Author :
Abstract
Türkiye Türkçesinde kaç tür kelime grubunun olduğu konusunda değişik görüşler olmasına rağmen genel kabule göre; isim tamlaması, sıfat tamlaması, isim - fiil grubu, sıfat - fiil grubu, zarf - fiil grubu. tekrar grubu, edat grubu, bağlama grubu, unvan grubu, ünlem grubu, sayı grubu, kısaltma grupları, birleşik isim grubu, birleşik fiil grubu şeklinde sınıflandırılmaktadır. Azerbaycan Türkçesinde ise kelime grupları “söz birleşmesi” şeklinde ifade edilmektedir. Söz birleşmeleri “serbest söz birleşmeleri” ve “sabit söz birleşmeleri” olarak ikiye ayrılmaktadır. Sabit söz birleşmeleri dilin leksikoloji bölümünde, serbest söz birleşmeleri ise söz dizimi (sentaks) kısmında incelenmektedir. Türkiye Türkçesinde “kalıplaşmış dil birimleri” içerisinde ata sözleri, deyimler, ikilemeler, birleşik sözcükler ve kalıp sözler yer almaktadır. Günlük hayatta belirli durumlarda kullanılan klişe sözler, dualar, beddualar, yeminler kalıp söz kavramının içerisinde değerlendirilmektedir. Azerbaycan Türkçesinde ise “sabit söz birleşmeleri” başlığı altında idiomlar, ibareler, hikmetli sözler, atalar sözleri ve zerb-i meseller yer almaktadır. Sabit söz birleşmelerinin içerisinde kalıp sözler, dualar beddualar ve yeminler yer almamaktadır. Türkiye Türkçesindeki anlamıyla kalıp sözler nitq (konuşma) etiketleri olarak yer almaktadır. Dualar beddualar, yeminler de genel kabule göre konuşma etiketleri içerisinde kabul edilmemektedir; fakat bu gruba alan araştırmacılar da mevcuttur. Serbest söz birleşmeleri ise ismi birleşmeler, fiili birleşmeler ve zarf birleşmeleri şeklinde üçe ayrılmaktadır. Bu çalışmada Azerbaycan dilciliğinde söz birleşmelerinin yeri anlatılacak, sınıflandırması yapılacak ve örneklerle ele alınacaktır. Çalışmada Azerbaycan Türkçesinde söz birleşmelerinin ayrıntılı bir şekilde verilmesi, iki dil arasındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya koyması açısından önem taşımaktadır.
Keywords
Abstract
Although there are different opinions about how many types of word groups there are in Turkey Turkish, according to general acceptance; noun phrase, adjective phrase, noun - verb group, adjective - verb group, adverb - verb group. They are classified as repetition group, preposition group, conjunction group, title group, exclamation group, number group, abbreviation groups. In Azerbaijani Turkish, word groups are expressed as "word combinations". Speech combinations are divided into two as "free verbal combinations" and "fixed verbal combinations". Fixed word combinations are examined in the lexicology section of the language, and free word combinations are examined in the syntax section. In Turkey Turkish, there are proverbs, idioms, reduplications, compound words and formulaic expressions among the "formulaic language units". Cliche words, prayers, curses and oaths used in certain situations in daily life are evaluated within the concept of cliché words. In Azerbaijani Turkish, there are idioms, phrases, wise sayings, ancestral sayings and proverbs under the title of "fixed word combinations". Fixed word combinations do not include formulaic words, prayers, curses and oaths. Formulaic words with their meaning in Turkey Turkish are included as nitq (speech) tags. According to general acceptance, prayers, curses, and oaths are not accepted as speech tags, but there are also researchers who include them in this group. Free speech conjunctions are divided into three: nominal conjunctions, actual conjunctions and adverbial conjunctions. In this study, the place of word combinations in Azerbaijani linguistics will be explained, classified and discussed with examples. In the study, giving detailed information about word combinations in Azerbaijani Turkish is important in terms of revealing the similarities and differences between the two languages.
