MUHASEBE MESLEK MENSUPLARINI MUHASEBE HİLELERİNE YÖNLENDİREN FAKTÖRLERİN HİLE ÜÇGENİ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
Muhasebe hileleri, işletme karlılığını daha yüksek ya da düşük göstermek, daha yüksek kredi sağlamak veya daha az vergi ödemesi gerçekleştirmek gibi çeşitli amaçlarla yapılabilmektedir. Amacı ne olursa olsun bireyleri hileye yönlendiren faktörler “hile üçgeni” olarak adlandırılan baskı, fırsat ve haklı gösterme unsurlarından oluşmaktadır. Bu çalışmada, hile üçgeni teorisi kapsamında muhasebe hilelerinin incelenmesi ve muhasebe meslek mensuplarının algılarıyla hile üçgeni boyutları arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda hazırlanan anket İzmir Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’na kayıtlı bağımsız meslek mensuplarına uygulanmıştır. Korelasyon analizi sonucunda hile üçgenini oluşturan üç boyut arasında karşılıklı olarak 0,01 anlamlılık düzeyinde doğrusal yönde ilişki olduğu tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
Accounting frauds can be practiced for a variety of purposes such as reporting the business profitability higher or lower, providing higher credit or paying lower taxes. No matter what the incentives are, factors that lead individuals to resort to fraud are known as the “fraud triangle” which is made up of these components: pressure, opportunity and rationalization. This study aims to examine accounting frauds in the scope of the fraud triangle theory and to discover the relations between the perceptions of accounting professionals and the dimensions of the fraud triangle. The questionnaires prepared for this purpose were completed by public accountants of İstanbul Chamber of Certified Public Accountants. As a result of the correlation analysis, a linear relation at a significance level of 0,01 was observed among three dimensions of the fraud triangle.
Keywords
- ACFE (2018). Report To The Nations 2018 Global Study On Occupational Fraud And Abuse. Association of Certified Fraud Examiners.
- Aytekin, İkrabin, (2017). SMMM ve YMM Mesleklerinde Etik Algısı ve Bunun Muhasebe Hata ve Hilelerine Etkisi: TRC 1 Bölgesi Analizi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Batı, Murat, (2017). Muhasebe Hileleri ve Vergiden Kaçınma Türk Vergi Mevzuatındaki Yasallığı (2 b.). Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- Bayrakdar, Muhsin, (2019). Muhasebe Hata ve Hilelerinin Muhasebe Bilgi Sistemi Üzerine Etkileri ve Meslek Mensuplarının Muhasebe Hata ve Hilelerine Bakış Açılarının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma: Sivas Örneği. ( Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
- Bedir, S.; Özdemir, D.; Ateş, A., (2016). Vergi Mükelleflerinin Vergi Karşısındaki Tutum ve Davranışları TRA1 Örneği (1 b.). İmaj Yayınevi., Ankara.
- Borrego, Ana Clara da Conceiçao, (2014). Tax compliance and tax complexity in Portugal: Essays on the perception of tax professionals. (Unpublished Doctoral Thesis), Universidade do Minh, Braga, Portugal.
- Bozkurt, Nejat, (2016). İşletmelerin Kara Deliği Hile 'Çalışan Hileleri' (3 b.). Alfa Basım Yayım, İstanbul.
- Brown, O. J.; Hays, J.; Stuebs, M. T., (2016). Modeling Accountant Whistleblowing Intentions: Applying the Theory of Planned Behavior and the Fraud Triangle. Accounting and the Public Interest, 16(1), 28-56.
- Button, M.; Gee, J.; Brooks , G., (2012). Measuring the cost of fraud: an opportunity for the new competitive advantage. Journal of Financial Crime, 19(1), 65-75.
- Can, Abdullah, (2014). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi (3 b.). Pegem Akademi, Ankara.
- Coşkun, R., Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı (8. b.). Sakarya Kitabevi, Sakarya.
- Dellaportas, Steven, (2013). Conversations With İnmate Accountants: Motivation, Opportunity And The Fraud Triangle. Accounting Forum, 27, 29-39.
- Dorminey, J.; Fleming, A. S.; Kranacher, M. -J.; Richard, A., (2012). The Evolution of Fraud Theory. Issues in Accounting Education, 27(2), 555-579.
- Ertikin, Kıvanç, (2017). Hile Denetimi: Kırmızı Bayrakların Tespiti için Kullanılan Proaktif yaklaşımlar. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 75, 71-93.
- Eynon, G., Hill, N. T.; Stevens, K. T., (1997). Factors That Influence The Moral Reasoning Abilities of Accountants: Implications For Universities And The Profession. Journal of Business Ethics, 16, 1297-1309.
- Finn, D. W.; Ckonko , L. B.; Hunt, S. D., (1988). Ethical Problems in Public Accounting: The View from the Top. Journal of Business Ethics, 7, 605-615.
- Field, Andy, (2009). Discovering Statistics Using SPSS (3. b.). Sage Publications, London.
- Golden, T. W.; Skalak, S.; Clayton , M., (2011). A guide to forensic accounting investigation. Erişim: https://ebookcentral.proquest.com.
- Göçen, Ceren Ayça, (2010). Kurumsal Yönetim, İç Kontrol ve Bağımsız Denetim: Parmalat Vakası. Mali Çözüm, 97, 107-129.
