Author :
Abstract
Tarihte ilk çağlardan bu yana bazı insanlar, çaresiz kaldıkları durumlarda, dileklerini yerine getirmek amacıyla farklı eylemler yapmışlar, buna bağlı olarak da çeşitli büyüsel ve törensel işlemler uygulamışlardır. Bu işlemlerin başında da adak adama gelmektedir. Eskişehir halkından bir kısımı, Eskişehir Odunpazarı mezarlığında bulunan Şeyh Edebalı’nın makamını, sorunlarına derman ya da dileklerine imkan sağlayan bir araç olarak değerlendirmektedir. Adakta bulunan kişiler türbenin içinde yer alan kum havuzuna okul ev ,araba, çocuk, gibi sahip olmak istedikleri olguların ifadesi olan şekiller çizmekte ve çeşitli eşyalar gömmektedirler. Edebalı Türbesine adakta bulunan kişiler için Şeyh Edebalı’nın şahsiyeti, yani, Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda çok önemli bir rol oynamış bir devlet adamı olması ya da bir tarikat ya da bir ahi şeyhi olması çok önemli değildir. Adakta bulunan kişiler bu algının çok ötesinde; gelenekleri ve görgüleriyle taşıdıkları adak kültünü, dertlerine derman bulmak ya da dileklerinin gerçekleştirmek amacı ile türbeyi araç olarak kullanmaktadırlar. Bu çalışmanın amacı Eskişehir Şeyh Edabalı Türbesindeki adak uygulamalar ile ilgili gözlemlerimizi ortaya koyarak, Türk adet ve gelenekleri, Anadolu inanışları, adak uygulamaları, atalar kültü, büyü gibi folklorik çalışma yapan araştırmacılara bir zemin oluşturmaktır.
Keywords
Abstract
Since the first ages in history, some people, others whom they were have taken different actions to fulfill their wishes, and accordingly have applied various magical and ceremonial processes. At the beginning of these processes, the vow comes to the man. Some of the people of Eskişehir consider the makam of Şeyh Edebalı, found in Eskişehir Odunpazarı tomb, as a tool to cure their problems or to have their wishes. The people who make the dedication draw shapes that express the phenomena they want to have, such as the sand pool, school house, car, child, and buried various objects in the tomb. For those who make a dedication to the Edebali Tomb, the personality of Sheikh Edebalı, that is, being a statesman who played a very important role in the establishment of the Ottoman Empire, or being a religious sect or an ahi sheikh is not very important. The devotees are far beyond this perception; They use the vow cult, which they carry with their traditions and manners, to find cure for their problems or to use the tomb as a tool for the purpose of their wishes. our Purpose is to provide a basis for researchers who conduct folkloric studies such as Turkish customs and traditions, Anatolian beliefs, votive practices, ancestral cult and magic, by revealing our observations about practices in Eskişehir Şeyh Edabalı Tomb.
Keywords
- Altınsapan, Erol, (1999), Ortaçağda Eskişehir Ve Çevresinde Türk Sanatı(11.-15. Yüzyıllar Mimarisi) , Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
- Altınsapan, Erol, (2005), 13.-16.yüyıllarda Ahilik ve Ahi Zaviyelerine bir bakış(Eskişehir ve Bilecik Ahi Edebali Zaviyeleri ) Prof. Dr. Neşet Çağatay’a Armağan Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
- Altınsapan, E.; Parla, C., (2010), Eskişehir Zaviye ve Türbeleri (Selçuklu-Osmanlı Dönemi) , Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
- Doğru, Halime, (1991), XVI.yüzyılda Sultanönü Sancağında Ahiler ve Ahi Zaviyeleri, Ankara.
- Tanyu, Hikmet, (1967), Ankara ve Çevresinde Adak ve Adak Yerleri, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara.
- Ocak, Ahmet Yaşar, (1984), Türk Halk inanç ve Edebiyatında Evliya Menkıbeleri, Ankara.
- Ocak, Ahmet Yaşar, (2000), Alevi ve Bektaşi inançlarının İslam Öncesi Temelleri, İstanbul.
- Artun, Erman, (2001), “Adana Halk Hekimliğinde Atalar Kültü” Türk Kültürü, Sayı. 460, Ağustos 2001.
- Şahin, Kamil, (1994), “Edabali” TDV İslâm Ansiklopedisi, Cilt 10, s. 393-394
- Tuncer, Orhan Cezmi, (1991), Anadolu Kümbetleri 2 Beylikler ve Osmanlı Dönemi, Ankara.
