Yerleşme coğrafyası ve şehirlerin büyüme eğilimleri, kentsel alanların dinamik yapısını anlamak ve sürdürülebilir şehir planlaması için kritik öneme sahiptir. Bu çalışma, Erzurum ilinin merkez ilçeleri olan Yakutiye, Palandöken ve Aziziye’nin 1980-2030 yılları arasındaki yerleşim gelişimini incelemeyi amaçlamaktadır. Erzurum, tarihsel ve coğrafi konumu itibarıyla önemli bir yerleşim merkezi olup, kentsel yayılma dinamikleri açısından detaylı bir analizi hak etmektedir. Bu çalışmada, Google Earth Engine kullanılarak elde edilen GHSL: Global Built-up Surface 1975-2030 verileri kullanılarak, ilçelerin mekânsal genişleme dinamikleri analiz edilmiştir. Regresyon analizleri ile ilçelerin yıllar içindeki alansal büyümeleri ve bu büyümenin gelecekteki projeksiyonları değerlendirilmiştir. Çalışmanın araştırma sorusu, Erzurum ili merkez ilçelerinin yerleşim alanlarının 1980-2030 yılları arasındaki genişleme dinamiklerini ortaya koymak ve bu genişleme sürecinin gelecekte nasıl şekilleneceğini öngörmektir. Çalışma, kentsel alanların büyüme eğilimlerini anlamak, bu eğilimlerin hangi faktörler tarafından etkilendiğini belirlemek ve sürdürülebilir kentsel planlama süreçlerine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Yapılan analizler sonucunda, Yakutiye, Palandöken ve Aziziye ilçelerinde belirgin bir alansal büyüme eğilimi tespit edilmiştir. Özellikle, Yakutiye ilçesi, merkezi bölgelerinde hızlı bir büyüme gösterirken, Aziziye ilçesi daha düşük yoğunluklu fakat sürekli bir büyüme sergilemektedir. Palandöken ilçesi ise kentsel gelişimin yoğunlaştığı bir bölge olarak öne çıkmaktadır. Bu bulgular, Erzurum’un kentsel gelişim potansiyelini anlamak ve gelecekteki planlama stratejilerini oluşturmak için önemli ipuçları sunmaktadır. Erzurum’daki kentsel büyüme eğilimleri, yerel yönetimler ve şehir plancıları için stratejik karar verme süreçlerinde kritik bir rol oynayacaktır.
The geography of settlement and urban growth trends are critically important for understanding the dynamic nature of urban areas and for sustainable urban planning. This study aims to examine the urban development of the central districts of Erzurum province, namely Yakutiye, Palandöken, and Aziziye, between 1980 and 2030. Erzurum, being a significant settlement center due to its historical and geographical position, warrants a detailed analysis of its urban expansion dynamics. In this study, the spatial expansion dynamics of these districts were analyzed using data from the GHSL: Global Built-up Surface 1975-2030, obtained through Google Earth Engine. Regression analyses were conducted to assess the spatial growth of the districts over the years and to project future trends. The research question of the study is to reveal the expansion dynamics of the central districts of Erzurum province between 1980 and 2030 and to predict how this expansion will shape in the future. The study aims to understand urban growth trends, determine the factors influencing these trends, and contribute to sustainable urban planning processes. The analyses revealed a significant spatial growth trend in the districts of Yakutiye, Palandöken, and Aziziye. Notably, the Yakutiye district exhibited rapid growth in its central areas, while the Aziziye district demonstrated a lower-density yet continuous growth. The Palandöken district emerged as a region where urban development is concentrated. These findings provide important insights for understanding the urban development potential of Erzurum and for shaping future planning strategies. The urban growth trends in Erzurum will play a critical role in strategic decision-making processes for local governments and urban planners.