ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRE BİLİNCİ VE ÇEVRESEL TUTUMLARI ÜZERİNE AMPİRİK BİR ÇALIŞMA: MERSİN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ
Author :
Abstract
Günümüz dünyasında çevre sorunlarının gözle görülür biçimde arttığı bir gerçektir. Yapılan tüm yasal düzenlemelere rağmen, çevre sorunlarında herhangi bir azalma gözlenmemiştir. Bu sonuç çevresel sorunların idari ve yasal tedbirlerle çözülemediğini kanıtlamıştır. Şimdiye kadar yapılan akademik çalışmalar, eğitiminin ve bu eğitim yoluyla yaratılacak farkındalık ve tutumun çevre sorunlarının çözümünde önemli olduğunu ortaya koymuştur. Hem aldıkları eğitim düzeyi hem de çalışma hayatında kazanacakları konumlar dikkate alındığında, üniversite öğrencileri bu anlamda en önemli kitleyi oluşturmaktadır. Bu çalışma, üniversite öğrencilerinin çevre ile ilgili tutum, davranış ve farkındalık düzeylerini anlamayı ve bu tutum ve davranışları etkileyen faktörleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırmanın diğer hedefleri, öğrenciler için en önemli çevresel sorunun ne olduğunu ve doğa-insan ilişkisi hakkındaki algılarını ortaya koymaktır. Araştırmanın bulgularına göre cinsiyet, yaş, okudukları bölümün tercih sırası, okudukları bölümü tercih ettikleri yol, ailelerinin ortalama aylık gelirleri, annelerinin eğitim düzeyi, ortalama aylık harcama düzeyi ve çevre hakkında teorik bir ders almış olmak öğrencilerin çevresel tutum ve davranışlarında etkili olmuştur. Öte yandan öğrencilerin aile tiplerinin, daimi ikamet yerlerinin, hane reisinin yaşadığı yer, hane reisinin mesleği, babalarının eğitim düzeyi, ailelerinin gelir-gider dengesi ile öğrencinin gelir-gider dengesi, öğrencilerin çevresel tutum ve davranışları üzerinde etkili değildir. Öğrencilerin kültürel geçmişinin çevresel tutum ve davranışlarını ekonomik koşullarından daha olumlu belirlediği sonucuna varılmıştır. Bu sonuç, ilgili literatürde vurgulandığı gibi, hem çevre eğitiminin hem de bu eğitimin toplumda yaygın olarak verilmesinin önemini bir kez daha ortaya koymuştur.
Keywords
Abstract
It is a fact that in today's world, environmental problems are visibly increased. Despite all the legal regulations made, no reduction in environmental problems has been observed. this conclusion proved that environmental problems cannot be solved by administrative and legal measures. Academic studies carried out so far have revealed that education and the awareness and attitude to be created through this education are important in solving environmental problems. Considering both the level of education they receive and the positions they will gain in working life, university students constitute the most important mass in this sense. This study aims to understand the attitudes, behaviors and awareness levels of university students about environmental issues and to reveal the factors affecting these attitudes and behaviors. Other objectives of the study are to reveal what is the most important environmental problem for students and their perceptions about the nature-human relationship. According to the findings of the study, it was observed that the gender, age, the order of preference the department that they read, the way they preferred the department they read, the average monthly income of their family, the education level of their mother, the average monthly expenditure level, and having taken a theoretical lesson about the environment are effective in environmental attitudes and behaviors of students. On the other hand, it was observed that the family type of the students, their permanent place of residence, the place where the household head lives, the profession of the household head, the education level of their fathers, their family's balance of income and expenditures, and the student's balance of income and expenditures are not effective on the environmental attitudes and behaviors of the students. It is concluded that the cultural background of students determines their environmental attitudes and behaviors positively more than their economic conditions. This result has once again brought forward the importance of both environmental education and the widespread delivery of this education in the society, as stressed in the relevant literature.
Keywords
- Aksoy, B. ve Karatekin, K. (2011). Farklı programlardaki lisans öğrencilerinin çevreye yönelik duyuşsal eğilimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, (153), 23-36.
- Aksu, M., Temeloğlu, E., Özkaya, E. ve Gündeğer, M. (2016) Lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilerin turizm ve çevre bilinci üzerine bir araştırma. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 42-61.
- Cansaran, D. (2015). Çevre bilinci düzeyini belirlemeye yönelik uygulamalı bir çalışma: Merzi- fon Meslek Yüksekokulu örneği. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 69-74.
- Çabuk, B. ve Karacaoğlu, Ö. C. (2003). Üniversiteli öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının ince- lenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1), 189-198.
- Çevre Kanunu, (2872 Sayılı), 18132 sayılı ve 11.08.1983 tarihli Resmi Gazete, 24 sayfa.
