İMALAT SEKTÖRÜ ÇALIŞANLARININ GÜVENLİK İKLİMİNE İLİŞ-KİN ALGILARININ ÇOKLU VARYANS ANALİZİ (MANOVA) YÖN-TEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
Araştırmanın amacı, imalat sektörü çalışanlarının güvenlik iklimini hakkındaki tutum ve algılarını ölçerek, yapılacak değerlendirmelerle iş kazalarını azaltmak, iş kazalarının maliyetini düşürmek ve nihayet ekonomik büyümeyi teşvik etmektir. Araştırmanın evrenini Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinde makine ve ekipman imalatı, kimyasal ürünler imalatı, mobilya imalatı, tekstil ürünleri imalatı yapan, özel sektör çalışanları arasından belirlenecek çalışanlar oluşturmaktadır. Basit örneklem yöntemi ile makine ve ekipman imalatı iş kolundan 390 katılımcı, kimyasal ürünler imalatı iş kolundan 406 katılımcı, tekstil ürünleri imalatı iş kolundan 393 katılımcı, mobilya imalatı iş kolundan 394 katılımcı olmak üzere toplamda 1583 çalışandan örneklem alınmıştır. Farklı endüstriyel kuruluşlulardaki işçiler, güvenlik iklimi algılarında ve tutumlarında farklılık gösterebilir. Bu nedenle, mevcut bilimsel literatürlerde kullanılan geçerli anketler imalat sektörü işçileri arasında güvenlik iklimini ölçmek için uygun olmayabilir. Bu araştırmada kullanılan Si-Hao Lin vd. (2007) geliştirmiş oldukları ölçek, endüstriyel ortamlarda güvenlik iklimi algısını; bilinç yetkinlik, güvenlik iletişimi, örgütsel çevre, yönetim desteği, risk değerlendirme, güvenlik önlemleri, güvenlik eğitimi olmak üzere yedi faktörden oluşan 21 maddelik bir anketle ölçmektedir. Kullanılan ölçek, mevcut güvenlik iklimi ölçeklerinden özellikle güvenlik bilinci ve yeterlilik, güvenlik iletişimi ve güvenlik önlemleri konusunda farklılıklar içermesi ve imalat sektörü çalışanlarına yönelik hazırlanmış bir ölçek olması, bu sektör çalışanlarının güvenlik algısı üzerinde daha doğru değerlendirme yapılabilmesine olanak sağlayacağı düşüncesi tercih edilmiştir. Araştımamızda elde edilen verileri değerlendirmek amacıyla frekans analizi, normallik testi, faktör analizi, güvenlik iklimi puanlarının farkını karşılaştırmak için çoklu varyans analizi (MANOVA) yapılmıştır. Sonuç olarak çalışanların güvenlik iklimine ilişkin değerlendirmeleri yaş gruplarına, kaza veya ramak kala olay geçirip geçirme durumlarına ve tecrübelerine göre güvenik iklimi ölçeğinin alt faktörlerinden en az biri ile farklılık gösterdiği bulgusuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
The aim of the research is to target positive and economic growth in order to improve work accidents and work accidents by measuring the target and perceptions of the positive course of the climate. The universe of the research consists of employees who will be determined among private sector employees who manufacture machinery and equipment, manufacture of chemical products, manufacture of furniture and textile products in seven geographical regions of Turkey. With the simple sampling method, samples were taken from a total of 1583 employees, including 390 participants from the machinery and equipment manufacturing business, 406 participants from the chemical products manufacturing business, 393 participants from the textile products manufacturing business, and 394 participants from the furniture manufacturing business line. Workers in different industrial establishments may differ in their perceptions and attitudes to the safety climate. Therefore, valid surveys used in the current scientific literature may not be suitable for measuring the safety climate among manufacturing sector workers. The scale developed by Si-Hao Lin et al. (2007) used in this research measures the perception of safety climate in industrial environments; consciousness, competence, security communication, organizational environment, management support, risk assessment, security measures, and security training with a 21-item questionnaire consisting of seven factors. It was preferred that the scale used differs from the existing safety climate scales, especially in terms of security awareness and competence, safety communication and security measures, and that it is a scale prepared for the manufacturing sector employees, with the idea that it will allow a more accurate assessment of the security perception of the employees of this sector. In order to evaluate the data obtained in our study, frequency analysis, normality test, factor analysis, and multiple analysis of variance (MANOVA) were performed to compare the difference in safety climate scores. As a result, it has been found that the evaluations of the employees regarding the safety climate differ by at least one of the sub-factors of the safety climate scale according to age groups, accident or near-miss incidents and their experiences.
