Author :
Abstract
Bu çalışmada İznik Gölü Havzası’nda kuraklık risk analizi yapılmıştır. İnceleme alanını oluşturan İznik Gölü Havzası yakın çevresi için önemli bir içme suyu kaynak alanıdır. Çalışma alanında kentleşme ve endüstriyel faaliyetlerin artış trendine bağlı olarak su kaynaklarına olan talep giderek artmaktadır. Küresel iklim değişimi ve etkilerini ortaya koyabilmek amacıyla 1961-2020 dönemine ait iklim verileri iki döneme ayrılarak (1969-1994/1995-2021) analiz edilmiştir. Bu çalışmada kuraklığın belirlenebilmesi için R Studio ve Ms Excel ile verilerin analizinde Standartlaştırılmış Yağış İndeksi (SYİ), Standartlaştırılmış Yağış Evapotranspirasyon İndisi (SYEİ) kullanılmıştır. Her iki dönem için elde edilen indis sonuçlarına göre havzada kuraklığın artış eğiliminde olduğu tespit edilmiştir Bu durum havzada şiddetlenen meteorolojik kuraklığa bağlı hidrografik ve tarımsal kuraklığı da arttırmaktadır. Bu nedenle İznik Gölü Havzası'nda meydana gelebilecek su sıkıntısını azaltabilmek için eylem planları oluşturulması gerekmektedir.
Keywords
Abstract
In this study, a drought risk analysis was carried out in the Iznik Lake Basin. The Iznik Lake Basin is a drinking water resource area for the surroundings. Depending on the increasing trend of urbanization and industrial activities in the study area, the demand for water resources is gradually increasing. In order to reveal the global climate change and its effects, the climate data fort he period 1961-2020 were divided into two periods (1969-1994/1995-2021) and analyzed in this study. Standardized Precipitation Index (SPI), Standardized Precipitation Evapotranspiration Index (SYEI) were used in the analysis of the data with R Studio and Ms Excel to determine drought. According to the index results obtained for both periods, it has been determined that the drought has an increasing trend in the basin. This situation also increases the hydrographic and agricultural drought due to the meteorological drought in the basin. For this reason, action plans should be created in order to decrease the water shortage that may occur in the Iznik Lake Basin.
Keywords
- Akbulak, C. (2012). İznik Gölü Havzasında arazi kullanımının seçilmiş köyler üzerinde incelenmesi. Coğrafya Dergisi, 15, 24-43.
- Akın, B. (2019). Tuz Gölü Havzası’nın kuraklık analizi. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(1), 44-56.
- Ardel, A., (1954). İznik Depresyonu ve Gölü. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 5-6, 225-229.
- Aydın, O., Ünaldı, Ü. E., Duman, N., Çiçek, İ., & Türkoğlu, N. (2017). Türkiye’de su kıtlığının mekânsal ölçekte değerlendirilmesi. Türk Coğrafya Dergisi, 68, 11-18.
- Bahadır, M., & Özdemir, M. A. (2011). Climate trend analysis of the level changes in Iznik Lake in Turkey. Journal of Biology and Life Sciences, 2(3), 4-13.
- Başar, H., Gürel, S., & Katkat, A. V. (2004). İznik Gölü Havzası’nda değişik su kaynaklarıyla sulanan toprakların ağır metal içerikleri. Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(1), 93-104.
- Begueira, S., Vicente-Serrano, S. M., & Latorre, F. R. B. (2014). Standardized precipitation evapotranspiration index (SPEI) revisited: parameter fitting, evapotranspiration models, tools, datasets and drought monitoring. International Journal of Climatology, 34(10), 3001-3023. https://doi.org/10.1002/joc.3887
- Bilgin, T. (1967). Samanlı Dağları: Coğrafi Etüd. İstanbul Üniversitesi Yayınları.
- Byakatondaa, J., Parida, B.P., Moalafhi, D.B., & Kenabatho, P.K. (2018). Analysis of long term drought severity characteristics and trends across semiarid Botswana using two drought indices. Atmospheric Research, 213, 492- 508. https://doi.org/10.1016/j.atmosres.2018.07.002
- Caloiero, T., Veltri, S., Caloiero, P., & Frustaci, F. (2018). Drought analysis in Europe and in the Mediterranean Basin using the Standardized Precipitation Index. Water. 10(8): 1043. https://doi.org/10.3390/w10081043
- Ceylan, A., Akgündüz, S., Dermirörs, Z., Erkan, A., Çınar, S., & Özveren, E. (2009). Aridity index kullanarak Türkiye’de çölleşmeye eğilimli alanlardaki değişimin belirlenmesi. I. Ulusal Kuraklık ve Çölleşme Sempozyumu, 16-18 Konya.