- Ek, H. N., Kılıç, N., Öğdüm, P., Düzgün, G., ve Şeker, S. (2009). Adnan Menderes Üniversite- sinin farklı akademik alanlarında öğrenim gören ilk ve son sınıf öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları ve duyarlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 125-136.
- Erten, S. (2002). Kız ve erkek öğrencilerin evde enerji tasarrufu yapma davranış amaçlarının planlanmış davranış teorisi yardımıyla araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (22), 67-73.
- Erten, S. (2012). Türk ve Azeri öğretmen adaylarında çevre bilinci. Eğitim ve Bilim, 37(166), 88-100.
- Eryılmaz, Ç., ve Kıran, Ö. (2017). Üniversite öğrencilerinin çevre algısı: Sinop Üniversitesi örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(61), 186-199.
- Kanbak, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin çevresel tutum ve davranışları: Farklı değişkenler açısından Kocaeli üniversitesi örneği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (30), 77-90.
- Karakaya, Ç., ve Çobanoğlu, E. O. (2012). İnsanı merkeze alan (antroposentrik) ve almayan (nonantroposentrik) yaklaşımlara göre eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik bakış açıları. Journal of Turkish Science Education, 9(3), 23-35.
- Koçarslan, H., Kılınç E., Gedik, A. ve Paksoy, M. (2017). Üniversite öğrencilerinin çevre du- yarlılıkları üzerine bir araştırma, Journal of Social and Humanities Sciences Research, 4(15), 1910-1916.
- Oğuz, D., Çakcı, I. ve Kavas, S. (2011). Yükseköğretimde öğrencilerin çevre bilinci, SDÜ Or- man Fakültesi Dergisi, (12), 34-39.
- Özbay, İ. ve Kavaklı, M. (2008) Endüstriyel Gürültü Kirliliği Ve Kontrolü; Metal Endüstrisi Uygulaması, Blacksea International Environmental Symposium Book, 532-543.
- Özdemir, E. (2006). Çevre Sorunlarının Ekonomik Niteliği Bağlamında Dışsallıkların Ortadan Kaldırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.
- Özdemir, O., Yıldız, A., Ocaktan, E., ve Sarışen, Ö. (2004). Tıp fakültesi öğrencilerinin çevre sorunları konusundaki farkındalık ve duyarlılıkları. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 57(3), 117-127.
- Özmen, D., Çetinkaya, A. Ç., ve Nehir, S. (2005). Üniversite öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(6), 330-344.
- Soran, H., Morgil, F. İ., Yücel, S., Atav, E., ve Işık, S. (2000). Biyoloji öğrencilerinin çevre konularına olan ilgilerinin araştırılması ve kimya öğrencileri ile karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 128-139.
- Sürücü, G. (1995). Çevre Üzerine. Yeni Türkiye Çevre Özel Sayısı (Temmuz-Ağustos), 1(5), 168-171
- Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99-110.
- Şenyurt, A., Temel, A. B., ve Özkahraman, Ş. (2011). Üniversite öğrencilerinin çevresel konula- ra duyarlılıklarının incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 8-15.
- Şimşekli, Y. (2001). Bursa’da “uygulamalı çevre eğitimi” projesine seçilen okullarda yapılan etkinliklerin okul yöneticisi ve görevli öğretmenlerin katkısı yönünden değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 73-84.
- Tekeli, I. (eds) (2002). Türkiye İçin Sürdürülebilir Kalkınma Öncelikleri: Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi İçin TÜBA’NIN Görüşü. Türkiye Bilimler Akademisi, Ankara.
- Uslu Şenel, G., Nacer Koçer, N. ve Öbek, E. (2017). Üniversite son sınıf öğrencilerinde çevre bilincinin değerlendirilmesi, The Journal of Academic Social Science Studies, (64), 211-225.
- Vaizoğlu, S., Altıntaş, H., Temel, F., Ahrabi, A. F., Aydoğan, D., Bostancı, S., Duran, A., Koç- kesen, D., Turan, N. ve Güler, Ç. (2005). Bir tıp fakültesi son sınıf öğrencilerinin çevre bilincinin değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(4), 151-171.
- Yılmaz, A., Morgil, İ., Aktuğ, P., ve Göbekli, İ. (2002). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin çevre, çevre kavramları ve sorunları konusundaki bilgileri ve öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22), 156-162.
- Yılmaz, F., ve Gültekin, M. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre sorunları bağlamında öğrenim gördükleri programa ilişkin görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 120-132.
- Yücel, A. S., ve Morgil, F. İ. (1999). Çevre eğitiminin geliştirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 76-89.
