ÜÇÜNCÜ DALGA PSİKOTERAPİ PERSPEKTİFİNDEN BİLİNÇLİ FARKINDALIK VE PSİKOLOJİK İYİ OLUŞ: PSİKOLOJİK ESNEKLİK VE ÖZ ŞEFKATİN ARACI ROLÜ
Author :
Abstract
Son yıllarda değişen sağlık anlayışı ile yalnızca hastalıklara odaklanmak yerine fiziksel, zihinsel ve sosyal iyilik halini içeren bir bakış açısı benimsenmiştir. Bununla birlikte yetişkinlerin yaşam zorluklarıyla başa çıkma becerileri ve anlam üretme çabaları üzerine yapılan araştırmalar önem kazanmıştır. Bu doğrultuda hastalık riskini azaltmada ve yaşam süresini uzatmada psikolojik iyi oluşun sağlığı koruyucu özellikleri giderek önem kazanmış, Dünya Sağlık Örgütü de psikolojik iyilik halinin önemini vurgulayan bir paradigma benimsemiştir. Bu paradigma değişimi günümüzde üçüncü dalga psikoterapilerin gelişimiyle de desteklenmektedir. Üçüncü dalga terapiler ruh sağlığındaki bireysel farklılıkları anlamak için yeni psikolojik yapılar ortaya koymuştur. Psikolojik iyi oluş modeli etrafında bilinçli farkındalık, psikolojik esneklik ve öz şefkat gibi öne çıkan yapılara yapılan vurguların üçüncü dalga terapi yaklaşımları ile önem kazandığı gözlenmektedir. Bu bağlamda bu çalışma, üniversite öğrencilerinde bilinçli farkındalık ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkide psikolojik esneklik ve öz şefkatin aracı rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın örneklemi 327 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Katılımcılar Psikolojik İyi Oluş Ölçeği, Psikolojik Esneklik Ölçeği, Beş Faktörlü Bilinçli Farkındalık Ölçeği ve Öz Şefkat Ölçeği’ni çevrim içi olarak tamamlamışlardır. Yapılan paralel çoklu aracılık analizine göre psikolojik esneklik ve öz şefkat, bilinçli farkındalık ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkiye aracılık etmektedir. Elde edilen bulgular, bilinçli farkındalığın bireylerin içsel deneyimlerine yönelik hem daha şefkatli bir tutum geliştirmelerine hem de bu deneyimlerle daha uyumlu başa çıkmalarına katkıda bulunarak psikolojik iyi oluşu desteklediğine işaret etmektedir. Bu doğrultuda bulguların üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi oluşunu arttırmayı hedefleyen ilgili öğeleri içerecek bilinçli farkındalık temelli programların geliştirilmesine katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.
Keywords
Abstract
With the changing understanding of health in recent years, a perspective that includes physical, mental and social well-being has been adopted instead of focusing only on diseases. In addition, research on adults’ ability to cope with life challenges and their efforts to produce meaning have gained importance. In this direction, the health-protective properties of psychological well-being have become increasingly important in reducing the risk of disease and extending lifespan, and the World Health Organization has adopted a paradigm that emphasizes the importance of psychological well-being. This paradigm shift is supported by the development of third wave psychotherapies. Third wave therapies have introduced new psychological constructs to understand individual differences in mental health. It is observed that the emphasis on prominent constructs such as mindfulness, psychological flexibility and self-compassion around the psychological well-being model has gained importance with third wave therapy approaches. In this context, this study aims to examine the mediating role of psychological flexibility and self-compassion on the relationship between mindfulness and psychological well-being in university students. The sample of the study consists of 327 university students. Participants completed the Psychological Well-Being Scale, Psychological Flexibility Scale, Five-Factor Mindfulness Scale, and Self-Compassion Scale online. According to the parallel multiple mediation analysis, psychological flexibility and self-compassion mediate the relationship between mindfulness and psychological well-being. The results obtained indicate that mindfulness supports psychological well-being by contributing to both developing a more compassionate attitude towards individuals’ inner experiences and coping with these experiences more harmoniously. In this regard, the findings may contribute to the development of mindfulness-based programs that will include relevant elements aimed at increasing the psychological well-being of university students.
