Author :
Abstract
Miskinkılıç, İran Etrek-Gürgen Edebî Mektebi’ne mensup, 19. asır Türkmen edebiyatının önemli temsilcilerinden biri, 19. asrın ikinci yarısında Türkmenler arasında başlayan kültürel uyanış hareketinin öncülerindendir. Göktepe’deki Rus katliamını şiirleriyle dile getiren Gayip Verdi Miskin Kılıç (Molla Kılıç) bütün baskılara rağmen vatanın istiklâli ve milletin hürriyeti için mücadele etmiştir. Miskinkılıç kendini şiirlerinde Kureyş kavminden, peygamber evladı, soylu biri olarak tanımlar. Miskinkılıç kimi şiirlerinde memleketini veya dünya hâllerini, kimi şiirlerinde ise sevgiliyi veya Medet, Nepes, Gurban, Berdi gibi halk kahramanlarını betimlerken benzetme amacıyla hayvan ve bitki adlarını sıklıkla kullanmıştır. Bazı şiirlerini ise, doğrudan hayvanları övmek amacıyla yazmıştır (Arap at yagşı şiiri gibi). Miskinkılıç Divanı’nda garga, zag, käkilik, bilbil, turaç, şunkar, laçın, ördek, sona, gaz, goç, guzı, goyn, maya, gulan, eşek, at, it, keyik, meral, ceren, gurt, peleŋ, gaplan, arslan, şir, şahmar, acdar, pil, kergedan, tilki, şagal, gunduz, semender, balık, mar, ner, pervana, arı gibi birçok hayvan adı ve gül, elma, enar, çınar, sünbül gibi bitki adları yer almaktadır. Miskinkılıç Divanı’nda genellikle benzetme maksadıyla kullanılan bu hayvan ve bitki adlarının Türk dilinin farklı saha ve dönemlerine ait başka metinlerde de benzer anlam ve işlevle kullanıldığı dikkati çekmektedir.
Keywords
Abstract
Misgingılıç is a member of Iran Etrek-Gürgen Literary School, a serious agency of Turkmen literature in 19th century, one of innovators of cultural revival transaction that started to spread among Turkmens. Gayip Verdi Miskin Kılıç (Molla Kılıç) has uttered massacre committed by Ruskies in Göktepe through in his poetries. Misgingılıç said in his poetries he is from Kureyş and offspring of Prophet Muhammed. Misgingılıç has used animal and plant nouns in his poetries when describes beloved or folk heroes (etc. Medet, Nepes, Gurban, Berdi) or his dominion for figure of speech. Animal and plant nouns has used been in Miskinkılıç Divanı: garga, zag, käkilik, bilbil, turaç, şunkar, laçın, ördek, sona, gaz, goç, guzı, goyn, maya, gulan, eşek, at, it, keyik, maral, ceren, gurt, peleŋ, gaplan, arslan, şir, şahmar, acdar, pil, kergedan, tilki, şagal, gunduz, semender, balık, mar, ner, pervana, and gül, elma, enar, çınar, sünbül. This animal and plant nouns usually has used for figure of speech in Misgingılıç Divanı are greatly parallel with in texts that have been written different dates and different areas of Turkish Language.
