Author :
Abstract
Bugün artık pekçok ülkede fiziksel ve zihinsel engellilerin toplum yaşamına daha fazla entegre olmalarına yönelik girişimler yapılmaktadır. Toplum içerisinde farklı özelliklere sahip tüm bireylerin bir arada zaman geçirmeleri, aktif ya da pasif bir aktiviteyi ortak bir mekânda gerçekleştirmeleri sosyolojik ve psikolojik açıdan çok önemlidir. Engellilerin, tüm temel haklardan tam ve eşit şekilde yararlanması modern toplum olmanın bir gereğidir. Bu nedenle son zamanlarda kentsel alanlarda ‘evrensel tasarım’ kavramı önem kazansa da henüz engellilerin kendini tam olarak toplumla barışık hissedebilecekleri seviyede değildir. Bu çalışmada temel olarak, görme engelliler için yapılacak dış mekan tasarım yaklaşımları irdelenmiştir. Görme engellilere yönelik yapılacak bitkisel düzenlemelerde, duygu ve duyuları harekete geçirecek, koku özelliği gösteren bitkiler yönlendirici olarak kullanılabilmektedir. Bununla birlikte; güçlü zıtlıklar ve göze çarpan siluetler içeren bitkisel tasarımlar az gören kişiler için yön bulmada görsel ipuçları sağlayabilmektedirler. Sonuç olarak engelli bireylerin doğal çevreden yararlanması, kendini topluma ait hissetmesi ve yardım almadan kendi başına hareket edebilmesi için dış mekan tasarımlarında onlara yönelik çözümler getirilmeli, bu konudaki bilinç düzeyi toplumsal bazda arttırılmalıdır.
Keywords
Abstract
Today, in many countries, attempts are being made for further integration of the physically and mentally disabled people, into social life. It is very important sociologically and psychologically, for all individuals with different characteristics, to spend time together, to carry out an active or passive activity in a common place. It is a requirement of modern society to make sure that people with disabilities benefit all fundamental rights, fully and equally. Therefore, "universal design" concept have gained importance recently in urban areas, but it is still not at a level where people with disabilities can feel fully at peace with society. In this study, basically, outdoor design approaches for the blind people are examined. In herbal arrangements to be made for the visually disabled, plants with odor characteristics that activate emotions and senses can be used for guidance. Additionally, planting designs with strong contrasts and outstanding silhouettes can provide visual clues in finding directions for people with low vision. As a result; suggestions should be made for disabled, in outdoor designs so they can benefit from the natural environment, feel themselves belonging to the society and act on their own without help. The level of awareness on this field should be increased on a social basis.
Keywords
- Aksu, Ö.V. (2012). Kent Mobilyaları Tasarımında Özgün Yaklaşımlar, İnönü Üniversitesi Sanat Ve Tasarım Dergisi, ISSN: 1309-9876 E-ISSN: 1309-9884, Cilt/Vol. 2 Sayı/No. 6, 373386.
- Atıcı, İ. (2007). Fizikel Engelliler ve Kentsel Mekan Kullanımı. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bi- limler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- BÖİB 1, (2008). Özürlüler Kanunu ve İlgili Mevzuat, T.C. BAŞBAKANLIK Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları Yayın No: 43 Üçüncü Baskı, Ankara.
- BÖİB 2, (2008). Özürlülük Araştırmaları, Basbakanlik Özürlüler Idaresi Baskanligi – Projeler.
- Eren, E. ve Var, M. (2016). Parkların Bitkisel Tasarımında Kullanılan Taksonlar: Trabzon Kent Merkezi Örneği, Artvin Çoruh Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, ISSN: 21461880, e-ISSN: 2146-698X, ISSN:2146-1880, e-ISSN: 2146-698X, Cilt: 17, Sayı:2, Sayfa:200-213.
- Eşkil, Y.Ö. (2011). Engelliler için Dış Mekan Tasarım Özellikleri Bağlamında Ankara Kent Parklarının İrdelenmesi. Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, Bartın.
