Author:
Abstract
İklim ve tektonizma, flüvyal sistemlerde akarsu sekilerinin oluşumunu ve şekillenmesini denetleyen en önemli kontrol mekanizmalarıdır. Bunlardan iklimsel değişimlerin nehir sistemleri üzerindeki etkisi, sekilerin morfolojik ve sedimantolojik olarak birbirinden farklı olmasına neden olmaktadır. Bu fark ise peleo ortam analizlerinde flüvyal mimarinin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır. Ancak, iklim-flüvyal sistem etkileşimine ilişkin bilgiler her zaman istenilen yalınlıkta değildir. Örneğin, iklimsel bir döngü (sıcak-soğuk dönem ardalanması) sürecinde oluşan seki sedimantasyonun, sadece iklimle değil, tektonik birikme-kazılma süreçleriyle ya da nehirlerin yanal göçü gibi farklı etkenlerle de şekillenebilmesi bu konudaki en büyük soru işaretlerinden biridir. Bunun yanında, iklim-flüvyal sistem etkileşiminde yalınlığı bozan diğer tartışma konuları aşağıdaki gibidir. a. Sekilerin içyapısında karakteristik bir sedimanter yapı var mıdır? Her bir sedimanter tabakanın oluşum mekanizması kesin olarak tespit edilebilir mi? b. İklim denetimindeki bir flüvyal aşınma-birikme döngüsü içinde meydana gelen sedimanter katmanların ve aşınım safhalarının rölatif yaşları nelerdir? Hangi süreç, hangi iklimsel döngüye karşılık gelmektedir? c. İklim döngüsü ile bağlantılı sekilerin basamaklı seki serileri halinde korunması, hangi senaryolarla analiz edilebilir? d. Flüvyal alanların beşeri kullanımına ilişkin bulgular nasıl elde edilebilir ve bu bulgular ne çeşit bir veri kaynağı sağlayabilir? Bu makale, söz konusu sorulara yanıt aramak amacıyla hazırlanmıştır.
Keywords
Abstract
Climate and tectonism are most important control mechanisms which monitor forming fluvial terraces. The influence of the climatic changes on the fluvial systems causes different terraces in terms of sedimantological and morphological structures. This difference reveals the importance of fluvial architecture for the paleo-environment analysis. However the information of he interaction between climate and fluvial system is not clean everytime. For instance, it is one of the most important questions that the terrace sedimantation that formed in a climatic cycle (sequential warm and cold periods) can be formed by the tectonic accumulation-erosion processes or by the different factors like as the lateral migration of the rivers. Besides the other discussing topics which reverse the simplex for the interaction of climate-river systems are below. a. Is there any characteristic sedimantary structure in the terrace sections? Can be determined accurately the forming mechanism of every sedimantary layers. b. What are the relative ages of the sedimantary layers and their erosive phases which formed in a fluvial incision-accumulation cycle? Which processes and phases are consistent? c. Which scenarios can analysed the preservation of the terraces sequences which related to the climatic cycle? d. How the finding about human usage of fluvial areas can obtain, and which information can be derived from these findings? This article aims to search the answers for these questions.