- Gökten, Pınar Okan, (2018). Hileli Eylemlerin Nedenlerine İlişkin Paradigma Değişimleri: Üçgen, Elmas ve Diğerleri. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), 655-669.
- Gray , K. R.; Frieder, L. A.; Clark, G. W., (2007). Financial Bubbles and Business Scandals in History. International Journal of Public Administration, 30(8-9), 859-888.
- Gullkvist, B.; Jokipii, A., (2013). Perceived importance of red flags across fraud types. Critical Perspectives on Accounting, 24, 44-61.
- Gümüş, U. T.; Göğebakan, H., (2016). Muhasebe Hata ve Hileleri İle Muhasebe Mesleğinde Etik, Aydın İlinde Muhasebeciler Üzerine Bir Araştırma. International Journal of Business, Economics and Management Perspectives, 3, 12-27.
- Güney, S.; Çınar, O., (2012). Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin (Smmm) Etik Algıları: Erzurum Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 91-106.
- Gürsoy, Hakan, (2009). Muhasebe Hilesi. Yaklaşım, 203, 1-21.
- Gürsoy, Kemal, (2018). Muhasebe Hileleri İle Mücadelede Beden Dilinin Kullanılması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
- Jones, Michael John, (2011). Creative Accounting, Fraud and International Accounting Scandals. West Sussex: JohnWiley&SonsLtd.
- Kalaycı, Şeref, (2018). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (9. b.). Dinamik
- Kiefer, Meral Varish, (2014). Bank failures and mergers in Turkey: 1992-2014. Journal of Economic & Financial Studies, 2(5), 31-49.
- Kutlu, Hüseyin Ali, (2008). Muhasebe Meslek Mensupları ve Çalışanlarının Etik İkilemleri: Kars Ve Erzurum İllerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(2), 143170.
- Lev, Baruch, (2003). Corporate Earnings: Facts and Fiction. Journal of Economic Perspectives, 17(2), 27-50.
- Lyke, B.; Jickling, M., (2002). WorldCom: The Accounting Scandal. CRS Report for Congress, (1-6).
- Mengi, Banu Tarhan, (2012). Hile Denetiminde Yetkinliklerin Değerlendirilmesi-Hile Karosu. Mali Çözüm, 114, 113-126.
- Nazlıoğlu, B.; Özerhan, Y., (2012). Fraudulent Financial Reporting (FFR) Detection: A Perspective From Turkey. World of Accounting Science, 14(2), 99-114.
- Özçelik, Münevver Katkat, (2018). Vergi Kaçırma Amaçlı Muhasebe Hileleri Üzerine Bir İnceleme. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20, 493-517.
- Parker, R. Henry, (1991). Misleading Accounts? Pitfalls for Historians,. Business History, 33(4), 1-18.
- Plecnik, James Matthias, (2015). Three Essays on: Ethics and Responsibility in Taxation. (Unpublished Doctoral Thesis), The University of Memphis, Tennesse.
- Ramos, Michael. (2003). Auditor's Responsibility For Fraud Detection. Journal of Accountancy,
- Rezaee, Zabihollah, (2005). Causes, Consequences, And Deterence Of Financial Statement Fraud. Critical Perspectives on Accounting, 16, 277-298.
- Saygılı, Tahsin, (2015). Babil Hukuku ve Hamurabi Kanunları. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 2(2), 1-22.
- Soltani, Bahram, (2014). The Anatomy of Corporate Fraud: A Comparative Analysis of High Profile American and European Corporate Scandals. Journal of Business Ethics, 120, 251-274.
- Stuebs, M.; Wilkinson, B., (2010). Ethics And The Tax Profession: Restoring The Public Interest Focus. Accounting and the Public Interest American Accounting Association, 10, 13-35.
- Şengür, Evren Dilek, (2010). İşletmelerde Hile, Hilenin Önlenmesi, Hileli Finansal Raporlama İle İlgili Düzenlemeler ve Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul
- Takril, N.; Sanusi, S., (2014). An Exploratory Study Of Malaysian Tax Practitioners Perception On The Practice Of Aggressive Tax Avoidance. E-proceedings of the Conference on Management and Muamalah, 218-231.
- Taştan, Hakan, (2006). Vergi Kayp ve Kaçağı İle Mücadele Açısından Muhasebe Meslek Mensuplarının Görev, Yetki ve Sorumlulukları. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Topsak, Fatih, (2009). Muhasebe Meslek Mensuplarının Hata, Hile ve Meslek Etiği Konularındaki Tutumları Üzerine Bir Araştırma: Ankara ve Balıkesir Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Vassiljev, M.; Alver , L., (2016). Concept and Periodisation of Fraud Models: Theoretical Review. 5th International Conference on Accounting, Auditing, and Taxation (ICAAT 2016), 473-480, Atlantis Pres.
- Ward, S. P.; Ward, D. R.; Deck, A. B., (1993). Certified Public Accountants: Ethical Perception Skills and Attitudes on Ethics Education. Journal of Business Ethics, 12(8), 601-610.
- Wells, Joseph T., (2001). Why Employees Commit Fraud. Journal of Accountancy, 191(2), 89- 91.
- Wells, J. T.; Gill, J. D., (2007). Assessing Fraud Risk. Journal of Accountancy, 204(4), 63-65.
- Yardımcıoğlu, M.; Ada, Ş., (2013). Kronolojik Bir Sırayla Muhasebe ve Finansal Raporlamada Usulsüzlük ve Skandallar. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(1), 43-55.
