Author :
Abstract
Giysiler bir dönemin, bir ülkenin, bir topluluğun veya bir kişinin özelliklerini gösteren ürünlerdir. Sabır ve hünerle meydana getirilen giysiler; Anadolu insanının, ruhunun inceliklerini, hayat anlayışını, geleneğini-göreneğini daha birçok duygularını yansıtmaktadır. Bu duygular bazen çizgiyle, bazen renkle, bazen de motiflerde sembolik bir dille anlatılmaktadır. Bu araştırmada, yılan motifli Kütahya kadın cepkenlerinin motif, desen ve kompozisyon özellikleri incelenmiştir. Bu kapsamda Kütahya ilinin tarihi gelişimi, coğrafi ve sosyal konumu, ekonomik, eğitim ve kültür durumları, Kütahya kadın cepkenleri ve motiflerin sembolik anlamları hakkında kaynak araştırmaları yapılmıştır. Ayrıca yılan motifli Kütahya kadın cepkenleri araştırılmış, giysi sahiplerinin izniyle giysilerin fotoğrafları çekilerek; giysilerin desenleri vektörel olarak çizilmiştir. Dört adet cepken’in renk, süsleme özellikleri, motif, desen, kompozisyon ve biçim özellikleri belirlenmiştir. Araştırmanın evrenini Kütahya, örneklemini ise Kütahya ilinden bulunan dört adet cepken giysi oluşturmaktadır. Araştırmada elde edilen sonuçlara dayalı olarak öneriler geliştirilmiştir.
Keywords
Abstract
Garments are products that show the characteristics of an era, a country, a community, or a person. The garments, created with patience and skill, reflect the intricacies of the Anatolian people, their spirit, their understanding of life, their traditions. These feelings are sometimes described by line, sometimes by color, sometimes by symbolic language in motifs. In this study, motif, pattern and composition characteristics of Kütahya female cepkens with snake motif were examined. In this context, the historical development of the province of Kütahya, geographical and social position, economic, educational and cultural situations, Kütahya women's cepkens and symbolic meanings of motifs were investigated. In addition, Kütahya women's cepkens with snake motifs were investigated, photographs of the clothes were taken with the permission of the owners of the clothes; the patterns of the clothes were drawn vectorially. Four cepkens’ colour, ornamentation, motif, pattern, composition and form characteristics were determined. The universe of the research consists of Kütahya and the sample consists of four cepken garments found from the province of Kütahya.Recommendations have been developed based on the results optanied in the research.
Keywords
- Aker Alpaslan, S. (2003). Tasarım Mesleki Resim, YA-PA Yayın Pazarlama Sanayi ve Tic. A.Ş., İstanbul.
- Akpınarlı, H. F., Balkanal, Z. (2012). “16-18. Yüzyıllarda İstanbul’da Üretilen Kumaşlarda Bitkisel Bezemelerin İncelenmesi”, Motif Akademi Halk Bilimi Dergisi, Balkan Özel Sayısı 1, s: 179-209.
- Altun, A. (1981-1982). “Kütahya’nın Türk Devri Mimarisi Bir Deneme”, Atatürk’ün Doğumu- nun 100. Yılına Armağan, İstanbul.
- Ateş, M. (1996). Mitolojiler Semboller ve Halılar Koçboynuzu- Elibelinde, Net Turistik Yayın- ları A.Ş. İstanbul.
- Ateş, M. (2002). Mitolojiler ve Semboller “Ana Tanrıça ve Doğurganlık”, Milenyum Yayınları, İstanbul.
- Armutak, A. (2004). Doğu ve Batı Mitolojilerinde Hayvan Motifi II. Sürüngenler, Balıklar, Kanatlılar ve Mitolojik Hayvanlar. Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 30(2), İstanbul.
- Aygün, M.(2011). Kütahya ve Çevresi Geleneksel Kadın Giysilerinin Motif, Grafiksel Desen ve Kompozisyon Özelliklerinin İncelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Grafik Anasanat Dalı Yüksek Lisans Tezi. Kütahya.
- Becker, U. (2000). The Continuum Encyclopedia of Symbols, Continuum, New York.
- Berker, N. ( Eylül 1980). “ Türk İşlemelerinde Semboller”, Sanat Dünyamız Dergisi, Sayı 20.
- Çetintaş, Cengiz, (1989). Adım Adım Kütahya, Ekspres Matbaası, Kütahya.
- Çini R. (2002), Kütahya Çiniciliği, Celsus Yayıncılık, Kütahya.
- Davulcu, M. (2010). “Kütahya Yöresi Halk Mimarisi Geleneği Üzerine Bir İnceleme”, Kütahya Halk Kültürü Araştırmaları, Kütahya valiliği Yayınları, Ekspres Matbaası, ss.22-51, Kütahya.
