Author:
Abstract
Sanat tarihinde mağara duvarlarında görülen ilk el imgelerinin üretiliş nedenlerine ilişkin bilgiler bilimsel bir kesinlik içermese de, doğanın güçlerine karşı “yardımcı” olan kutsalla kurulan ilişkinin insan bilinci ya da bilinçaltında bulunduğuna işaret etmektedir. El imgesine yüklenen anlam ise değişik ülkelerin folklorik ve sanatsal ürünlerinde bir süreklilik arz etmektedir. Bu çalışmada el imgesinin, burada kullanıldığı şekliyle hamsa'nın kültürel belleğin aktarımı, korunması devamlılığının sağlanmasındaki işlevinin ele alınması amaçlanmıştır. Çağdaş Türk resminde kültürel belleğe ait ögeleri ele alan ve dönüştüren Ergin İnan ve Hüsamettin Koçan'ın resimlerindeki el imgesiyle sınırlandırılmıştır. Türk resmi içerisinde önemli bir yere sahip olmaları ve yapıtlarında kültürel bellekle ilişki kurmaları nedeniyle Koçan ve İnan’ın yapıtlarındaki el imgesi, çağdaş resim sanatına özgü temsil formu olarak biçimsel ve anlamsal bakımdan bir dizi dönüşüme uğratılarak yinelenmektedir. Kültürel bellek bağlamında bu, günümüz sanatına farklı türden bir “hatırlama” ve “güncelleme” biçimi olarak bakmayı önerir. Yöntemsel olarak metinlerarası/göstergelerarası çözümlemelerin verileri kullanılacaktır. El imgesinin sanatsal biçimlerdeki kullanımı “resimsel alıntı” kavramıyla belirtilmektedir. Bu sanatçıların eserlerinde el imgesinden yapılan “resimsel alıntı”, kökende kültürel bir öge olarak yer aldığı belleği yeniden güncellemektedir. Yerdeşlik düzleminde ise alıntılanan yapıtta üretilen anlam kopukluğu ya da anlamın değişmesine ilişkin bilgi verilmektedir. Son olarak bu yapıtların alımlanmasında üretilen bağlam değişikliği kültürel belleğe katkısı ve etkileşimleri yönünden incelenecektir.
Keywords
Abstract
Although the information on the reasons for the production of the first hand images seen on the cave walls in the history of art does not contain scientific certainty, it indicates that the relationship with the sacred, which "helps" against the forces of nature, exists in the human consciousness or subconscious. The meaning attributed to the hand image shows a continuity in the folkloric and artistic products of different countries. In this study, it is aimed to deal with the function of the hand image, the hamsa as used here, in the transmission and preservation of cultural memory. It is limited to the hand image in the paintings of Ergin İnan and Hüsamettin Koçan, who deal with and transform the elements of cultural memory in contemporary Turkish painting. The hand image in the works of Koçan and İnan is repeated, undergoing a series of formal and semantic transformations, as a form of representation unique to contemporary painting. In the context of cultural memory, this suggests looking at contemporary art as a different kind of "remembering" and "updating". Methodically, data from intertextual/intersignificant analyzes will be used. The use of the hand image in artistic forms is indicated by the concept of "pictorial quotation". The “pictorial quotation” made from the hand image in the works of these artists re-updates the memory in which it was originally a cultural element. At the level of homogeneity, information is given about the disconnection of meaning or the change of meaning produced in the cited work. Finally, the context change produced in the reception of these works will be examined in terms of their contribution and interactions to cultural memory.