Author :
Abstract
Diplomasi ve vize uygulamaları bir devletin egemenliğini, imajını, çıkarlarını, uluslararası anlaşmalara uyma ve varlığını uluslararası düzeyde ifade etme biçimidir. Bir ülkenin egemen olması demek, sınırlarından kimin gireceğini kontrol etme ve kısıtlama hakkını içermektedir. Vize uygulamaları ülkeler arasında ticaret, turizm, bilim, kültür, güvenlik, siyasi ilişkiler ve göç gibi önemli konuları etkileyen araçlardan birisidir. Bu çalışmada, Türkiye’nin yabancı vatandaşlara yönelik karşılıklı vize uygulamalarının ihracat, ithalat ve turizme olan etkisi değerlendirilmiştir. Çalışmada, Umuma Mahsus Pasaportlara uygulanan vize muafiyetleri ve vize kısıtlamaları dikkate alınmıştır. Çalışmaya; Türkiye ile tarihsel, kültürel, coğrafi, siyasi, güvenlik, ekonomik ve stratejik ortaklıkları bulunan; Balkanlar, Güney Kafkasya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika, Avrupa, Sahraaltı Afrika ve Orta Asya bölgelerinde yer alan ülkeler dâhil edilmiştir. Türkiye’nin bu bölgelerdeki ülkeler ile ithalatı, ihracatı ve gelen turist ile Türkiye’den giden turist sayıları karşılaştırılmıştır. Çalışmada araştırmanın amacına uygun olarak nitel araştırma yöntemi, araştırma deseni olarak ikincil kaynaklardan elde edilen bilgi, belge ve doküman analizi tercih edilmiştir. Genel olarak değerlendirildiğinde ülkeler arasında farklılıklar olmakla birlikte Balkanlar, Güney Kafkasya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerine karşılıklı olarak vize muafiyeti Türkiye’nin ihracatına ve turizmine olumlu etkisi görülmektedir. Ancak, Türkiye’ye vize uygulayan ülkelere giden turist sayısında önemli düşüş gözlenmektedir. Türkiye ekonomisi için en önemli ticaret ve turizm pazarı olan Avrupa ülkelerinin tamamı Umuma Mahsus Pasaportlara sahip Türk vatandaşlara vize kısıtlaması getirmiştir. Buna karşın Türkiye, Avrupa ülkeleri vatandaşlarına vize kısıtlaması uygulamamaktadır. Bu durumun Türkiye’ye gelen turist sayısında önemli bir artışa neden olduğu söylenebilir. Ancak, genel olarak değerlendirildiğinde Avrupa ülkelerinin vize kısıtlamaları Türkiye’nin ihracatına ve Türkiye’den giden turist sayısına olumsuz yansıdığı sonucuna varılmıştır. Sahraaltı Afrika ülkeleri ile genel olarak karşılıklı vize uygulanmaktadır. Bu durum karşılıklı ticaret hacminin düşük olmasına neden olmaktadır. Türkiye’nin ihracatının oransal olarak yüksek olmakla birlikte gelen turist sayısı oldukça düşük kalmıştır. Türkiye’den giden turist sayısı istatistiklere yansımayacak kadar düşük seviyededir. Orta Asya ülkeleri ile karşılıklı vize muafiyeti Türkiye’nin ihracatını ve gelen turist sayısını olumlu yönde etkilemiştir. Bundan sonraki çalışmaların, vize diplomasisinin ve uygulamalarının belirli konular ve ülkeler bazında derinlemesine ampirik analizlerin yapılması gerektiğini ortaya koymuştur. Türkiye Yüzyılı Vizyonu çerçevesinde; siyasi, ekonomik, ticari, kültürel ve turizm hedefleri için Umuma Mahsus Pasaporta sahip Türk vatandaşlarına ‘İhracatçılara Hususi Damgalı Pasaport Verilmesine İlişkin Esaslar Hakkında' Bakanlar Kurulu kararı doğrultusunda, Türk girişimcilerine ve mal/hizmet ihracatı yapan firma yetkililerine ve iş insanlarına verilen Hususi Damgalı Pasaportların, vize diplomasisi ile daha fazla iş insanını ve ihracatçıyı kapsayacak ve kolaylaştıracak şekilde genişletilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Keywords
Abstract
Diplomacy and visa applications are the way a state expresses its sovereignty, image, interests, compliance with international agreements and its presence at the international level. The sovereignty of a country includes the right to control and restrict who can enter its borders. Visa applications are one of the instruments that affect important issues such as trade, tourism, science, culture, security, political relations and migration between countries. This study analyses the impact of Türkiye's reciprocal visa requirements for foreign citizens on exports, imports and tourism. In the study, visa exemptions and visa restrictions applied to Ordinary Passports are taken into account. The study included countries located in the Balkans, South Caucasus, Middle East and North Africa, Europe, Sub-Saharan Africa and Central Asia, which have historical, cultural, geographical, political, security, economic and strategic partnerships with Türkiye. Türkiye's imports, exports and the number of incoming and outgoing tourists from Türkiye were compared with the countries in these regions. In the study, qualitative research method was preferred in accordance with the purpose of the research, and information, document and document analysis obtained from secondary sources was preferred as the research design. In general, although there are differences among countries, mutual visa exemption to the Balkans, South Caucasus, Middle East and North Africa countries has a positive impact on Türkiye's exports and tourism. However, a significant decrease in the number of tourists traveling to countries that impose visa requirements on Türkiye has been observed. All European countries, which are the most important trade and tourism markets for the economy of Türkiye, have imposed visa restrictions on Turkish citizens holding Ordinary Passports. In contrast, Türkiye does not impose visa restrictions on citizens of European countries. It can be said that this situation caused a significant increase in the number of tourists coming to Türkiye. However, in general, it is concluded that visa restrictions of European countries have a negative impact on Türkiye's exports and the number of tourists travelling from Türkiye. There is generally a reciprocal visa with Sub-Saharan African countries. This situation leads to the mutual trade volume to be low. Although Türkiye's exports are proportionally high, the number of incoming tourists has remained quite low. The number of tourists traveling from Türkiye is at such a low level that it does not reflect in the statistics. The mutual visa exemption with Central Asian countries had a positive impact on Türkiye's exports and the number of tourists. It has revealed that future studies should conduct in-depth empirical analyses of visa diplomacy and its practices on the basis of specific issues and countries. Within the framework of the Vision of Türkiye's Century; for political, economic, commercial, cultural and tourism targets, it is considered that the Special Stamped Passports issued to Turkish entrepreneurs and company officials and business people exporting goods/services to Turkish citizens holding Ordinary Passports in line with the decision of the Council of Ministers 'On the Principles Regarding the Issuance of Special Stamped Passports to Exporters' should be expanded to cover and facilitate more business people and exporters through visa diplomacy.
