Author :
Abstract
Yüzyıllardır Şanlıurfa’da yapı taşı olarak kullanılan Urfa taşına olan ihtiyaç turizmin ülkemiz gündeminde ağırlık kazanmasıyla birlikte yeniden ortaya çıkmıştır. Sözü edilen yapı taşının ekonomik olması, iklime uyumlu ve turistik değer arz etmesiyle birlikte kullanım alanları gittikçe artmaktadır. Sözü edilen taş rezervlerinin bölgedeki bolluğu, taşın işlenmesinin kolaylığı, kolay şekillendirilmesi ve süslendirilmesiyle ekonomik değeri oldukça artmıştır. Taşçılıkla ilgili yeni firmalar açılmakta taşın daha kolay işlenmesi için ekip ve ekipmanlar artmaktadır. Devletten kiralanan hazine arazisine kurulan yeni yatırımlarla Şanlıurfa şehrinde yeni iş imkânlarının artmasına neden olarak Türkiye’nin batısına olan göçün azaltılmasında önemli katkılar sunulmaktadır. Yeni ocaklarda son derece modern alet ve makinalar kullanıldığından dolayı üretim miktarı artmıştır. 2010 yılında başlayan Suriye iç savaşından kaçan Halepli taş ustalarının bir bölümünün Şanlıurfa’ya gelmesiyle Urfa yapı taşı üretim sektöründe bir canlanma olmuştur. Yerli taş işleme ustalarımızın babadan gördükleri taş yontma yöntemlerine karşılık Yabancı taş usta ve işçileri elektrikli modern aletlerle daha kısa sürede daha çok taş işleyerek yapılarda maliyet fiyatlarının düşmesiyle birlikte şehirdeki eski taş binalar tamir edilmekte ve kırsal kesimde birçok yeni taş binalar yapılmaktadır. Malzemenin ocaktan çıkarıldığında yumuşak olması nedeniyle işlenmesi kolay olan bu yapı malzemesinin şekillendirilmesi fazla enerjiye ihtiyaç gerektirmediğinden maliyet azalmasına neden olur. Eski ve yeni Urfa taşı ocaklar şeklinde ifade ettiğimiz rezerv alanlarının yerleri günümüzde farklılaşmıştır. Eski taş ocaklarının Şanlıurfa şehri batısındaki Çaykuyu Platosunun Şanlıurfa şehrine bakan vadi yamaçlarında olmasına karşılık yeni taş ocakları ulaşım imkânlarının daha kolay olmasına bağlı olarak Şanlıurfa-Gaziantep karayolu civarındadır. Eski ocaklardan elde edilen taşlar sadece Şanlıurfa şehrindeki resmi ve özel meskenlerde kullanılmasına karşılık günümüzde ise ocaklardan elde edilen taşlar Türkiye’nin muhtelif yerlerine pazarlanarak ekonomik anlamda önemli kazançların elde edilmektedir.
Keywords
Abstract
The need for Urfa stone, which has been used as a building stone in Şanlıurfa for centuries, has gained value again with a focus on tourism in our national agenda. As the said building stone is economical, adaptable to the climate and has touristic value, its usage areas are increasingly rising. Due to the abundance of the mentioned stone reserves in the region and ease of processing and easy shaping and decoration of the stone, its economic value has increased considerably. New companies are being established for stoneworks, and the team and equipment are increasing for easier processing of stone. The new investments on the treasury land leased from the state have resulted in an increase in new business opportunities in the province of Sanliurfa, making significant contributions to reducing migration to the west of Turkey. Due to the use of extremely modern tools and machines in the new quarries, the amount of production has increased. When the stone masters from Aleppo, who fled the Syrian civil war that began in 2010 in Sanliurfa, arrived in Şanlıurfa, there has been a revival in the Urfa building stone production sector. Many new stone buildings have been built in rural areas because foreign stone masters and workers process more stones in a shorter time with electric modern tools, causing the cost prices to decrease in structures in constrast to the stone chipping methods that our local stone processing masters saw from their ancestors. Shaping this building material, which is easy to process due to the fact that the material is soft when extracted from the quarry, prevents the prices from increasing because it does not require much energy. The locations of the areas we refer to as the old and new Urfa stone quarries are different today. While the old quarries were established on the slopes of the Çaykuyu plateau overlooking Sanliurfa province in the west of this province, the new quarries are located near the Sanliurfa-Gaziantep highway, depending on the fact that transportation opportunities are easier. The stones extracted from old quarries were used only in the official and private dwellings in the province of Sanliurfa, while the stones from the current quarries in the province are marketed to various parts of Turkey, resulting in significant economic gains.
