Author :
Abstract
Padişah II. Mahmut dönemi basın hayatında ilk örneklerin görüldüğü yıllardır. Türkçe yayınlanan ilk gazete olan Takvim-i Vekayi yenilikçi bir padişah olan II. Mahmut’un çabasıyla 11 Kasım 1831 yılında yayın hayatına başlamıştır. Sultan Aziz tarafından 25 Kasım 1864’te Fransız basın yasasından etkilenerek bir Matbuat Nizamnamesi yayınlanmıştır. Gazete çıkarmak isteyeni Babıali’nin iznine bağlanmasını düzenleyen bu matbuatla basın özgürlüğüne ilk kısıtlama gelmiş olsa da basın özgürlüğü tamamen yok edilmemiştir. II. Abdülhamit döneminde basın üzerinde sıkı bir denetim görülse de dönemin basınında ziraat ve edebiyat alanında önemli gelişmeler olmuştur. II. Meşrutiyet yıllarında ise basın politikasında önceki yıllara göre artan özgürlük ortamı nedeniyle çok sayıda ve her alanda gazete ve dergi yayınlanmıştır. Araştırmada, Osmanlı Devletinde basın hayatının gelişimi ve II. Meşrutiyet döneminde yayınlanan gazete ve dergiler ele alınmış, bu gazete ve dergilerin içerikleri ve yayın politikaları incelenmiştir. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden birisi olan doküman incelemesi yöntemi ile gerçekleştirilmiş ve telif –tetkik eserlerden istifade ederek kaleme alınmıştır.
Keywords
Abstract
The period of Sultan Mahmut II is the years when the first examples were seen in the press life. Takvim-i Vekayi, the first newspaper published in Turkish, started its publication life on November 11, 1931, with the efforts of a revolutionary Sultan, Mahmut II. A press regulation was published by Sultan Aziz on 25 November 1864, influenced by the French press law. Although the first restriction was imposed on the freedom of the press with this law, which regulates the publication of a newspaper with the permission of the Sublime Porte (Babıali), the freedom of the press was not completely destroyed. Although there was a strict conrol over the press during the reing of Abdülhamit II, important developments were seen in the field of agriculture and literature in the press of the period. In the years of the Second Constitutional Monarchy, many newspapers and magazines were published in every field due to the increased freedom in press poliscy compared to previous periods. In the years of the Second Constitutional Monarchy, many newspapers and magazines were published in every field due to the increased freedom in press policy compared to previous periods. In this research, the development of press life in the Ottoman Empire and the content and publishing policies of newspapers and magazines published in the Second Constitutional Monarchy Period were examined. The research was carried out with the document analysis method, which is one of the qualitative research methods, and was written by using copyright-analysis works.
Keywords
- Akagündüz, Ü. (2015). II. Meşrutiyet Döneminde Kadın Olmak. İstanbul. Yeni İnsan Yayınevi.
- Akagündüz, Ü. (2020). Hüseyin Kazım (Kadri)’nin Çiftçi Çocuğu Adlı Eseri Bağlamında Ziraat Kitapları ve Köylünün Ziraat Bilgisiyle Tanıştırılması. Kebikeç. 50, 511-544.
- Akagündüz, Y.S. (2017). II. Meşrutiyet Dönemi Ahlak Eğitimine Örnek Bir Ders Kitabı: İbtidailere Malumat-ı Ahlakiyye ve Medeniyye. Kesit Akademi Dergisi. 3(7), 240-257.
- Alabaş, R. (2018). Çocuk Haftası Dergisi ve Çocuk Eğitimi Açısından İncelenmesi. Kastamonu Education Journal, 5(26), 1765-1784.
- Aydoğdu, N. (2018). Türk Basın Tarihinde İlk Resimli Dergi: Mirat. Türk Basın Tarihi. (Cilt 2). (s.913-945). Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
- Bayur, H. K. (1991) Türk İnkılabı Tarihi. (Cilt 2- Kısım:4). (3. Baskı). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Benek, K.M. (2016). Osmanlıda Basının Doğuşu ve II. Meşrutiyete Kadarki Gelişimi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6-7, 27-39.
- Berkes, N. (2014). Türkiye’de Çağdaşlaşma. (20. Baskı).Yapı Kredi Yayınları.
- Çavdar, T. (2013). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi. Ankara. İmge Kitapevi.
- Demir, K. (2014). Osmanlıda Basının Doğuşu ve Gazeteler. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,5(5), 57-88.
- Demir, K. (2014). Osmanlıda Ziraat Dergilerine Bir Bakış (1880-1923). Turkish Studies, 8(9), 385-401.
- Demir, K. (2016). Osmanlıda Dergiciliğin Doğuşu ve Gelişimi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9, 71-112.
- Ertuğ, R. H. (1959). Basın ve Yayın Hareketleri Tarihi. İstanbul. Sulhi Garan Matbaası.
