ŞİİRDE YÜZEYSEL DÜZEY VE ANLAMSAL DERİNLİK ARASINDAKİ ESTETİK MESAFE: TEZATTAN TERKİBE, TERKİPTEN ESTETİĞE BEDRİ RAHMİ EYÜBOĞLU’NUN “PARAMPARÇA” ŞİİRİ
Author :
Abstract
Biçimin yapısı içeriği destekler. Şiirde biçim bir nevi içeriğin estetik bir form hâlinde gösterimidir. Biçim üzerinde hassasiyetle duran biçimbilimciler göre, şiirde seslerin fonetik değerinin, yüzey yapıdaki uyumun anlama önemli katkısı vardır. Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun “Paramparça” şiirinde de iç dünya-dış âlem, parça-bütün karşıtlığı üzerinden duygu ve düşünceler, seçilen ses, kelime, imge vb. ayrıntıların tutarlı bir şekilde bütünleştirilmesiyle yüzey yapıya taşınarak bu şekilde anlamlı estetik bir yapının oluşumu sağlanmıştır. Dolayısıyla bu çalışmada da “Paramparça” şiirinden yola çıkılarak tezattan terkibe, terkipten estetiğe şiirin varlığına uzanan süreç ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu açıdan edebî metin, estetik ayrıntılar ve yapısal ilişkiler çerçevesinde ele alınıp işlevsel unsurların birbiriyle ve bütünle ilişkisi üzerinde durulmuştur. Böylece şiir, yüzey yapı-anlamsal yapı uyumu bağlamında, parça-bütün hâlinde değerlendirilmiştir.
Keywords
Abstract
The format structure supports content. In poetry, form is the representation of the content in an aesthetic form. According to morphologists, the phonetic value of sounds in poetry importance in terms of meaning. In Bedri Rahmi Eyüboğlu's “Paramparça” poem, emotions and thoughts were carried to the surface by the selected sound, word and image and thus a meaningful aesthetic structure was created. Therefore, in this study, the structure of poetry from composition to aesthetics is tried to be put forward by starting from ”Paramparça” poem. In this respect, the literary text is discussed within the framework of aesthetic details and structural relations, and the relationship between functional elements and whole is emphasized. Thus, poetry has been evaluated in the context of surface structure-semantic structure harmony, as part-whole.
Keywords
- Aktaş, Şerif ( 2009). Şiir Tahlili Teori ve Uygulama, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Aktaş, Şerif (E.T: 01.01.2019). "Edebî Metinleri Çözümleme Metodolojisi ve Yapı-Tema İlişki- si Üzerine", http://www.ayk.gov.tr/ pdf.
- Aytaç, Gürsel (2009). Genel Edebiyat Bilimi, İstanbul: Say Yayınları.
- Bachelard, Gaston (1996). Mekânın Poetikası (Çev: Aykut Derman), İstanbul:Kesit Yayıncılık.
- Çetin, Nurullah (2015). Şiir Çözümleme Yöntemi, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Çetişli, İsmail (2008). Edebiyat Sanatı ve Bilimi, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Erkman Akerson, Fatma (2005). Göstergebilime Giriş, İstanbul: Multılıngual.
- Eyüboğlu, Bedri Rahmi (2017). Dol Karabakır Dol, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
- Eziler Kıran, Ayşe (2005). “Şiir Çözümlemesi Dilbilimsel Yöntemler ve Araçlar”, Türkbilig Dergisi S. 10, s. 17-33.
- Göktürk, Akşit (1989). Sözün Ötesi, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
- İnce, Özdemir (2011). Şiir ve Gerçeklik, Ankara: İmge Kitabevi.
- Moran, Berna (2008). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Okay, Orhan (2015). Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Önal, Mehmet (1999). En Uzun Asrın Hikâyesi Yeni Türk Edebiyatına Teorik Bir Yaklaşım, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Önal, Vefa (2007). Şiir Sanatı, İstanbul: Artshop Yayınları.
- Özdemir, Emin (2011). Eleştirel Okuma, Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Pospelov, Gennady (2005). Edebiyat Bilimi (Çev: Yılmaz Onay), İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
- Todorov, Tzvetan (2016). Yazın Kuramı, İstanbul: YKY Yayınları.
- Wellek R. ve Warren A.(2001). Yazın Kuramı, İstanbul: Adam Yayınları.
- Yüksel, Ayşegül (1995). Yapısalcılık ve Bir Uygulama, Ankara: Gündoğan Yayınları.