Keywords
- Adin, Hamit, (2007), Mardin Ve Midyat’ta Kullanılan Bina Yapı Taşlarının Bazı Fiziksel Özellikleri. Mühendis ve Makine Cilt: 48 Sayı:570, s.13-17,
- Aksoy, Mustafa, (1998). Türkiye’de İnanç Turizmi ve Seyahat Acentelerinin İnanç Turizmine Olan İlgilerine Yönelik Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Elmastaş, Necmettin, (2012), “Türkiye Ekonomisi İçin Önemi Giderek Artan Bir Maden: Ponza (SüngerTaşı),” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt:5, Sayı: 23, s.197-206
- Günal, Veysi, (2011), “Turizmin Olumlu Etkileri Ve Midyat İlçesindeki Geleneksel Taşçılık Sanatı Örneği”, Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 24, Temmuz - 2011, s.433-470
- Güzel, Abdulkadir, (2020), “Şanlıurfa İli Doğal Coğrafya Özellikleri” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt: 13 Sayı: 71, s.195-215
- Güzel, Abdulkadir, (2013), “Coğrafi Özellikleri Bakımından Anadolu Şehirlerindeki Geleneksel Konutlar: Şanlıurfa Örneği” Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or TurkicVolume 8/12Fall2013, p. s.569
- Karahan, Duran, Serdar, (2018), Dünyada ve Türkiye’de Doğal Taşlar, M.T:A Fizibilite Etütleri Daire Başkanlığı Yayınları s.2, Ankara
- Kaya Alper, Cenk; Yapıcı, Nil; Anıl, Mesut; (2008), Midyat Taşının Kaplama Ve Yapı Taşı Olarak Kullanılabilirliğinin Araştırılması, Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi , Cilt:19-s.94-104
- Kazancı, Nizamettin ., Gürbüz, Alper, (2014), Jeolojik Miras Nitelikli Türkiye Doğal Taşları “Türkiye Jeoloji Bülteni Cilt 57, Sayı 1, s.19-44
- Kırbıyık, Mehmet, (2007), “Bazı XVI. Yüzyıl Divanlarında Kıymetli Taşlar “ Selçuk Üniversitesi / Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi , Sayı:18, s.61-75
- Korkmaz, Selin, (1988),“Turizmin Ekonomik ve Sosyal Etkileri”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt:46. S.391-417.
