Author :
Abstract
Tarih boyunca İzmir ve çevresinde yaşayan yerleşik ya da göçebe Türkler, İzmirli Rumlar, Levantenler, Sefaradlar, mübadele yıllarında Batı Trakya ve adalardan (Girit, Sakız, Midilli) gelenler, Makedonlar, Boşnaklar, Arnavutlar ve Afrika kökenli Arapların oluşturduğu kültür zenginliği İzmir mutfağına da yansımıştır. Bu zenginliğin en önemli parçası da sokak lezzetleridir. Bu bağlamda, İzmir sokak lezzetlerinin gastronomik bir ürün açısından incelenmesi ve içeriği, tarihi, yapılış şekli, satıldığı yerler, ustaları, satan kişiler/işletmeler vb. bakımından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada; veri toplamak için doküman analizi yöntemi tercih edilmiş ve İzmir sokak lezzetleri ile ilgili kitaplar, makaleler ve bildirilerin yanı sıra web sayfalarında bulunan tanıtıcı yazılar, haberler, resimler vb. bilgiler değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonunda; Boyoz, Sübye, Lokma Tatlısı, Kumru, Gevrek, Şambali, Kokoreç, Buzlu Badem, Sulu Atom, Şerbet, Uykuluk ve daha nice sokak lezzetlerinin İzmir'in Gastronomik ürünün parçalarını oluşturduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada; İzmir sokak lezzetlerinin tarihsel süreçlerine, geçmişte ve günümüzdeki ustalarına ve yaşatıldığı mekânlar ve yerlerle ilgili bilgilere yer verilmiştir.
Keywords
Abstract
The cultural richness created by settlers or nomadic Turks, Greeks from Izmir, Levantines, Sephardic people, Western Thrace and islands (Crete, Chios, Lesbos), Macedonians, Bosnians, Albanians and Arabs of African origin throughout the history have also reflected in Izmir cuisine. The most important part of this wealth is street flavors. In this context, the study of İzmir street flavors is aimed to be evaluated in terms of a gastronomic product and its content, history, way of making, where it is sold, masters, people selling/business etc. In study, the document analysis method was preferred for collecting data and books, articles and notifications related to İzmir street flavors, as well as promotional articles, news, pictures etc. found on the web pages information has been evaluated. At the end of the study; It was determined that Boyoz, Sübye (drink prepared from melon seeds), Lokma Dessert, Kumru (sausage sandwich), Gevrek (Turkish bagel), Şambali (Turkish Dessert), Kokoreç (grilled sheep's intestines), Iced Almond, Sulu Atom (aqueous sheep's intestines), Şerbet (sweetened fruit juice), Uykuluk (sweetbread) and many more street flavors constitute the pieces of İzmir's Gastronomic product. Also in the study; The historical processes of Izmir street flavors, past and present masters and information about the places and places where they live are included.
Keywords
- Asal, Raşel, Rakella, (2014), Sefarad mutfağından vazgeçemeyenlerin adresi “Angelina Patisse- rie”, 05.05.2019 tarihinde http://raselrakellaasal.blogspot.com/2014/01/sefaradmutfagndan-vazgecemeyenlerin.html, adresinden alınmıştır.
- Avlaremoz, (2017), Musevi (Sefarad) Mutfağı, 05.05.2019 tarihinde http://www.avlaremoz.com/2017/06/29/musevi-sefarad-mutfagi/ adresinden alınmıştır.
- Ballı, Erdinç, (2016), Gastronomi Turizmi Açısından Adana Sokak Lezzetleri (Adana Street Flavors in terms), Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4/Özel Sayı 1: 1-17.
- Başat, H. T., Sandıkçı, M., Çelik, S. (2017), Gastronomik kimlik oluşturmada yöresel ürünlerin rolü: ürünlerin satış ve pazarlanmasına yönelik bir örnek olay incelemesi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2): 64-76.
- Bayraktar, G., Zencir, E., (2019), Sokak Satıcılarının Gözünden Sokak Lezzetleri: İzmir Örneği (Street Foods From the. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(2): 1367-1382.
- Demir, Ş., Akdağ, G., Sormaz, Ü., Özata, E., (2018), Sokak lezzetlerinin gastronomik değeri: İstanbul sokak lezzetleri, Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(Ek1): 589-601.
- Dikkaya, Fahri, (2011), Evliya Çelebi Seyahatnâmesi’nde Simit ve Simitçiler, Milli Folklor, 23(92): 72-76.
- Erdoğan, S., Özdemir, G., (2018), İzmir Destinasyonu’nda Gastronomi Turizmi Üzerine Bir Araştırma, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(3): 249-272.
- Erke, Ebru, (2018), İzmir’in göç mutfağı, 05.05.2019 tarihinde http://www.milliyet.com.tr/izmir-in-goc-mutfagi/ebruerke/pazar/yazardetay/28.10.2018/2767371/default.htm, adresinden alınmıştır.