- Çelik, M. A., Kopar, İ., & Bayram, H. (2018). Doğu Anadolu Bölgesi’nin mevsimlik kuraklık analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(3), 1741-1761.
- Darkot, B., & Tuncel, M. (1981). Marmara Bölgesi Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi. Yayınları.
- Erinç, S. (1996). Klimatoloji ve Metodları. Alfa Basım Yayım Dağıtım.
- Garipağaoğlu, N., & Uzun, M. (2019), İznik Gölü Havzası’nda doğal ortam koşulları, değişimler ve muhtemel risklerin havza yönetimi ve planlamasına etkisi. Doğu Coğrafya Dergisi 24 (42), 1-15.
- Gürler, Ç. (2017). Beyşehir ve Konya-Çumra-Karapınar alt havzalarında standartlaştırılmış indis yaklaşımı ile hidrolojik kuraklık değerlendirilmesi. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Tezi.
- Hernandez, E.A., & Uddameri, V. (2014). Standardized precipitation evaporation index (SPEI)- based drought assessment in semi-arid south Texas. Environmental Earth Sciences, 71, 2491-2501. https://doi.org/10.1007/s12665-013-2897-7
- Hertig, E., & Tramblay, Y. (2017). Regional downscaling of Mediterranean droughts under past and future climatic conditions. Global and Planetary Change, 151, 36-48. https://doi.org/10.1016/j.gloplacha.2016.10.015
- İkiel, C. (2005, October). Rainfall regime regions in Turkey (a statistical climate study). in Forest Impact on Hydrological Process and Soil Erosion Symposium (pp. 109-116).
- Kaçmaz M., & Döker M. F. (2021). Sapanca Gölü Havzası’nda arazi kullanımı ve mekânsal değişim. Coğrafi Bilimler Dergisi, 19(1), 161-194.
- Karabulut, M. (2020). Standart yağış indeksi kullanılarak Sivas il’inde kuraklık analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(71), 216-230.
- Koçman, A. (1993). Türkiye İklimi. Ege Üniversitesi Basimevi.
- Kömüşçü, A. Ü., Erkan, A., & Turgu, E. (2002). Normalleştirilmiş yağış indeksi metodu ile Türkiye’de Kuraklık Oluşumunun Coğrafik Analizi. DMİ Genel Müdürlüğü Araştırma ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı Yayını.
- Li, L., She, D., Zheng, H., Lin, P., &Yang, Z. L. (2020). Elucidating diverse drought characteristics from two meteorological drought ındices (SPI and SPEI) in China. Journal of Hydrometeorology, 21(7), 1513- 1530. https://doi.org/10.1175/JHM-D-19
- Manzano, A. Clemente, M.A., Morata, A., Luna, M.Y., Beguería, S., Vicente-Serrano, S.M., & Martín, M.L. (2019). Analysis of the atmospheric circulation pattern effects over SPEI drought index in Spain. Atmospheric Research, 230, 104630. https://doi.org/10.1016/j.atmosres.2019.104630
- McKee, T. B., Doesken, N. J., & Kleist, J. (1993, January). The relationship of drought frequency and duration to time scales. In Proceedings of the 8th Conference on Applied Climatology, 17(22), 179-183.
- Merabti, A., Martins, D. S., Meddi, M., & Pereira, L. S. (2018). Spatial and time variability of drought based on SPI and RDI with various time scales. Water resources management, 32(3), 1087-1100. https://doi.org/10.1007/s11269-017-1856-6
- Mishra, A. K., & Singh, V. P. (2010). A review of drought concepts. Journal of Hydrology, 391(1-2), 202-216. https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2010.07.012
- Moreira, E. E., Paulo, A. A., Pereira, L. S., & Mexia, J. T. (2006). Analysis of SPI drought class transitions using loglinear models. Journal of Hydrology, 331(1-2), 349-359. https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2006.05.022
- Pamuk, G., Özgürel, M., & Topçuoğlu, K. (2004). Standart yağış indisi (SPI) ile Ege bölgesinde kuraklık analizi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(1).
- Sarış, F., & Gedik, F. (2021). Konya Kapalı Havzası’nda Meteorolojik Kuraklık Analizi. Coğrafya Dergisi, (42), 295-308.
- Sırdaş, S., & Şen, Z. (2003). Meteorolojik kuraklık modellemesi ve Türkiye uygulaması. İTÜDERGİSİ/d, 2(2), 95-103.
