Author :
Abstract
Bilindiği üzere, kültür olgusu, 19. asrın sonlarına kadar; “bilginin bilinçli bir şekilde öğrenilmesi” ve bu suretle “beynin ve ruhun terbiye edilmesi” süreçlerini içeren bir sistem olarak algılanmıştır. Bu durum, kültür kavramının, daha ziyade “manevî” boyutuyla düşünülmesine yol açmıştır. Ancak 19. asrın sonlarından itibaren, kültür mefhumu; “bir toplumun bütün bir yaşam tarzı” olarak görülmeye başlanmıştır. Söz konusu minval üzere, kültür nosyonu, artık “maddî” yönüyle de tartışmaya açılmıştır. İlgili doğrultuda, insan hayatı, farklı kültür alanlarına bölünme eğilimi göstermiştir. Zira bugün itibarıyla, insan hayatını değişik bakımlardan etkileyen her türlü kültür alanına; birer anlam, derinlik ve güç kazandırılmaktadır. Bahsedilen bünyeye yönelik olarak, “markalaşma süreci”nin de kültürel sahalardan biri haline geldiğinin altını çizmek gerekmektedir. Bu bağlamda, “marka kültürü” olarak tanımlanan bir kültür sahasının varlığından bahsetmek mümkündür. Dolayısıyla “marka” ile “kültür” ilişkisinden hareketle çeşitli çıkarımların yapılabileceği aşikârdır. Mevzubahis çıkarımların yapılabileceği kültürel alanlardan biri, hiç şüphesiz, “ulaşım” alanıdır. Zira ulaşım alanı, sosyokültürel ve sosyoekonomik açılardan toplumsal çatıyı belirleyici ve yönlendirici bir altyapıya sahiptir. Bu kompozisyona binaen, ulaşımın en önde gelen araçlarından biri olan “otomobil” faktörü; sosyal, kültürel, ekonomik ve toplumsal düzlemlerde insan hayatını derinden etkilemektedir. Bahse konu duruma dönük olarak, bu çalışmada, marka ve kültür ilişkisi üzerinden ortaya konulan otomobil imgelerinin anlamları ve önemleri izah edilmeye çalışılacaktır. Mevzubahis çerçeve içerisinde, otomobil tutkunlarının otomobillere atfettikleri marka kimlikleri, malum zemindeki folklorik malzemeler ışığında tetkik edilecektir. Bu bünye etrafında, “otomobil” merkezli olarak öne çıkan folklorik geri plana dair birtakım yorumlamalarda bulunulacaktır. Malum ifadelerin bir sonucu olarak, bu çalışma ekseninde, otomobil tutkunları tarafından otomobillere giydirilen imgelerin; belli başlı örneklerden hareket edilmek suretiyle deşifreleri amaçlanmaktadır.
Keywords
Abstract
Until the end of 19th century, culture was perceived as a system that includes the processes of “conscious learning of information” and “taming the brain and soul”. This situation has led to the culture considered with its “spiritual” dimension. However, since the end of 19th century, culture has begun to be seen as “a whole lifestyle of the society”. Culture has also been discussed in its “material” aspect. Human life has shown a tendency to be divided into different spheres of culture. Today, all kinds of cultural fields that affect human life in different ways are given meaning, depth and power. It is necessary to underline that the ”branding process" has also become one of the cultural fields and possible to mention the existence of a cultural field defined as “brand culture”. Thus, various inferences can be made based on the relationship between “brand” and “culture”. One of the cultural areas where such inferences can be made is the field of “transportation”. Transportation has an infrastructure that determines and directs the society from sociocultural and socioeconomic point of views. Following this situation, the “car” factor, which is one of the most prominent means of transportation, deeply affects human life in social, cultural and economic planes. In this study, the meanings and importance of car images that are presented through the relationship between brand and culture will be tried to be explained in terms of the situation in question. Additionaly, the brand identities attributed by car enthusiasts to cars will be examined in the light of the folkloric materials on the known ground. Moreover, some interpretations will be made about the folkloric background that stands out as centered on the “car”. Accordingly, it is aimed to decipher the images that are put on cars by car enthusiasts by using certain examples.
Keywords
- Adorno, T. ve Horkheimer, M. (2014). Aydınlanmanın Diyalektiği: Felsefî Fragmanlar (N. Ülner ve E. Öztarhan Karadoğan, Çev.) (Birinci Basım). Kabalcı (1945).
- Atakuman, Ç. (2015). Domuztepe’de bulunan halaf dönemi mühürlerinin tipolojik özellikleri ve sosyal işlevleri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 32(1), 59-92.
- Çobanlı, C. (2004). Vosvos: Bir Kaplumbağa Yolculuğu (1931-2003) (1. Baskı). Dharma.
- Çobanoğlu, Ö. (2011). Türk Dünyası Epik Destan Geleneği (3. Baskı). Akçağ.
- Çobanoğlu, Ö. (2019). Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş (10. Baskı). Akçağ.
- Diken, H. A. (2016). Türkiye’de Otomobil Markalarının Anlam ve Kültürel Arka Planı Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Doyle, P. ve Wong, V. (1997). An exploration of branding in industrial markets. Industrial Marketing Management, 26(5), 433-446.
- Dundes, A. (2006). Halk kimdir? (M. Ekici, Çev.), Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 1 içinde. G. Öğüt Eker vd. (Ed.), 11-26 (1977).
- Elgezdi, E. (2003). Vosvos Efsanesi (1. Baskı). Epsilon.
- Gans, H. J. (2005). Popüler Kültür ve Yüksek Kültür (E. Onaran İncirlioğlu, Çev.) (1. Baskı). Yapı Kredi (1999).
- Holt, D. B. (2003). Brands and Branding (First Edition). Harward.
- Kekeç, N. (2012). Grup folkloru bağlamında Tahtakale esnafı ve geliştirdikleri dilsel kodlar. Millî Folklor, 24(94), 50-57.
- Nirun, N. ve Özönder, C. (1990). Türk sosyo-kültür yapısı içinde âdetler, örfler, görenekler, gelenekler. Millî Kültür Unsurlarımız Üzerime Genel Görüşler içinde. Atatürk Kültür Merkezi.
- Oskay, Ü. (2014). Kitle İletişiminin Kültürel İşlevleri (2. Baskı). İnkılap.
- Öğüt Eker, G. (2010). Futbolun dayanılmaz çekiciliği, büyülenen taraftar portresi ve Beşiktaş. Millî Folklor, 22(85), 173-182.
- Özdemir, N. (2006). Sanal dünyanın köy monografileri. Millî Folklor, 18(72), 23-36.
- Özdemir, N. (2009). Kültür ekonomisi ve endüstrileri ile kültürel miras yönetimi ilişkisi. Millî Folklor, 21(84), 73-86.
- Özdemir, N. (2011). Kentlerin gezgin imgeleri veya kent imgeleri giydirilen otobüsler. Millî Folklor, 23(89), 41-53.
- Rutherford, P. (2000). Yeni İkonalar: Televizyonda Reklam Sanatı (M. K. Gerçeker, Çev.) (2. Baskı). Yapı Kredi (1994).
- Şenyapılı, Ö. (2010). 20. Yüzyılda Otomobil Tasarımı ve Tasarımcıları (2. Baskı). Boyut.