- FAO, (2009), Good hygienic practices in the preparation and sale of street food in Africa: Tools for Training, 07.04.2020 tarihinde http://www.fao.org/docrep/012/a0740e/a0740e00.HTM, adresinden alınmıştır.
- Güzeler, N., Çağla, Ö., (2018), Conceptual Analysis of Street Flavors of Turkey, Annals of The University of Craiova-Agriculture, Montanology, Cadastre Series, 47(2), 147-155.
- Henderson, J. C., Henderson, J. C., (2017), “Street Food, Hawkers And The Michelin Guide İn Singapore”. British Food Journal, 119(4): 790-802.
- Hayim, Riva, (2015), Osmanlı Sefarad Yemekleri, 05.05.2019 tarihinde https://www.posta.com.tr/osmanli-sefarad-yemekleri-279247, adresinden alınmıştır.
- İZKA, İzmir Kalkınma Ajansı, (2011), İzmir Kültür Turizmi Sektör Araştırması "Tespit ve Öne- riler", TR31\11\DFD01\0008.
- İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, (2017), Coğrafi İşaretli Ürünler, İzmir Kumrusu. 29.03.2020 tarihinde https://izmir.ktb.gov.tr/TR-196339/izmir-kumrusu.html, adresinden alınmıştır.
- İzmir Kültür ve Turizm Dergisi, (2020), İzmir Mutfağı, İzmir’in ağız tadı Şambali. 29.03.2020 tarihinde https://www.izmirdergisi.com/tr/izmir-mutfagi/125-izmir-in-agiz-tadi-sambali, adresinden alınmıştır.
- İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, (2020), İzmir Mutfağı. 29.03.2020 tarihinde http://www.izmirkulturturizm.gov.tr/TR-77474/izmir-mutfagi.html, adresinden alınmıştır.
- İzmir Kültür ve Turizm dergisi, (2020), İzmir Lokması. 29.03.2020 tarihinde https://www.izmirdergisi.com/tr/dergi-arsivi/37-13uncu-sayi/278-izmir-lokmasi, adresinden alınmıştır.
- Karsavuran, Zeynep, (2018), Sokak Yemekleri: Farklı Disiplinlerin Yaklaşımı ve Gastronomi Turizmi Alanında Sokak Yemeklerinin Değerlendirilmesi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(1): 246-265.
- Kilinç, O., Kilinç, U., (2018), Yöresel gastronomik değerlerin ürüne dönüşme düzeyi: Antalya il merkezi restoran menüleri üzerine bir inceleme, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6: 394-410.
- Mosupye, F. M., von HOLY, A. L. E. X. A. N. D. E. R. (1999), Microbiological quality and safety of ready-to-eat street-vended foods in Johannesburg, South Africa, Journal of Food Protection, 62(11): 1278-1284.
- Muleta, D., Ashenafi, M., (2001), Salmonella, Shigella and growth potential of other food-borne pathogens in Ethiopian street vended foods, East African medical journal, 78(11): 576580.
- Nebioğlu, Oğuz, (2017), Gastronomik Kimlik ve Gastronomik Turizm Ürünlerinin Sınıflandı- rılması Üzerine, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2): 39-60.
- Polat, D. D., Gezen, A., (2017), Gastronomide sokak yiyecekleri ve satıcıları: Teorik bir çalış- ma, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2): 117-124.
- Solunoğlu, A., Nazik, M. H., (2018), Sokak lezzetlerine ilişkin tüketici tercihleri: Gaziantep örneği, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(3): 40-59.
- Sunay, M., Gambeti, Ç., Z., (Ed.). (1996), İzmir'de Yeme İçme Sanatı, INTERMEDIA, İstanbul.
- Türkiye Kültür Portalı, (2013), Geleneksel Mutfak, Gevrek-İzmir. İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü'nün mutfak kültürü konulu alan araştırmaları, 29.03.2020 tarihinde https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/izmir/neyenir/gevrek-simit, adresinden alınmış
- Yentürk, Nejat, (2018a), Ayaküstü İzmir: Sokak ve Fırın Lezzetleri, Oğlak Yayıncılık, İstanbul.
- Yentürk, Nejat, (2018b), Ayaküstü İzmir: Boyoz, İber Yarımadası’ndan Getirilmiş Olabilir mi?, 29.03.2020 tarihinde https://www.academia.edu/people/search?utf8=%E2%9C%93&q=Boyoz%2C+%C4%B 0bervYar%C4%B1madas%C4%B1%E2%80%99ndan+Getirilmi%C5%9F+Olabilir+mi %3F, adresinden alınmıştır.
- Yüncü, Hilmi, Rafet, (2010), Sürdürülebilir Turizm Açısından Gastronomi Turizmi ve Perşem- be Yaylası, 10. Aybastı-Kabataş Kurultayı Yayını, Detay Yayıncılık, Ankara, 27-34.