- Stagge, J. H., Tallaksen, L. M., Gudmundsson, L., Van Loon, A. F., & Stahl, K. (2015). Candidate distributions for climatological drought indices (SPI and SPEI). International Journal of Climatology. 35(13), 4027-4040. https://doi.org/10.1002/joc.4267
- Středová, H., Rožnovský, J., & Litschmann, T. (eds) (2011). The applicatıon a new drought index – standardized precipitation evapotranspiration index in the Czech Republic. Mikroklima a mezoklima krajinných strüktür a antropogenních prostředí. Skalní mlýn, 2. – 4.2., ISBN 978-80-86690-87-2
- Şen, Z. (2003). Su Bilimi ve Yöntemleri. Su Vakfı Yayınları.
- Tanoğlu, A., & Erinç, S. (1956). Garsak Boğazı ve Eski Sakarya. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 4, 17-31.
- Türkeş, M., Koç, T., & Sarış, F. (2007). Türkiye’nin yağiş toplami ve yoğunluğu dizilerindeki değişikliklerin ve eğilimlerin zamansal ve alansal çözümlemesi. Coğrafi Bilimler
- Türkeş, M., & Tatlı, H. (2008). Aşırı kurak ve nemli koşulların belirlenmesi için yeni bir standartlaştırılmış yağış indisi (yeni-SPI): Türkiye’ye uygulanması‖, IV. IV. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu Bildiri Kitabı, 528-538.
- Türkeş, M., Tatlı, H. (2009). Use of the standardized precipitation index (SPI) and a modified SPI for shaping the drought probabilities over Turkey. International Journal Of Climatology. https://doi.org/10.1002/joc.1862
- Türkeş, M. (2012). Türkiye’de gözlenen ve öngörülen iklim değişikliği, kuraklık ve çölleşme. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 4(2), 1-32.
- Türkeş, M., & Altan, G. (2012). Muğla Orman Bölge Müdürlüğü’ne bağlı orman arazilerinde 2008 yılında çıkan yangınların kuraklık indisleri ile çözümlenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 912-931.
- United Nations, (UN, 2020.) 11.11. 2021 tarihinde “https://sdgs.un.org/goals” adresinden alındı.
- USDA (1994). Major world crop areas and climatic profiles. World Agricultural Outlook Board. United States Department of Agriculture, (664).
- Ustaoğlu, B., Ikiel, C., Atalay Dutucu, A., & Koç, D. E. (2021). Erosion Susceptibility Analysis in Datça and Bozburun Peninsulas, Turkey. Iranian Journal of Science and Technology, Transactions A: Science, 45(2), 557-570. https://doi.org/10.1007/s40995-020-01053-5
- Ülgen, U. B., Franz, S. O., Biltekin, D., Çagatay, M. N., Roeser, P. A., Doner, L., & Thein, J. (2012). Climatic and environmental evolution of Lake Iznik (NW Turkey) over the last∼ 4700 years. Quaternary International, 274, 88-101. https://doi.org/10.1016/j.quaint.2012.06.016
- Vicente-Serrano, S. M., Beguería, S., & López-Moreno, J. I. (2010). A multiscalar drought index sensitive to global warming: the standardized precipitation evapotranspiration index. Journal of Climate, 23(7), 1696-1718. https://doi.org/10.1175/2009JCLI2909.1
- Vicente-Serrano, S. M., & López-Moreno, J. I. (2005). Hydrological response to different time scales of climatological drought: an evaluation of the Standardized Precipitation Index in a mountainous Mediterranean basin. Hydrology and Earth System Sciences, 9(5), 523-533.
- Wilhite, D. A., & Glantz, M. H. (1985). Understanding: the drought phenomenon: the role of definitions. Water International, 10(3), 111-120.
- Wu, H., Hayes, M. J., Weiss, A., & Hu, Q. I. (2001). An evaluation of the Standardized Precipitation Index, the China‐Z Index and the statistical Z‐Score. International Journal of Climatology, 21(6), 745-758. https://doi.org/10.1002/joc.658
- Yılmaz, E. & Çiçek, İ. (2016). Türkiye Thornthwaite iklim sınıflandırması. Journal of Human Sciences, 13(3), 3973-3994.
- Zakhem, B. A. & Kattaa, B. (2016). Investigation of hydrological drought using Cumulative Standardized Precipitation Index (SPI 30) in the eastern Mediterranean region (Damascus, Syria). Journal of Earth System Science, 125(5), 969-984. https://doi.org/10.1007/s12040-016-0703-0
