Author :
Abstract
Osmanlı Devleti, tarıma dayalı ve güçlü bir malî yapı altında üç asır boyunca hâkim bir güç olmuş, geleneksel üretimi ile yüksek standartlara ulaşmış, sosyo-ekonomik, kültürel açılardan yaşamını sürdürmüş ve kendi içerisinde farklı etnik kökenleri barındırmıştır. 18. yüzyıl ile birlikte Batı’nın sanayileşmesi, bu sanayileşmeye ayak uydurulamaması ve ilkel yapının muhafaza edilmesi Osmanlı ülkesinin geri kalmasının sebebi olmuştur. Ayrıca, ülkenin ekonomisinde bozulmalar yaşanmış ve ülke açık bir pazar haline gelmiştir. Sanayi Devrimi’nde yaşananların, savaşların ve kapitülasyonların etkisi neticesi egemenlik hakların kaybedilmesi, tarım ile ilgili ekilebilecek arazide nüfusun, tohumun ve araç gerecin yetersizliği de ülkeyi çıkmaza sürüklemiştir. Ekonomik açıdan sıkıntı içinde bulunan devlet, savaş harcamalarını karşılayamamış ve borçlanma yolunu tercih etmiştir. Osmanlı Devleti, muhtelif iç ve dış sıkıntılar ve yorgunluk, maruz kalınan savaşlar ve sanayileşmenin dışında kalması gibi sebeplerle çökmüştür. Yeni Türkiye, kendisine miras kalan bozulmuş, sosyo-ekonomik ve kültürel yapıyı devralmış, devralınan bu sosyo-ekonomik ve kültürel yapıyı çağdaş medeniyetler seviyesine ulaştırmak için önemli bir çaba içerisine girmiş ve atılımlarda bulunmuştur.Araştırmada, Osmanlı Devleti’nin 19. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren siyasî ve askerî gelişmeler doğrultusunda içine düştüğü ekonomik çıkmaz ele alınmış, arşiv belgelerinden ve telif-tetkik eserlerden istifade edilmiştir.
Keywords
Abstract
The Ottoman Empire was a dominant power for three centuries under a strong financial structure based on agriculture, reached high standards with its traditional production, continued its life in socio-economic and cultural terms, and contained different ethnic origins within itself. With the 18th century, the industrialization of the West and the inability to keep up with this industrialization and the preservation of the primitive structure were the reasons for the backwardness of the Ottoman country. In addition, the country's economy experienced deterioration and the country become an open market. The loss of sovereignty rights as a result of the effects of the Industrial Revolution, wars and capitulations, and the inadequacy of the population, seeds and equipment in the agricultural arable land also dragged the country into a dead end. The state, which was in economic trouble, could not meet the war expenses and preferred the way of borrowing. The Ottoman Empire collapsed due to various internal and external troubles and fatigue, wars and being out of industrialization. The new Turkey took over the degraded socio-economic and cultural structure that it inherited, and made a great effort and made breakthroughs to bring this inherited socio-economic and cultural structure to the level of contemporary civilizations. In the research, the economic predicament that the Ottoman Empire fell into in the direction of political and military developments since the second half of the 19th century was handled, and archive documents and copyright-reviewed works were used.
