BİREYSEL HASSASİYET VE RUHSAL SORUNLAR İLİŞKİSİNDE BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN DÜZENLEYİCİ ROLÜ: LİSE ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA
Author :
Abstract
Ergenlik, bireylerin farklı düzeylerde depresyon, kaygı ve stres yaşayabileceği ruh sağlığı açısından kritik bir dönemdir. Psikolojik bir özellik olarak bireysel hassasiyet, bireylerin sosyal çevrelerini nasıl algıladıklarını ve onlara nasıl tepki verdiklerini şekillendirmede önemli bir rol oynar ve potansiyel olarak ruhsal iyilik hallerini etkiler. Çevresel uyaranların farklı hassasiyet düzeylerine sahip bireyleri nasıl etkilediğine dair daha derin bir anlayış, ruh sağlığı sorunlarıyla ilişkilerini değerlendirmek için gereklidir. Ancak, mevcut araştırmalar henüz bireysel hassasiyetin ruh sağlığındaki rolünü ve bunun altında yatan mekanizmaları kapsamlı bir şekilde incelememiştir. Ek olarak, kişilik özelliklerinin bu ilişkiyi ne ölçüde düzenlediği açık bir soru olarak kalmaktadır. Mevcut çalışma, ergenler arasında bireysel hassasiyet ve ruh sağlığı sorunları arasındaki ilişkiyi keşfetmeyi ve bu ilişkide Beş Büyük kişilik özelliğinin düzenleyici rolünü araştırmayı amaçlamaktadır. Bu boşluğu ele alarak çalışma, kişilik ve duyarlılığın ergen ruh sağlığı sonuçlarını şekillendirmek için nasıl etkileşime girdiğine dair daha kapsamlı bir anlayışa katkıda bulunmaktadır. Veriler homojen bir dağılıma sahip, sınavla öğrencileri belirlenmiş bir lisede öğrenim gören 301 öğrenciden elde edildi. Değişkenler arasındaki ilişkiler ve düzenleyici ilişkiler AMOS 20 programı kullanılarak yapısal eşitlik modellemesi ile analiz edilmiştir. Bulgular, bireysel hassasiyet alt boyutları olan kolay uyarılma ve estetik hassasiyetin ruhsal sorunlarla pozitif ilişkili olduğunu göstermektedir. Ek olarak, sorumluluk, nevrotizm ve deneyime açıklık kişilik özellikleri bu ilişkiyi düzenleyici niteliktedir. Çalışmanın sonuçları ergen psikolojisine yönelik eğitim ve sağlık politika yapıcılar için öneriler barındırmaktadır.
Keywords
Abstract
Adolescence is a critical period for mental health, during which individuals may experience varying levels of depression, anxiety, and stress. Individual sensitivity, as a psychological trait, plays an important role in shaping how individuals perceive and respond to their social environment, potentially affecting their mental well-being. A deeper understanding of how environmental stimuli affect individuals with different levels of sensitivity is necessary to assess its relationship to mental health problems. However, existing research has not comprehensively examined the role of individual sensitivity in mental health and the underlying mechanisms. Furthermore, the extent to which personality traits moderate this relationship remains an open question. The current study aims to examine the relationship between individual sensitivity and mental health problems in adolescents and to examine the moderating role of the Big Five personality traits in this relationship. By addressing this gap, the study contributes to a more comprehensive understanding of how personality and sensitivity interact to shape adolescent mental health outcomes. Data were collected from 301 students enrolled in a homogeneously distributed, exam-selected high school. Relationships and moderator relationships among variables were analyzed using structural equation modeling with the AMOS 20 program. The results show that the individual sensitivity sub-dimensions of easy of excitation and aesthetic sensitivity are positively related to psychological problems. In addition, personality traits Conscientiousness, Neuroticism, and Openness to Experience moderate this relationship. The results of the study include implications for educational and health policymakers regarding adolescent psychology.