- Gevgilili, A. (1983). Türk Basını. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi. (Cilt 1). s.202- 228.
- Gönenç, Y. A. (2007). Türkiye’de Dergiciliğin Tarihsel Gelişimi. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 29, 63-78.
- Gündoğdu, C. (2009). Diyojen Dergisi ve Dizini. Müteferrika Dergisi, 35, 49-90.
- Hacısalihoğlu, E. N. (2018). Osmanlı Basınında Bir Mizah Gazetesi: Gayda. Türk Basın Tarihi. (Cilt ). (s.761-787). Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
- Hanioğlu, Ş. M. (2010). Şura-i Ümmet. TDV İslam Ansiklopedisi. (Cilt 39). s.240-242.
- Huyugüzel, F. Ö. (2010). Tanin. TDV İslam Ansiklopedisi. (Cilt 39). s.565-567.
- İnuğur, N. M. (1999). Basın ve Yayın Tarihi. İstanbul. Der Yayınları.
- İskefiyeli, C. Z. (2018). Sırat-ı Müstakim/Sebillü’r Reşad Dergisi Örneğinde Osmanlı Basınında Misyonerlik Algısı. Türk Basın Tarihi. (Cilt 2). (s.413-479). Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
- Kahraman, A. (2002). Küçük Mecmua. TDV İslam Ansiklopedisi. (Cilt 26). s.528-529.
- Karal, Z.E. (2011). II. Meşrutiyet ve I.Dünya Savaşı (1908-1918). (Cilt 9). Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Karpat, K. (2009). İslam’ın Siyasallaşması. (Ş. Yalçın, çev.). (3. Baskı). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Kocabaşoğlu, U. (2010). Hürriyetin Basması Kadar Basını da Ünlüdür. S. Akşin vd. (Ed.), 100. Yılında Jöntürk Devrimi. (s.163-211).
- Koloğlu, O. (1987). Abdülhamit Gerçeği. İstanbul. Gür Yayınları.
- Koloğlu, O. (1994). Osmanlıda Basın ve Kamuoyu. Osmanlı Ansiklopedisi. Cilt 6. s.195-267.
- Koloğlu, O. (1997). Halka Doğru Bilim: Türkiye’de Bilim Gazeteciliği. İstanbul. Türk Bilim Tarihi Kurulu Yayınları.
- Koloğlu, O. (1999). Osmanlılarda Basın ve Kamuoyu. Osmanlı Ansiklopedisi. Cilt 6. s.147-219.
- Koloğlu, O. (2010). Osmanlı Dönemi Basının İçeriği. İstanbul. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
- Lewis, B. (2013). Modern Türkiye’nin Doğuşu. (B.B. Turna, çev.). (6. Baskı). Arkadaş Yayınevi.
- Mardin, Ş. (2002).Yeni Osmanlıların Doğuşu. İstanbul. İletişim Yayınları.
- Mazıcı, N. (1996). 1930’a Kadar Basının Durumu ve 1931 Matbuat Kanunu. Ankara Üniversitesi İnkilap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 5(18), 131-154.
- Okay, C. (1998). Osmanlı Çocuk Hayatında Yenileşmeler 1850-1900. İstanbul. Kırkambar Yayınları
- Öztuna, Y. (1994). Büyük Osmanlı Tarihi. (Cilt 5). İstanbul. Ötüken Neşriyat.
- Öztuna, Y. (1994). Büyük Osmanlı Tarihi. (Cilt 8). İstanbul. Ötüken Neşriyat.
- Shaw, J. S. ve Shaw, K. E. (2006). Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye. (M. Harmancı, çev.). İstanbul. E Yayınları.
- Şahin, D. (2016). II. Meşrutiyet Dönemi Gazeteciliğine Giresun’da İki Örnek: Hadim-i Millet ve Karadeniz. Journal of Turkish Language and Literature, 1(2), 451-462.
- Taş, F. N. (2018). Osmanlı Devleti Döneminde Çocuk Gazeteleri Üzerine Bir Değerlendirme. Türk Basın Tarihi. (Cilt 2). (s.945-959). Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
- Toprak, Z. (1984). Fikir Dergiciliğinin Yüzyılı. Türkiye’de Dergiler Ansiklopediler.(s.13-54). Gelişim Yayınları.
- Topuz, H. (1996). 100 Soruda Türk Basın Tarihi. İstanbul. Gerçek Yayınevi.
- Topuz, H. (2003). II. Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi. (2. Baskı). Remzi Kitapevi.
- Ülken, Z. H.(1992). Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi. İstanbul. Ülke Yayınları.
- Üstün, K. (2018). İkdam Gazetesinde II. Meşrutiyet Dönemi Eğitim Hayatına Bakış. Türk Basın Tarihi. (Cilt 2). (s.887-913). Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
- Varlık, B. (1985). Tanzimat ve Cumhuriyet Dergileri. Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi. Cilt 1, s.112-125.
