142
- Seyrek, H. İ. ve İnal, O. (2017). İşten Ayrılma Niyeti İle İlişkili Faktörler: Bilgi Teknolojisi Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi, 1(1), 63-74
- Sezgin, O.B. ve Uçar, Z. (2021). Psikolojik Sözleşme İhlali İle Yenilikçi İş Davranışı İlişkisinde Örgütsel Sinizmin Rolü, Yönetim Bilimleri Dergisi, 19(39), 225-248
- Sökmen, A. ve Şimşek, T. (2016). Örgütsel Bağlılık, Örgütle Özdeşleşme, Stres Ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Bir Kamu Kurumunda Araştırma, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 18(3), 606-620
- Tarakcı, H. ve Akın, A. (2017). Psikolojik Sözleşme İhlali Ve Örgütsel Sinizm: Çorum İli Örneği, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (52), 1222- 1230
- Tett, R. P., and Meyer, J. P. (1993). Job Satisfaction, Organizational Commitment, Turnover Intention, and Turnover: Path Analyses Based On Meta-Analytic Findings. Personnel Psychology, 46(2), 259–293.
- Türk Dil Kurumu, (https://sozluk.gov.tr/, Erişim Tarihi: 24.04.2021)
- Türközü, Ö. ve Sazkaya, M. K. (2020). Psikolojik Sözleşme İhlalinin Örgütsel Sinizm Üzerine Etkisinin İncelenmesi: Çağrı Merkezi Sektöründe Bir Araştırma, ADAM AKADEMİ Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 399-424.
- Tabachnick, B. G. and Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.) Pearson, Boston.
- Tanrıöver, Ü. (2005). The effects of learning organization climate and self directed learning on job satisfaction, affective commitment and intention to turnover. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Walker, A., & Hutton, D. M. (2006). The application of the psychological contract to workplace safety, Journal of Safety Research, 37(5), 433–441.
- Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Detay Yayıncılık, Ankara.
- Erişim Tarihi: 17. 05. 2021 http://onikisubat.meb.gov.tr/
- Erişim Tarihi: 17. 05. 2021 https://dulkadiroglu.meb.gov.tr/