- Gronvik, L. (2007). Definitions of Disability in Social Sciences, Digital Comprehensive Sum- maries of Uppsala Dissertations from the Faculty of Social Sciences 29. ISSN 16529030, ISBN 978-91-554-6857-6
- Güngör, İ., Atatoprak, A., Özer, F., Akdağ, N. ve Kandemir, N.İ., (2002). Bitkilerin Dünyası Bitki Tanıtımı Detayları ile Fidan Yetiştirme Esasları, Lazer Ofset Matbaa Tesisleri Sanayi ve Ticaret LTD.ŞTİ, ISBN 975-97874-0-7, Ankara.
- Imrie, R. (2000). Responding to the Design Needs of Disabled People, Journal of Urban Design, 5(2): 199-219.
- Karaşah, B. ve Var, M. (2012). Trabzon ve Bazı İlçelerinde Kent Dokusundaki Bitkilendirme Tasarımlarının Ölçü-Form Açısından İrdelenmesi, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, Cilt: 14, Özel Sayı, 1-11 ISSN: 1302-0943 EISSN: 1308-5875.
- Kara, K.M. (2012). Herkes için Erişilebilir ve Kullanılabilir Fiziksel Çevre ve Yapılar için Ek Teknik Şartname. İstanbul Büyükşehir Belediyesi. İstanbul.
- Kavak, M. (2010). Evrensel Tasarım Yaklaşımı Bağlamında Kamusal Mekânlar: Harbiye Kong- re Vadisi Örneği, Bahçeşehir Üniversitesi, Y.Lisans Tezi, İstanbul.
- Koca, C. (2010). Dünya Engelliler Vakfı; Engelsiz Şehir Planlaması Bilgilendirme Raporu. İstanbul.
- Mamıkoğlu, N.G. (2010). Türkiye’ nin Ağaçları ve Çalıları, Doğuş Grubu İletişim Yayıncılık ve Ticaret A.Ş., NTV Yayınları, ISBN: 978-605-5813-49-9, İstanbul.
- Meşhur, H.F.A. (2016). Evaluation of Urban Spaces from the Perspective of Universal Design Principles. TeMA 2(2016): 191-208.
- Olgun, R., Yılmaz T., Arabacı, T.K. (2014). Kentsel Mekan Tasarımlarının Tekerlekli Sandalye Kullanıcıları İçin Yeterliliği; Antalya Işıklar Caddesi Örneği. Uluslararası Hakemli Tasarım Ve Mimarlık Dergisi, 1(1).
- Saraç, M. (2011). Ulaşım ve Erişilebilirlik. 7. Sağlıklı Kentler Birliği Konferansı: 2020 Sağlık Politikaları ve Yerel Seviyede Sağlığın Yönetimi. 22-24 Eylül 2011, Eskişehir.
- Sağlık, A., Kahraman, Ö., Sağlık, E., Keltkit, A., Devecioğlu, N.E., Ali, B. (2016). Kent Ergo- nomisinde Bitkisel Tasarımın Rolü: Çanakkale Örneği. Uluslararası Hakemli Tasarım Ve Mimarlık Dergisi, ISSN: 2148-4880, 8: 77-86.
- Story, M.F., Mueller, J.L., Mace, R.L. (1998). The Universal Design File, Design for People of All Ages&Abilities. NC State University, The Center for Universal Design, Revised Edition.
- TSE (2011). TS 9111, Özürlüler ve Hareket Kısıtlılığı Bulunan Kişiler İçin Binalarda Ulaşılabi- lirlik Gerekleri, ICS 11.180.01; 91.040.30.
- Uslu, A. ve Shakouri, N. (2014). Kentsel Peyzajda Engelli/Yaşlı Birey İçin Bağımsız Hareket Olanağı ve Evrensel Tasarım Kavramı, Kastamonu Üni., Orman Fakültesi Dergisi, 14 (1) 7-14
- Uslu, A. ve Shakouri, N. (2012). Engelli Çocuklara Dost Oyun Alanı ve Dış Mekan Tasarımı. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 28(5): 367-374.
- Yılmaz, T., Gökçe, D. (2012). Kentsel Açık ve Yeşil Alanların Engelli Bireylerin Sosyal Yaşa- mı Açısından Önemi. Akdeniz Üniversitesitesi Engelsiz Turizm Sempozyumu, 27 Temmuz 2012, Antalya.
