Author :
Abstract
Sürdürülebilik kavramının gelişmesiyle birlikte iklim değişikliği gibi sorunların etkilerinin olumsuz yönde artması kent bileşenlerinin sorgulanmasına ve bu bileşenlerin incelenmesine neden olmuştur. Kent ormanları, ağaçlar, kent parkları ve bahçeleri geçmişten günümüze kent için önemli kent bileşenleridir. Ancak günümüzde bu bileşenlere ek olarak kent dokusunda çoğunlukla göz ardı edilen spontane bitkiler önem kazanmaya başlamıştır. Çünkü spontane bitkilerin kent dokusu içinde var olma oranı oldukça yüksektir. Bu bitkiler kent yüzeyinde bir çatlaktan çıktığı gibi terk edilmiş bir arazide de çıkabilmektedir. Sponatane bitkiler kentsel peyzajın geçici bir bileşeni gibi görülsede sağladığı ekosistem hizmetleri sayesinde kentsel habitat içerisinde önemli rollere sahiptir. Ancak sponatane bitkilerin varlığının, çeşitliliğinin ve yayılımının hangi değişkenler tarafından yönlendirildiğiyle ilgili çalışmalar oldukça kısıtlıdır. Yapılan bu çalışmada spoantane bitkilerin varlığını ve yayılımını etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bunun için iki farklı yetişme ortamında örneklem alanları oluşturulmuş ve sorgulanan değişkenler kontrol bir şekilde uygulanarak gözlem yapılmıştır. Gözlemler sonucunda spontane bitkilerin varlığını, çeşitliliğini ve yayılımını pozitif yönde en çok etkileyen değişkenin tohum varlığı olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra sponatane bitkilerin varlığını, çeşitliliğini ve yayılımını negatif yönde etikeleyen faktörlerin fiziksel baskı ve sert zemin varlığı olduğu tespit edilmiştir. Spontane bitkileri etkileyen değişimlerin bilinmesi bu kent bileşenin doğru yerlerde ve bilinçli olarak kullanılmasına olanak tanıyacak ve bileşenin ekosistem hizmetlerine sağladığı katkının oranını arttıracaktır.
Keywords
Abstract
With the development of the concept of sustainability, the negative effects of problems such as climate change have led to the questioning of urban components and the examination of these components. Urban forests, trees, city parks and gardens are important urban components for the city from past to present. However, nowadays, in addition to these components, spontaneous plants, which are mostly ignored in the urban fabric, have started to gain importance. Because the rate of existence of spontaneous plants in the urban fabric is quite high. These plants can emerge from a crack in the city surface as well as in an abandoned land. Although spontaneous plants are seen as a temporary component of the urban landscape, they have important roles in the urban habitat thanks to the ecosystem services they provide. However, studies on which variables are directed by the existence, diversity and spread of spontaneous plants are very limited. In this study, it was aimed to evaluate the factors affecting the presence and spread of spontaneous plants. For this, sample areas were created in two different habitats and the questioned variables were applied in a controlled manner and observations were made. As a result of the observations, it was determined that the variable that most positively affects the existence, diversity and spread of spontaneous plants is the presence of seeds. In addition, it has been determined that the factors that negatively affect the existence, diversity and spread of spontaneous plants are physical pressure and the presence of hard ground. Knowing the changes affecting spontaneous plants will allow this urban component to be used consciously and in the right places, and will increase the rate of the component's contribution to ecosystem services.
Keywords
- Bekar, M., Gülpınar Sekban, D. Ü., & Acar, C. (2018). Planting Along Area Sides of Highway, Trabzon Coastal Case, Turkey. Journal of Balkan Ecology, 21(4), 443-463.
- Bekar, M., Yalcinalp, E., & Meral, A. (2020). Analysis of the Contribution of Rainwater Recycling (RWR) to the Campus Area of KTU, Trabzon Turkey. Fresenius Environmental Bulletin, 29(04), 2112-2122.
- Bigirimana, J., Bogaert, J., De Canniere, C., Lejoly, J., & Parmentier, I. (2011). Alien plant species dominate the vegetation in a city of Sub-Saharan Africa. Landscape and Urban Planning, 100(3), 251-267. doi: https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2010.12.012
- Bolund, P., & Hunhammar, S. (1999). Ecosystem services in urban areas. Ecological Economics, 29(2), 293-301. doi: https://doi.org/10.1016/S0921-8009(99)00013-0
- Bornkamm, R. (2007). Spontaneous development of urban woody vegetation on differing soils. Flora - Morphology, Distribution, Functional Ecology of Plants, 202(8), 695-704. doi: https://doi.org/10.1016/j.flora.2007.05.004
- Cervelli, E. W., Lundholm, J. T., & Du, X. (2013). Spontaneous urban vegetation and habitat heterogeneity in Xi’an, China. Landscape and Urban Planning, 120, 25-33. doi: https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2013.08.001
- Dunn, C. P., & Heneghan, L. (2011). Composition and Diversity of Urban Vegetation. In J. Niemelä, J. H. Breuste, T. Elmqvist, G. Guntenspergen, P. James, & N. E. McIntyre (Eds.), Urban Ecology: Patterns, Processes, and Applications (pp. 0): Oxford University Press.
