ÇİZGİ ROMANLAR VE GRARİK ROMANLAR BAĞLAMINDA ANLATISAL İKONİK VE GÖRSEL GRAFİK DİLİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
Anlatım olarak insan zihnine benzerliği ile dikkatleri üzerine çeken çizgi romanlar, anlatısal ikonik ve görsel grafik dilin birleşmesiyle resmedilen imgelerdir. İnsanlar, zihinlerine aldıkları her türlü bilgiyi tıpkı çizgi romanlar gibi panellerden oluşan bir bilgi ağı içerisine hikaye olarak kaydetmektedirler. Günümüzde de çoğu okuyucu bu yüzden düz yazıdansa, hem yazı hem de görselden oluşan bu grafik dili okumayı tercih etmektedir. Fakat çizgi roman ve grafik romanlar, tanım olarak İngilizcede olmasa bile Türkçe’de bazen karışıklığa sebep olabilmektedir. Bu karışıklık eleştirel olarak değerlendirildiğinde; çizgi roman ve grafik romanların, metinsel ve grafik dilinin birbirinden ayrılmasına rağmen farklı alt türlerde tekrar “çizgi roman” teriminin kullanılmasından ve her şeyi çizgi roman kavramı altında birleştirmekten kaynaklanan bir sorun ortaya çıkarmaktadır. İngilizcede “Comics" olarak ifade edilen çizgi roman kavramı ile “Graphic Novel” olarak ifade edilen grafik romanlar, genel özellikleriyle değerlendirildiğinde her birinin kendi bağlamına yerleştirilmesi gereken farklı metinsel ve görsel yapılar olduğu açıktır. Dolayısıyla her birinin ayrı kategorilerde incelenmesi, çizgi roman teriminin ayırt edilmeden her yerde kullanımından kaynaklanan karışıklığını önlemeye yardımcı olacaktır. Tüm bu bilgilerden yola çıkarak bu makalede öncelikle, çizgi roman ve grafik roman kavramları arasındaki ayrım açıklanacaktır. Daha sonra çizgi roman kavramı ve grafik roman etrafında toplanan farklı metin türlerinin “ikonik ve grafik dilin” birbirinden ayrılarak farklı alanlara dahil edilmesinin gerekliliği tartışılacaktır. Ayrıca Craig Thompson’a ait “Habibi" adlı grafik roman ile Devrim Kunter’in “Seyfettin Efendi ve Olağan Üstü Maceraları/Yeditepe Canavarı” adlı çizgi romanı örnek olarak incelenecektir.
Keywords
Abstract
The comic books that draw attention with their similarity to the human mind are the images depicted by the combination of iconic and graphic language. Today, most readers therefore prefer to read this graphic language, which is both text and visual, rather than writing. But comic books and graphic novels can sometimes cause confusion in Turkish language, even if not in English. When this confusion is evaluated critically; Although comics and graphic novels, textual and graphic language are separated from each other, it is due to the use of the term comics again in different subtypes and combining everything under the concept of comics. When the comics concept expressed in English as “Graphic novel” and “Comics” are evaluated with their general characteristics, it should be remembered that each of them has different textual and visual structures that should be placed in its own context. Therefore, examining each of them in separate categories will help to avoid confusion arising from the use of the term comic book everywhere. Based on all this information, this article will first explain the distinction between comics and graphic novel. Then, the concept of comics and graphic novel collected around the different types of “iconic and graphic language” to be separated from each other will be discussed in different fields. In addition, Craig Thompson’s graphic novel “Habibi” and Devrim Kunter’s comic book “Seyfettin Efendi and his Extraordinary Adventures/Yeditepe monster” will be examined as an example.
Keywords
- Arnheim, Rudolf, (2012), Görsel Düşünme, Metis Yayınları, İstanbul.
- Barnard, Malcolm, (2010), Sanat, Tasarım ve Görsel Kültür, Ütopya Yayınevi, Ankara.
- Beaty, Bart, (2017), Sanat karşısında Çizgi Roman (Çev., Nurettin Elhüseyni), YKY Yayınları,
- Berger, John, (1995), Görme Biçimleri, Metis Yayınları, İstanbul.
- Bezci, Şenol, (2015), “Maus: Grafik Roman ve Edebiyat”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi 55, s. 251-270.
- Burnett, Ron, (2012), İmgeler Nasıl Düşünür?, Metis Yayınları, İstanbul.
- Cantek, Levent, (2014), Türkiye’de çizgi roman, İletişim Yayınları, İstanbul.
