TÜRKİYE’NİN 2007-2021 DÖNEMİNDE YÜKSEK TEKNOLOJİLİ ÜRÜN İHRACATININ DOĞRUSAL ZAMAN SERİLERİ YÖNTEMLERİYLE ANALİZİ
Author :
Abstract
Bu çalışmada Türkiye’nin yüksek teknolojili ürün ihracatı ile doğrudan yabancı yatırımlar, döviz kuru ve ara malı ithalatı arasındaki ilişkiler incelenmiş ve bu değişkenlerin yüksek teknolojili ürün ihracatı üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Türkiye’nin 2007:01-2021:12 döneminde değişkenlerin reel değerleri ile analizler gerçekleştirilmiştir. Öncelikle reel yüksek teknolojili ürün ihracatı serisi için Harvey ve Leybourne (2007) ve Harvey vd. (2008) doğrusallık testi uygulanmıştır. Harvey vd. (2008) test sonucuna göre, reel yüksek teknolojili ürün ihracatı serisi doğrusal yapıda bulunurken; Harvey ve Leybourne (2007) testine göre doğrusal olmayan yapıda olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla, Harvey vd. (2008) testi baz alınarak, doğrusal zaman serileri yöntemleri ile analiz yapılmıştır. Bunun için değişkenlerin durağan olup olmadıkları ADF (Augmented Dickey-Fuller) ve ZA (Zivot-Andrews) testleri ile sınanmış ve test sonuçlarına göre bütün değişkenler düzeyde bulundukları için kurulan ekonometrik modelin katsayıları En Küçük Kareler yöntemi ile tahmin edilmiştir. Daha sonra değişkenler arasındaki ilişkiler Granger nedensellik testi ile ortaya koyulmuş ve Granger nedensellik testi sonuçlarından yararlanarak, VAR (Vektör Otoregresif Model) ve Yapısal VAR modelleri yardımıyla etki-tepki fonksiyonları ve varyans ayrıştırması sonuçları elde edilerek yorumlanmıştır. Analiz sonuçları reel doğrudan yabancı yatırımların, reel yüksek teknolojili ürün ihracatını açıklamada önemli bir katkısı olmadığını göstermektedir. Ayrıca analizler hem reel ara malı ithalatının hem de reel döviz kurunun, reel yüksek teknolojili ürün ihracatı için oldukça önemli değişkenler olduğu sonucunu ortaya çıkarmıştır.
Keywords
Abstract
This study explores the relationships between Turkey’s high-tech product exports and direct foreign investment, foreign exchange rate, and intermediate goods imports and investigates the impact of these variables upon high-tech product exports. The analyses were carried out using real values for the variables during the 2007:01-2021:12 period in Turkey. The tests for linearity developed by Harvey and Leybourne (2007) and Harvey et al. (2008) were first applied for the real high-tech product export series. The results of Harvey et al.’s (2008) test revealed linearity for the real high-tech product export series, while the series was found to be nonlinear according to Harvey and Leybourne’s (2007) test. Thus, the analysis was based on Harvey et al.’s (2008) test using linear time series methods. For this purpose, stationarity of the variables was tested using ADF and ZA tests and since all the variables were found to be level, coefficients of the constructed econometric model were estimated using the Least Squares method. Then, intervariable relationships were revealed by Granger causality test and based on the results of the Granger causality test, impulse-response functions and variance decomposition results were obtained and interpreted using VAR (Vector Autoregressive Model) and Structural VAR models. The analysis results indicate that real direct foreign investments do not significantly account for real high-tech product exports. The analyses also revealed that both real intermediate goods imports and real foreign exchange rate are highly significant variables for real high-tech product exports.
Keywords
- Akyol, M. & Demez, S. (2020). İnovasyonun Yüksek Teknoloji Ürün İhracatı Üzerindeki Etkisi: Yeni Endüstrileşen Ülkeler İçin Panel Veri Analizi. Yaşar Üniversitesi EDergisi, 15(57), 56-62.
- Alıcı, A. A. & Ucal, M. Ş. (2003). Foreign Direct Investment, Exports and Output Growth of Turkey: Causality analysis. In European Trade Study Group (ETSG) Fifth Annual Conference, Madrid, Vol. 11, s. 13.
- Bayraktar, F. (2003). Dünyada ve Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları. Türkiye Kalkınma Bankası, Genel Araştırmalar, GA/03-1-1, Ankara.
- Bernanke, B. S. (1986). An Alternative Explanations of Money-Income Correlation, NBER Working Papers, No: 1842.
- Değer, M. K. (2010). İhracatta Ürün Çeşitliliği ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Deneyimi (1980-2006). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 259-287.
- Dickey, D. A. & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series. Journal of the American Statistical Association, 74, 427-431.
- Falk, M. (2009). High-Tech Exports and Economic Growth in Industrialized Countries. Applied Economics Letters, 16(10), 1025-1028.