- Francis, R. A. (2011). Wall ecology: A frontier for urban biodiversity and ecological engineering. Progress in Physical Geography: Earth and Environment, 35(1), 43-63. doi: 10.1177/0309133310385166
- Guneroglu, N., & Bekar, M. (2022). Visual perception of urban greening in public parks: evidence from Trabzon City. Journal of Environmental Engineering and Landscape Management, 30(1), 124-134.
- Gülpınar Sekban, D. Ü., & Bekar, M. (2019). Open alternative for residenrials; green roof. The Journal of Academic Social Science, 87, 355-362. doi: 10.16992/ASOS.14630
- Hu, S., Jin, C., Huang, L., Huang, J., Luo, M., Qian, S., . . . Yang, Y. (2022). Characterizing composition profile and diversity patterns of spontaneous urban plants across China's major cities. Journal of Environmental Management, 317, 115445. doi: https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2022.115445
- Hufbauer, R. A. (2018). Biological invasions and the homogenization of life on Earth. Current Biology, 28(15), R808-R810. doi: https://doi.org/10.1016/j.cub.2018.06.059
- Kahveci, H. (2021). Bilecik kenti açık yeşil alanlarındaki bitkilerin belirlenmesi ve bitkilendirme tasarımı uygulamaları yönünde irdelenmesi. Düzce Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 17(1), 76-98.
- Katz, O., Lev-Yadun, S., & Bar, P. (2013). Plasticity and variability in the patterns of phytolith formation in Asteraceae species along a large rainfall gradient in Israel. Flora Morphology, Distribution, Functional Ecology of Plants, 208(7), 438-444. doi: https://doi.org/10.1016/j.flora.2013.07.005
- Laurian, L. A., Sternberg, E., & Voigt da Mata, N. (2022). The Transgressive Urban Forest. Journal of the American Planning Association, 88(3), 405-412. doi: 10.1080/01944363.2021.1975556
- Li, X.-P., Fan, S.-X., Guan, J.-H., Zhao, F., & Dong, L. (2019). Diversity and influencing factors on spontaneous plant distribution in Beijing Olympic Forest Park. Landscape and Urban Planning, 181, 157-168. doi: https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2018.09.018
- Liu, J., & Slik, F. (2022). Are street trees friendly to biodiversity? Landscape and Urban Planning, 218, 104304. doi: https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2021.104304
- Lundholm, J. (2011). Vegetation of Urban Hard Surfaces. In J. Niemelä, J. H. Breuste, T. Elmqvist, G. Guntenspergen, P. James, & N. E. McIntyre (Eds.), Urban Ecology: Patterns, Processes, and Applications (pp. 0): Oxford University Press.
- Olden, J. D., Lockwood, J. L., & Parr, C. L. (2011). Biological Invasions and the Homogenization of Faunas and Floras Conservation Biogeography (pp. 224-243).
- Qian, S., Qin, D., Wu, X., Hu, S., Hu, L., Lin, D., . . . Yang, Y. (2020). Urban growth and topographical factors shape patterns of spontaneous plant community diversity in a mountainous city in southwest China. Urban Forestry & Urban Greening, 55, 126814. doi: https://doi.org/10.1016/j.ufug.2020.126814
- Robinson, S. L., & Lundholm, J. T. (2012). Ecosystem services provided by urban spontaneous vegetation. Urban Ecosystems, 15(3), 545-557. doi: 10.1007/s11252-012-0225-8
- Seitz, B., Buchholz, S., Kowarik, I., Herrmann, J., Neuerburg, L., Wendler, J., . . . Egerer, M. (2022). Land sharing between cultivated and wild plants: urban gardens as hotspots for plant diversity in cities. Urban Ecosystems, 25(3), 927-939. doi: 10.1007/s11252-02101198-0
- Tavşanoğlu, Ç. (2017). Anadolu Bozkır Ekosistemleri Üzerinde İşleyen Müdahale Rejimleri. Kebikec, 43, 259-288.
- Tredici, P. D. (2010). Spontaneous Urban Vegetation: Reflections of Change in a Globalized World. Nature and Culture, 5(3), 299-315. doi: 10.3167/nc.2010.050305
- Vega, K. A., Schläpfer-Miller, J., & Kueffer, C. (2021). Discovering the wild side of urban plants through public engagement. PLANTS, PEOPLE, PLANET, 3(4), 389-401. doi: https://doi.org/10.1002/ppp3.10191
- Wu, H. R., & Qiang, S. (2003). Quantitative survey on exotic weeds in autumn in Nanjing. Biodiversity Science, 11(5), 432-438.