- Chute, Hillary, (2008), Comics as Literature? Reading Graphic Narrative, İçinde PMLA journal of the Modern Language Association of America, Vol. 123, No. 2, pp. 452-465.
- Derdiyok, Rukiye, (2019), Çizgi Romanlarda Kadın Karakterlerin Nesneleştirilmesi Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme ve Bir Çizgi Roman Uygulaması, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Grafik Ana Sanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Eisner, Will, (2000), Comics & Sequantial Art: Principles and Practices from the Legendary Cartoonist, Poorhouse Press, Florida.
- Haugen, David M., (2005), Comic books: Examining Pop Culture. Farmington Hills, Thomson Gale, MI.
- Heer, J.; Worcester, K., (2009), A Comics Studies Reader, University Press of Mississippi, USA.
- Günay, Doğan V., (2002), Göstergebilim Yazıları, Multilingual Yayınları, İstanbul.
- Günay, Doğan V., (2007), Metin Bilgisi, Multilingual Yayınları, İstanbul.
- Groensteen, Thierry, (2007), The System of Comics, University Press of Mississippi, ABD.
- Kıran, A.; Büker, S., (1999), Reklamlarda Kadına Yönelik Şiddet, Alan Yayıncılık, İstanbul.
- Kireççi, Ümit, (2008), Önce Yazı Sonra Çizgi, Çizgi Roman Senaryosu, Crea Yayınları,
- Kunter, Devrim, (2013), Seyfettin Efendi ve Olağanüstü Maceraları Yedi Tepe Canavarı, Umut Kağıtçılık Sanayi, İstanbul.
- Leppert, Richard, (2009), Sanatta Anlamın Görüntüsü İmgelerin Toplumsal İşlevi (Çev., İsmail Türkmen), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- McCloud, Scott, (2000), Reinventing Comics, The Evoulotion of An Art Form, William Morrow Paperbacks, New York.
- McCloud, Scott, (2018), Çizgi Romanı Anlamak, (Çev., Cem Ülgen), Sırtlan, İstanbul.
- Rıfat, Mehmet, (2009), Göstergebilim ABC’si, Say Yayınları, İstanbul.
- Romero, Andres, (2013), Comic Books and graphic Novels in their Generic Context, Towards a Definition and Classification of Narrative Iconical Texts, Jounal of the Spanish Association of Anglo-American Studies 35.I (June 2013), pp:117-135.
- Thompson, Craig, (2017), Habibi, (Çev., Elif Berfin Altınışık), Flaneurs Yayınevi, İstanbul.
- Versaci, Rocco, (2007), This Book Contains Graphic Language, Comics as Literature, Continuum, New York.
- Wigan, Mark, (2012), Görsel İllüstrasyon Sözlüğü, (Çev., Mehmet Emir Uslu), Literatür Yayıncılık, İstanbul.
- Wittgenstein, Ludwig, (2014), Felsefi Soruşturmalar, (Çev., Haluk Barışcan), Metis Yayıncılık,
- Wolk, Douglas, (2007), Reading Comics: How Graphic Novels Work and What They Mean, Da Capo, New York.
- Yalçınkaya, Can T., (2016), “Grafik Roman”, (Ed. Levent Cantek), Çizgili Hayat Kılavuzu, s. 272, İstanbul.
- Comichron:www.comichron.com/monthlycomicssales/2019/2019-09 (https://www.kisa.link/NVx4).
- Görüntü 1: McCloud, Scott, (2018), Çizgi Romanı Anlamak, Çev: Cem Ülgen, Sırtlan,
- Görüntü 2: https://xmenxpert.wordpress.com/2012/12/08/x-men-94-1975-august/.
- Görüntü 4: Thompson, Craig, (2017), Habibi, Flaneurs Yayınevi, İstanbul, s. 9.
- Görüntü 5: Thompson, Craig, (2017), Habibi, Flaneurs Yayınevi, İstanbul, s. 377.
- Görüntü 6: Kunter, Devrim, (2013), Seyfettin Efendi ve Olağanüstü Maceraları Yedi Tepe İstanbul: Umut Kağıtçılık Sanayi, İstanbul, s. 6.
- Görüntü 7: Kunter, Devrim, (2013), Seyfettin Efendi ve Olağanüstü Maceraları Yedi Tepe Canavarı, Umut Kağıtçılık Sanayi, İstanbul, s. 7.
- Tablo 1: Rajendra, Thusha Rani (2015). Multimodality in Malaysian Schools: The Case for the Graphic Novel. The Malaysian Online Journal of Educational Science (Volume 3 Issue 2).