- Fayaz, M. & Kaur, S. (2019). An Empirical Analysis of the Determinants of India’s High- Technology Exports. Regional and Sectoral Economic Studies, 19(2), 29-44.
- Granger C.W.J. (1969). Investing Casual Relations by Econometric Models and Cross Spectral Methods. Econometrica, 37(3), 424-438.
- Göçer, İ. (2013). Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Dış Ticaret Dengesi ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri. Maliye Dergisi, 165(2), 215-240.
- Enders, W. (1995). Applied Econometric Time Series, John Willey and Song, Inc.
- Harvey, D.I. & Leybourne, S.J. (2007). Testing for Time Series Linearity. Econometrics Journal, 10, 149-165.
- Harvey, D., Leybourne, S. J. & Xiao, B. (2008). A Powerful Test for Linearity When the Order of Integration is Unknown. Studies Nonlinear Dynamics and Econometrics, 12(3), 1-22.
- Hejazi, W. & Safarian, A. E. (1999). Trade, Foreign Direct Investment, and R&D Spillovers. Journal of International Business Studies, 30(3), 491-511.
- Kang, J. W. & Dagli, S. (2018). International Trade and Exchange Rates. Journal of Applied Economics, 21(1), 84-105.
- Karakostas, E. (2022). What Determines The Medium And High Technology Products Exports: The Case Of Germany. International Journal of Advanced Economics, 4(3), 40-52.
- Kılavuz, E. & Topcu, B. A. (2012). Export And Economic Growth In The Case Of The Manufacturing Industry: Panel Data Analysis Of Developing Countries. International Journal of Economics and Financial Issues, 2(2), 201-215.
- Kılıç, C., Bayar, Y. & Özekicioğlu, H. (2014). Araştırma Geliştirme Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatı Üzerindeki Etkisi: G–8 Ülkeleri İçin Bir Panel Veri Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (44), 115-130.
- Kızılkaya, O., Sofuoğlu, E. & Ahmet, A. Y. (2017). Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Üzerinde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Dışa Açıklığın Etkisi: Gelişmekte Olan Ülkelerde Panel Veri Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 18(1), 63-78.
- Küçükkale, Y. & Adalı, Z. (2021). Analysis of Determinants of the High Technology Export in Turkey: Policy Recommendation for High-Tech Companies. Dincer H. & Yüksel S. (Ed.), In Management Strategies to Survive in a Competitive Environment içinde s. 91105. Springer, Cham.
- Lütkepohl, H. (2005). A New Introduction to Multiple Time Series Analysis. Springer-Verlag, Berlin, Germany.
- MacKinnon, J. G. (1996). Numerical Distribution Functions for Unit Root and Cointegration Tests. Journal of Applied Econometrics, 11(6), 601-618.
- Mehrara, M., Seijani, S. & Karsalari, A. R. (2017). Determinants of High-Tech Export in Developing Countries Based on Bayesian Model Averaging. Zbornik Radova Ekonomskog Fakulteta U Rijeci: Časopis Za Ekonomsku Teoriju I Praksu, 35(1), 199215.
- Moraes, J. & Luna, I. (2018). Dynamic and Determinants of High Technology Exports in Latin America and the Caribbean: A Network and a Panel Data Analysis. III Encontro Nacional de Economia Industrial e Inovação, 5(1), 1-16.
- OECD (2011). ISIC Rev. 3 Technology Intensity Definition. Economic Analysis and Statistics Division, 7 July 2011.
- Özmen, E. (2014). Reel Döviz Kuru ve Türkiye Dış Ticaret Dinamikleri. Economic Research Center Working Papers in Economics, 14(12), 1-138.
- Sims, C. (1980). Macroeconomics and Reality. Econometrica, Vol. 48, No: 1, January, 1-48.
- Sims, C. (1986). Are Forecasting Models Usable for Policy Analysis?, Federal Reserve Bank of Minneapolis Quarterly Review, Winter, 3-16.
- Srholec, M. (2007). High-Tech Exports From Developing Countries: A Symptom Of Technology Spurts Or Statistical Illusion? Review Of World Economics, 143, 227-255.
- Şeker, A. (2019). Teknolojik Gelişme ve Yüksek Teknoloji İhracatının Ekonomik Karmaşıklık Endeksi Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 26(2), 377- 395.
- Topallı, N. (2015). Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Ekonomik Büyüme ve Yüksek Teknoloji İhracatı Arasında bir Nedensellik İlişkisi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(1), 277-285.
- Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Dış Ticaret İstatistikleri. Haber Bültenleri. Erişim Tarihi: 15.02.2022.
- Uzun, A. M., Buzdağlı, Ö. & Emsen, Ö. S. (2019). Yükselen Ekonomilerde Yüksek Teknolojili Mal İhracatının Belirleyicileri. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 474-487.
- World Bank (2000). World Development Report 2000. Oxford University Press: Washington, D.C.
- Zivot, E. & Andrews, D. W. K. (1992). Further Evidence on the Great Crash, the Oil Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis. Journal of Business & Economic Statistics, 10(3),
