OTOBİYOGRAFİK BELLEK İŞLEVLERİ VE KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİDE VAROLUŞSAL PİŞMANLIĞIN ROLÜ
Author :
Abstract
Bu çalışma, otobiyografik bellek işlevleri ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkide varoluşsal pişmanlığın aracı rolünü incelemiştir. Çalışmada, bireylerin geçmiş deneyimlerini hatırlama biçimleri ve bu anıların işlevleri ile kişilik boyutları arasındaki bağlantılar ele alınmış-tır. Araştırmanın örneklemi, 18-65 yaş aralığında 374 yetişkinden oluşmaktadır. Veriler, çevrimiçi anket yöntemiyle toplanmış ve Otobi-yografik Bellek İşlevleri Ölçeği, Afektif Sinirbilim Kişilik Ölçeği ile Çok Boyutlu Varoluşsal Pişmanlık Ölçeği kullanılmıştır. Aracılık analizleri, varoluşsal pişmanlığın otobiyografik bellek işlevleri ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkide önemli bir aracılık rolü üstlendiğini göstermiştir. Bu analizlerde, varoluşsal pişmanlığın “oyun” kişilik boyutunda kısmi ve ters yönlü bir aracılık etkisi olduğu belirlenmiştir. Öte yandan, “öfke”, “korku” ve “üzüntü” kişilik boyutlarında varoluşsal pişmanlık tam aracılık rolü oynamıştır. Cinsiyet bazında yapılan analizler, kadınların “sevgi” ve “korku” boyutlarında erkeklerden anlamlı derecede daha yüksek puanlara sahip olduğunu göstermektedir. Erkekler ise “merak” boyutunda kadınlara göre daha yüksek düzeyde puan almıştır. Bu farklılıklar, cinsi-yetin belirli kişilik özelliklerinin ifade edilmesinde etkili olduğunu düşündürmektedir. Eğitim düzeyi arttıkça, katılımcıların “merak” ve “korku” boyutlarındaki puanlarında anlamlı yükselişler gözlenmiştir. Lise mezunu katılımcıların duygudurum düzenleme becerilerinin ise yüksek lisans ve doktora mezunlarına göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bu-nunla birlikte, otobiyografik bellek işlevleri ve varoluşsal pişmanlık ölçeklerinde cinsiyet ve eğitim düzeyine bağlı anlamlı farklılıklar bu-lunmamıştır. Bu bulgular, bireylerin geçmiş deneyimlerini hatırlama ve anlamlandırma biçimlerinin, kişilik özellikleri ile hem doğrudan hem dolaylı ola-rak varoluşsal pişmanlık aracılığıyla etkiler yarattığını ortaya koymaktadır.
Keywords
Abstract
This study aims the mediating role of existential regret in the relationship between autobiographical memory functions and personality traits. The research focused on the connections between how individuals recall their past experiences, the functions of these memories, and various personality dimensions. The sample consisted of 374 adults aged between 18 and 65. Data were collected through an online survey using the Autobiographical Memory Functions Scale, the Affective Neuroscience Personality Scales, and the Multidimensional Existential Regret Scale.Mediation analyses revealed that existential regret plays a significant mediating role in the relationship between autobiographical memory functions and personality traits. Specifically, existential regret showed a partial and inverse mediating effect on the "play" personality di-mension. Conversely, it exerted a full mediating role in the personality dimensions of anger, fear, and sadness. Gender-based analyses indicated that females scored significantly higher than males on the "care" and "fear" dimensions, while males sco-red higher than females on the "curiosity" dimension. These differences suggest that gender influences the expression of certain persona-lity traits. As education level increased, participants' scores on the "curiosity" and "fear" dimensions showed significant increases. Additionally, par-ticipants with a high school diploma exhibited higher emotion regulation abilities compared to those with master's or doctoral degrees. However, no significant differences were found in autobiographical memory functions and existential regret scores based on gender or education level. These findings demonstrate that the ways individuals recall and interpret past experiences have both direct and indirect effects on persona-lity traits, mediated by existential regret.