- Erbek, M. (2002). Çatalhöyük’ten Günümüze Anadolu Motifleri, Kültür Bakanlığı, Birinci Bas- kı, Ankara.
- Ersoy, N. (2007). Semboller ve Yorumları, 3. Baskı, Dönence Basım ve Yayın Hizmetleri, İs-
- Ertürk, F. E. (2012). “Türk Yazmacılık Sanatının Renk, Motif ve Kompozisyon Açısından İnce- lenmesi”, IV. Uluslararası Türk El Dokumaları (Tekstil) ve Gelenekli Sanatlar Kongresi Sanat Etkinlikleri, Selçuk Üniversitesi Yayınevi, Konya.
- Esin, E. (2003). Türk Sanatında İkonografik Motifler (1. Baskı), Kabalcı Yayınları, İstanbul.
- İnce, C.(2015). Türk Mitolojisinde Yılan ve Resim Sanatındaki İzdüşümleri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Resim Anasanat Dalı Yüksek Lisans Tezi, Konya.
- Küçükosmanoğlu, Ş. (1992). Konya Müzelerinde ve Evlerinde Bulunan Cepkenler. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Mackenzie, Donald, A. (1996). Çin ve Japon Mitolojisi. (Çeviren: Koray Atken), İmge Kitabevi, Ankara.
- Ögel, B. (1978). Türk Kültür Tarihine Giriş V, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Ölmez, F. N. (2010). “Dokumalarda Yılan Motifi”, SDÜ Art-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 3(6), Isparta.
- Özel, M. (1992). Folklorik Türk Kıyafetleri , Tüpraş Yayınları.
- Özgüç N. (1966), “Acemhöyük Kazıları”, Anadolu X, Türk Tarih Kurumu, , ss.128, Ankara.
- Özker, M., (1997), Kütahya Geleneksel Düğün Giysileri ve El İşlemeleri, Turizm Geliştirme Vakfı, Ankara.
- Paşayeva, V. (2007). “Azerbaycan Halı Ve Tekstillerinde Ejder Motifi”, 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu,
- Sevim, K. Canay, A., (2015). “Anadolu’da Üretilen Kilim Motiflerinden Bukağı Motifi ve Bu Motiften Çıkan Seramik Çalışmaları”, İdil, s. 60–70.
- Gören, E. (2014).Yakındoğu Kökenli Yılan Motifinin Yunan-Roma Dinindeki Alımlanışı, 5-52 sf. Yılan Kitabı, Kitabevi, İstanbul.
- Özönder, H. (2003), Ansiklopedik Hat ve Tezhip Sanatları Deyimleri, Terimleri, Sözlüğü, Sebat Ofset Matbaacılık, Konya.
- Paşayeva, V. (2007). “Azerbaycan Halı ve Tekstillerinde Ejder Motifi”, 38. Uluslararası Asya
- Sevin, N. (1990). On Üç Asırlık Türk Kıyafet Tarihine Bir Bakış. Kültür Bakanlığı Yayınları,
- Sevim, K. Canay, A. (2015). “Anadolu’da Üretilen Kilim Motiflerinden Bukağı Motifi ve Bu
- Sezengöz, S., (2006), Milli Mücadele Döneminde Kütahya ve Birinci Meclis’teki Kütahya Mil- letvekilleri, Siyasi Görüşleri ve Hizmetleri, DPÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kütahya.
- Megep, (2008), El Sanatları Teknolojisi, Tüllü Dokumaya Hazırlık, Ankara. http://cygm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/el_sanatlari/mod uller/tulu_dokumaya_hazirlik.pdf (11.09.2010).
- Tulay, A. S. (1981-1982). “Kütahya Arkeolojisi”, Atatürk’ün Doğumunun 100. Yılına Armağan Kütahya, ss. 53-68, İstanbul.
- Türe, A. (2004a), Arkeoloji, Antropoloji ve Folklor Açısından Takılar ve Süs Eşyalarında Sem- bollerin Dili, Goldaş Kültür Yayınları-3.
- Uysal, B., Aygün, M. ve Karayel, S. (2010). Gediz Geleneksel Kadın Cepkenlerinin Motif, De- sen ve Kompozisyon Özelliklerinin İncelenmesi. Düzce Ulusal Meslek Yüksek Okulları Öğrenci Sempozyumu (21-22 Ekim).
- Yalman (Yalgın), A. R.(1993), Cenup’ta Türkmen Oymakları 1-2, Kültür Bakanlığı Yayınları,
- Yöndemli, F. (2004), Tarih Öncesinden Günümüze Yılan, Piramit Yayınları:18, Ankara.
- Yılmaz, B. (1996), Kütahya Yöresine Ait Otantik Cepkenlerin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü Giyim Endüstrisi ve Giyim Eğitimi Bölümü, Ankara.