- Kozak, Nazmi, (2012), Genel Turizm Bilgisi (1.Baskı), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını Eskişehir
- Kürkçüoğlu, Ahmet Cihat; Güler, Selahattin. Eyyubi., (2002), Uygarlığın Doğduğu Şehir Şanlıurfa İli Kültür Eğitim Sanat ve Araştırma Vakfı yayınları , no. 27, s.1-384, Şanlıurfa
- Kürkçüoğlu, Ahmet. Cihat, (2002), Şanlıurfa’nın Dünya İnanç Turizmindeki Yeri”, Şanlıurfa İli Kültür Eğitim Sanat ve Araştırma Vakfı Yayınları, s.51-138, Şanlıurfa
- Gürpınar, Okay; Yalçın, Mehmet.Namık; Gözübol, Ali.Malik; Tuğrul, Atiye; Dalgıç, Süleyman; Korkanç, Mustafa; Hoşgörmez, Hakan; Altınok, Yıldız., Özer, Naşide; Özler, Murat; Özlem BULKAN-Yeşiladalı, Özlem,.Bulkan; Ündül, Ömer; Zarif, İbrahim.Halil; Şenyuva, Tahsin; (2004) “Birecik (Şanlıurfa) Yöresinin Temel Jeolojik Özellikleri ve Jeolojik Miras Envanteri” TUBA Kültür Envanteri Dergisi 2: s.157-168
- Orhan, Hükmü; Arık, Fetullah., (2019) Doğal Taşların İşletme Mevzuatı ve Çevre Dostu Uygulama Örnekleri Sayfa:1 -www.researchgate.net ›
- Özgüç, Nazmiye, (2017), Turizm Coğrafyası, Özellikler ve Bölgeler, Çantay Kitabevi, İstanbul
- Piri, Taner; (2012), Evaluation of Effects of ThermalTourism On Local Economy: The Case of Termal District of Yalova, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara
- Sağır, Mehmet; Göktaş, Levent. Selman; Gönülölmez, Ali, (2017), “Turizmin Yerel Halk Üzerindeki Ekonomik Etkileri: Konya Örneği,” Internatıonal Congress On Cultural Herıtage And Tourısm, Bildiriler Kitabı, Uluslararası Kültürel Miras Ve Turizm Kongresi ,19-21 Mayıs, s.1-804. Konya
- Shoyunchap, Olga, (2008), Rusya Türkiye Turizm Ekonomisi İlişkileri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İktisat Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi,
- T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü Web Sayfası /https://yigm.ktb.gov.tr/TR-201136/turizm-yatirim-ve-isletme-bakanlik-belgeli-tesisistati-.html
- Tarhan, Fikret; (1996). Mühendislik Jeolojisi Prensipleri, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Genel Yayın No: 145, Fakülte Yayın No: 41.
- Taşlıgil, Nuran; Şahin. Güven; (2016), “Yapı Malzemesi Olarak Kullanılan Türkiye Doğal Taşlarının İktisadi Coğrafya Odağında Analizi” Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 33, s.607-640,
- Turgut, Paki; Yeşilnacar, Mehmet, İrfan; Bulut, Hüsamettin; (2006), Yapı Malzemesi Olarak Urfa Taşının Mekanik, Fiziksel ve Teknolojik Özelliklerinin Tespiti, , Tübitak, Proje No: Mag-104I084, s.1-23
- Tümertekin, Erol., Özgüç, Nazmiye; (2001), Ekonomik Coğrafya, Çantay Kitapevi, İstanbul
- Türkiye Jeoloji Haritası; (2012), M.T.A Genel Müdürlüğü, 1/5000.000 Ölçekli Jeoloji Haritası Ankara
- Urfalı Mateos Vekayi-namesi; (2019), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara
- Yetki, Gaye,Cansunar; Çobancaoğlu, Tülay; (2019), “Dünden Bugüne Gaziantep Geleneksel Mimarisinde Taşın Kullanım” Art-Sanat Dergisi. s.129-162
- https://www.armanatur.net/hakkimizda/( Erişim Tarihi :02.09.2020)
- https://www.armanatur.net/hakkimizda/( Erişim Tarihi :01.09.2020)
- https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/8451 (Erişim Tarihi: 09.09.2020)
- http://www.marmaracografya.com (Erişim Tarihi:19.08.2020)
- https://yigm.ktb.gov.tr/TR-201136/turizm-yatirim-ve-isletme-bakanlik-belgeli-tesis-istati-.html (Erişim Tarihi :16.06.2020)
- http://www.marmaracografya.com (Erişim Tarihi :11.04.2020
- https://dergipark.org.tr/tr/pub/humder/issue/37270/434676,( Erişim Tarihi:24.04.2020)
- www.researchgate.net ›(Erişim Tarihi:16.06.2020)
- https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/328bdf9a4b9504b_ek.pdf(0(Erişim Tarihi:1.03.2019)
- http://ruhatasi.com/sayfalar-Urfa-Ta-Nedir-) 02.09.2020
- https://www.star.com.tr/yerel-haberler/arabandaki-tarihi-kopru-restore-ediliyor-119730/(Erişim Tarihi:05.10.2020
- (http://www.mudinmakine.com/cnc+tezgahlari.html).Erişim Tarihi:28.10.2020