Keywords
- I. ARŞİV KAYNAKLARI BCA, 030. 10. 00. 00. 24. 138. 10. 4. Belge Tarihi: 06.04.1938 BOA Yer Bilgisi HR. SFR. 4. 00503. 00083. 01. 01. Belge Tarihi: M-24-10-1895 BOA. Yer Bilgisi YB. 021. 000750. 00012. 001. 001. Belge Tarihi: R-19-03-1297. II.TETKİK ESERLER Acar, Kıvanç. (1996). Liberal Düşüncenin Gelişiminde İktisat Politikasının Evrimi ve Türkiye Örneği. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Politikası Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İstanbul. Avşin, G. Gülcan. (2015). Osmanlı Devleti’nin Gayri-Müslimlerle Bakışı ve Klasik Dönem Millet Sistemi. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, 1(2), 1- 30. Aydın, Nurullah. (2008). Atatürk Diyor Ki, İstanbul. Kum saati Yayınları. Bakkal, Muharrem. (1991) Türkiye’de Atatürk Dönemi İktisat Politikaları, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi. İstanbul. Çetin, Mehmet. (2010). Finansal Serbestleşme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Demirağ, Yelda. (2015). Osmanlı İmparatorluğunda Yaşayan Azınlıkların Sosyal ve Ekonomik Durumları, Başkent Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası Bölümü. Ankara. Eğilmez, Mahfi. (2018). Tarihsel Süreç İçinde Dünya Ekonomisi, İstanbul: Remzi Kitapevi. Elibol, Numan. (2007). Osmanlı İmparatorluğunda Nüfus Meselesi ve Demografi Araştırmaları, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisat Fakültesi Dergisi. 2(12), 135-160 Ertan, Temuçin Faik. (2012). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Ankara: Siyasal Kitapevi. Güneş, Mehmet. (2017). Osmanlı Devleti’nin Gayri-Müslüm Tebaaya Yaklaşımında Dönemsel Değişimler, Iğdır Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Dergisi, 3(3), 1226. Gürhan, Tevfik. (2014). 19. Yüzyılda Osmanlı Ekonomisi Üzerine Araştırmalar, Ankara: Kültür
- Yayınları. İnalcık, Halil. (2006). Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi (1600-1914),
- Kanca, Osman Cenk. (2012). 1950-1960 Arası Türkiye’de Uygulanan Sosyo-Ekonomik Politikalar, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (19), 4763. Karadeniz, Mustafa. (2017). Optimal Beşli, Baskı 3, İstanbul: 4T Yayınları. Kaya Göze, Dilek, Durgun, Ayşe. (2009). 1923-1938 Dönemi Atatürk’ün Maliye Politikaları Bütçe ve Vergi Uygulamaları Isparta: SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 233-248.
- Oran, Tuna. (2009). 1929 Ekonomik Krizinin İstanbul, İzmir ve Ankara Üzerindeki Etkisi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Doktora Tezi. İstanbul.
- Özer, Kâmil. (1995). Türkiye’de Gayri-Müslim Azınlık Basını, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Bölümü Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
- Özsoylu, A. Fazıl. (2016). Türkiye Ekonomisi, Adana: Karahan Kitapevi.
- Öztürk, Serdar. Yıldırmaz, Fatih. (2009). Osmanlı İmparatorluğu’nun Çöküşü ve Atatürk Dönemi İktisat Politikaları, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümü. Sivas.
- Pamuk, Şevket. (2015). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi, Ankara: Kültür Yayınları.
- Rodoplu, Hakan. (1998). Atatürk Dönemi Türkiye Ekonomisi: Ekonomi Politikaları ve Uygulamalar, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Bölümü Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli.
- Sönmez, Betül. (2014). 1923-1938 Dönemi Türkiye Ekonomisi: Uygulanan Ekonomi Politikaları, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
- Şahin, Hüseyin. (2016). Türkiye Ekonomisi, Bursa: Ezgi Yayıncılık.
- Tezel, S. Yahya. (2015). Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923-1950), İstanbul: Kültür
- Tozduman, Terzi, Arzu. (2010). Osmanlı İktisat Tarihi, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi. İstanbul.
- Tulukçu, İsmail. (2019). Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Konya Selçuk Üniversitesi İİBF Dergisi, 19(39), 242-263
- Turan, Refik. (2011). Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Ankara: Okutman Yayıncılık.
- Utkugün, Ceren. (2016). İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye de Ekonomik Hayata Etkileri (1939-1945), Afyon Kocatepe Üniversitesi Siyasi Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Doktora Tezi. Afyonkarahisar.
- Yıldır, H. Aykut. (2016). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Siyasi ve Ekonomik Gelişmelerin Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale.
- Yücel, Hüseyin. (2017). Cumhuriyet Ekonomisinin Kuruluşu ve Gelişimi, Ankara: Türkiye Baro Birliği Yayınları.
