MEVLÂNÂ’NIN MESNEVÎ’SİNİN İLK ON SEKİZ BEYTİ İLE HANDAN ACAR YILDIZ'IN UD SANCISI ADLI ÖYKÜSÜNÜN KONU, TEMA VE EŞYA DİLİ AÇISINDAN KARŞILAŞTIRILMASI
Author :
Abstract
Mevlâna’nın Mesnevî’sinin İlk On Sekiz Beyti, diğer adıyla Neynâme, yazıldığı günden bu yana pek çok ilgi görmüş, birçok esere ilham kaynağı olmuştur. Neynâme hakkında pek çok akademik çalışma olmasına rağmen eserdeki “eşya dilinin kullanımı” üzerinde neredeyse hiçbir çalışma yapılmamıştır. Bu durumdan yola çıkarak bu makalemizde günümüz yazarlarından Handan Acar Yıldız’ın Ud Sancısı adlı öyküsüyle Neynâme’nin “konu, tema ve eşya dili” açısından karşılaştırılmasını uygun gördük. Makalemizde öncelikle karşılaştırma yapılacak eserlerin orijinalleri verilmiş daha sonra iki eserin karşılaştırılması yöntemine geçilmiştir. Eserlerin yazarlarından bağımsız olmaması nedeniyle yazarların hayat hikâyelerine yer verilmiş, benzerlikler ve farklılıklar sıralanmıştır. Yine eserlerin yazıldıkları edebi çevre ve dönemden bağımsız olmaması nedeniyle eserlerin yazıldıkları edebi çevre ve dönemlerin farklılık ve benzerlikleri sıralanmıştır. Eserlerde geçen kavramlardan hareketle iki eser arasında konu ve tema açısından benzerlikler ve farklılıklar ortaya konulmuştur. Daha sonra eserlerde “eşya dili”nin kullanım yöntemleri göz önüne alınarak iki eser arasında “eşya dili” açısından benzerlik ve farklılıklar irdelenmiştir. Son olarak bu karşılaştırmadan çıkan sonuç özetlenmiştir. Çalışma sonunda iki eser arasında en yoğun benzerliğin “konu, tema ve eşya dilinin kullanımı” açısından olduğu görülmüştür. En zayıf benzerlik ise “yazarlar, eserin yazıldığı edebi çevre ve dönem” gibi hususlarda gözlemlenmiş sonuçta iki eser arasında önemli benzerliklerin olduğu anlaşılmıştır.
Keywords
Abstract
The First Eighteen Couplets of Mevlâna’s Mesnevî, also known as Neynâme, has attracted a lot of attention since the day it was written and has been a source of inspiration for many works. Although there are many academic studies about Neynâme, almost no study has been done on the “use of item language" in the work. Based on this situation, in this article, we have found it appropiate to compare the story of Handan Acar Yıldız, one of today's writers, named Oud Pain, and Neynâme in terms of “subject, theme and item language”. In our article, firstly the originals of the works to be compared were given and then the method of comparing the two works was started. Since the works are not indepented of their authors, the life stories of the authors are included and the similarities and differences are listed. Again since the works are not indepented of the literary environment and period in which they were written, the differences and similarities of the literary environment and periods in which the works were written are listed. Based on the concepts in the works, similarities and differences between the two works in terms of subject and theme were revealed. Then, similarities and differences between the two works in terms of the “item language” were examined by considering the methods of using the “item language" in the works. Finally, the result from this comparison is summarized. At the end of study, it was seen that the most in tense similarity between the two works was in terms of “subject, theme and item language”. The weakest similarity was observed in terms such as “the authors, the literary environment and period in which the work was written". As a result, it was understood that there were important similarities between the two works.
Keywords
- Acar Yıldız, H. (2014). Ağır Boşluk. Ankara: Hece Yayınları.
- Acar Yıldız, H. ile kişisel iletişim, 10 Mayıs 2021 .
- Arslan, G. R. ( 2018). Günümüzde Mevlâna Algısı. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
- Çelik, C. ( 2002). Mevlâna’nın Fikirlerinin Türklerin Dini Hayatına Etkileri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 21-38.
- Kabaklı, A. ( 2011). Mevlâna. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
- Karaismailoğlu, A. ( 2001). Mevlâna ve Mesnevi. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Karaismailoğlu, A . (2015). Mesnevî- Tam Metin. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Kaval, M. ( 2011). Mevlâna’nın Mesnevî’sinde Dönemin Sosyo-Dini Yapısı ve Tasavvufî Hayatı. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Nesterova, S. (2011). Mevlâna’nın “Mesnevi" İsimli Eserinde Metaforik Anlatımın Metafizik Boyutu. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Öngören, R. ( 2007). Mevlâna’nın Osmanlı’ya Etkileri. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16, 49-57.
- Pilavoğlu, S. ( 2019). 2007-2017 Arası Türk Romanında Mevlâna ve Mevlevilik. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun .
- Sağıroğlu, T. ( 2009). Mevlâna’nın Mesnevî Adlı Eserinde Tevekkül Anlayışı. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Sertdemir, İ. (2012). Mevlâna ile Konfuçyüs'ün Evren ve Ahlak Görüşleri Üzerine Bir Karşılaştırma. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Tenik, A. (2007). Mevlâna’nın Mutasavvıf Şairlere Etkisi: Ahmed Kuddûsî Örneği. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18, 153-166.
- Yıldız, H. E. (2010). “ Dergah Eşiği- Hz. Mevlâna’nın Bütün Eserlerinden Seçmeler”. Konya: NKM Yayınları.