Keywords
- Akpınar, G. M. (2019). İşçi ve işveren açısından iş güvenliği iklimini etkileyen faktörlerin belir- lenmesi: İnşaat sektörü örneği (Doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
- Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2012). “Sosyal Bilimlerde Araş- tırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı”, Sakarya Yayıncılık, İstanbul.268
- Aydın, A., Tiryaki, S., Üçüncü, K., & Yıldırım, İ. (2015). “Orman Ürünleri Sanayinde İşyeri Güvenlik İklimi Algısı”, Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3 (3), 205-212.
- Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2000). Research Methods in Education (5th ed.). Lon- don: Routledge Falmer.
- Dedobbeleer, N., & Beland, F. (1991).”A Safety Climate Measure For Construction Sites”, Jo- urnal of Safety Research, 22: 97-103.
- Dengizler, İ.(2002). Konfeksiyon Sektöründe İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği(Yüksek lisans tezi), Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. İzmir
- Dursun, S. (2011). Güvenlik kültürünün güvenlik performansı üzerine etkisine yönelik bir uygu- lama (Doktora tezi). Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bursa.
- Er, M. (2016). Güvenlik ikliminin iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerine etkisi, güvenlik perfor- mansının aracılık rolü: Kayseri mobilya imalat çalışanları üzerine bir araştırma (Doktora tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Isparta
- George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Refe- rence, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson 114-115
- Griffin, M. A., & Neal, A. (2000).”Perceptions of Safety At Work: A Framework ForLinking Safety Climate To Safety Performance, Knowledge and Motivation”, Journal of Occupational Health Psychology, 5(3): 347-358.
- Kara, Y., & Yozgat, E. (2014). Güvenlik ikliminin bireysel, örgütsel ve ortam etmenlerinin bü- yük ölçekli makine, kimya ve maden işletmelerinde incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Endüstri Mühendisliği Bölümü İş Teftiş Kurulu Başkanlığı, İstanbul.
- Lin, S.H, Tang, W.J., Miao, J.Y, Zhi-Ming Wang, Z.M., & Wang, P.X. (2007). Safety climate measurement at workplace in China: A validity and reliability assessment. Safety Science 46, 1037–1046.
- Özdemir, L., Erdem, H., & Kalkın, G. (2016). Kamu Çalışanlarının Güvenlik İklimi Algılarının İş Tatmini ve İş Performansı Üzerine Etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Vizyoner Dergisi, 7(15), 59-69.
- Özkalay, E. (2019). Çankırı’da tarımsal işletmelerde iş güvenlik iklimi ölçeğinin belirlenmesi (Yüksek lisans tezi). Çankırı Karatekin Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Çankırı.
- Parlak, T., Barışık, T., & Yalçın, F. (2020). Gıda Ürünleri İmalatında Çalışan Personellerin İş Sağlığı Ve Güvenliği Hakkındaki Farkındalık Durumlarının Tespiti Üzerine Bir Araştırma. OHS Akademi İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 3(1), 13-27.
- SGK İstatistik Yıllıkları. (2019). iş kazası istatistiklerinin analizi. Erişim: http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari(Erişi m tarihi: 21.02.2021)
- Smith, A.P., & Wadsworth, E.J.K. (2009). “Safety Culture, Advice and Performance”, http://www.behavioural-safety.com/articles/cardiff_safety_culture_report.pdf.
- Sonderstrup, A., Hans, H. K., Carlsen, K., Kines, P., Bjorner, J. B., & Roepstorff, C. (2011). “Exploring The Relationship Between Leadership Style and Safety Climate in A Large Scale Danish Cross-Sectional Study”, Safety Science Monitor, 1 (15), 1-9.
- Şimşek Ilkım, N. (2017). Güvenlik iklimi ve iş tatmini ilişkisinde birey-örgüt uyumunun aracı rolü: Tekstil sektöründe bir araştırma (Doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Malatya.
- Tabachnick, B.G., & Fidell, L.S. (2013). B.G. Tabachnick, L.S. Fidell Using Multivariate Statis- tics (sixth ed.)Pearson, Boston
- Vinodkumar, M. N., & Bhasi, M. (2008). “Safety Climate Factors and Its Relationship with Accidents and Personal Attributes in the Chemical Industry”, Safety Science, 47, 659
- Wu, T. C., Liu, C. W., & Lu, M. C. (2007). “Safety Climate in University and College Labora- tories: Impact of Organizational and Individual Factors”, Journal of Safety Research, 38, 91-102.
- Zohar, D. (1980). ‘‘Safety Climate in İndustrial Organizations: Theoretical and Applied İmpli- cations’’, Journal of Applied Psychology, 1980/65 (1), ss. 96–102. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/15833810_Safety_Climate_in_Industrial_Org anizations_Theoretical_and_Applied_Implications
