Author :
Abstract
Arapça’da Şaki kelimesinden türetilen eşkıya, eşkıyalık genellikle devlet otoritesini zayıfladığı dönemlerde ortaya çıkmaktadır. Bu faaliyetler ekonomik sıkıntıların yaşandığı, halkın yoksulluk çektiği dönemde artmakla birlikte tarihin her döneminde rastlanan sosyal bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Tarihin her döneminde ve her devletinde eşkıyalık sosyal bir hadise olarak devletlerin gündemini meşgul etmiştir. Bu açıdan çalışma konumuz olan Osmanlı Devleti’nde XVII. Yüzyılda eyalet haline getirilen Rakka’da otorite eksikliğinden kaynaklı büyük eşkıyalık faaliyetlerinin yaşandığını görmekteyiz. Bu açıdan her devlette olduğu gibi Osmanlı Devleti de bölgenin güvenliğini sağlamak için eşkıyalık olaylarına son vermeye çalışmıştır. Devlet düzenine karşı çıkan Rakka’daki eşkıyalık olayları Divan-ı Hümayun’a ulaşır ulaşmaz hükümdar tarafından hemen beylerbeyi ve kadılara talimatlar verilmekteydi. Onlar da olayların sebeplerini ayrıntılı olarak araştırmak üzere mübaşir tayin ederlerdi. Neticede de mübaşirlerin aşiretlerden ve devlet yetkililerinden faydalanarak eşkıyaları yakalamalarıyla onlar Meclis-i Şer’de yargılanırlardı. Meclis-i Şerde ise uygun görülen ceza ile davaları sonuçlandırılırdı. Bu cezaların genel mahiyette genellikle idam, el ayak kesme ve sürgün olduğu kaynaklarda verilen ifadelerden anlaşılmaktadır. Bu açıdan hazırlamış olduğumuz çalışmanın amacı Osmanlı devletinin önemli eyalatlerinden biri olan Rakkadaki eşkıyalık faaliyetlerinin devlet düzeni üzerindeki durumunu belirtmektir. Çalışmanın sonunda ulaşılan sonuçlardan birtakım önerilerde de bulunulmuştur.
Keywords
Abstract
Derived from the Arabic word şâqî; bandit and banditry, i.e. eşkıyâ and eşkıyâlık have occurred usually in the periods in which the state authority becomes weak. People have confronted such activities as a social phenomenon emerged in every period of the history although they increase in the periods where economic difficulties are experienced and people live in poverty. Banditry has occupied the agenda of states as a social fact-event in every period and in every state of the history. From this standpoint; we see that there were great banditry activities arising out of the lack of authority in Raqqa, which was turned into a province in the Ottoman Empire of the seventeenth century, the subject of our study. In this respect; the Ottoman Empire, as well as every state, has tried to put an end to banditry activities in order to ensure the regional security.The governors (beylerbeyis) and Islamic judges (qadıs) were used to given instructions by the Emperor once the imperial council Dîvân-ı Hümâyûn was informed of the banditry events in Raqqa, which opposed the state order. They then used to appoint bailiffs (mübâşirs) to investigate the causes of the events in detail. As a result; the bandits, caught by such bailiffs taking advantage of the tribes and state officials, used to be judged in the religious court Meclis-i Şer (Majlis-i Shar). Such religious court used to conclude their cases with the appropriate punishment. It can be understood from the statements given in the sources that those punishments were generally death, amputation of a hand or foot, and banishment. In this respect; the aim of our study is to indicate the state of the banditry activities in Raqqa, one of the important provinces of the Ottoman Empire, on the state order. Some suggestions have also been made based on the results concluded at the end of the study.
