Author :
Abstract
Yerleşmelerin kuruluş ve gelişmelerinde fiziki ve beşeri coğrafya faktörleri önemlidir. Coğrafi şartların çok değişkenlik gösterdiği Doğu Anadolu bölgesinde birbirinden alçak eşikler vasıtasıyla ayrılan farklı özelliklere sahip birçok coğrafi ünite yer almaktadır. Bu sahalar kırsal ve şehirsel yerleşmelerin kümelendiği alanlara karşılık gelmektedir. Bölgenin doğal ortam koşulları, tarihsel ve toplumsal şartları, insanların mekân üzerindeki her türlü faaliyetini yönlendirmiş ve derinden etkilemiştir. Van Gölü havzası geçmişte olduğu gibi günümüzde de sahip olduğu elverişli şartlara bağlı olarak, yerleşmelerin dolayısıyla nüfusun büyük çoğunluğu Van Gölü çevresindeki ova ve kıyı düzlüklerinde toplanmıştır. Günümüzde insanların yoğun olarak yerleştiği alanlar doğallığını yitirmekte ve farklı sorunlar baş göstermektedir. Doğal ortam - insan ilişkisi, karşı konulması zor bir süreç olmakla birlikte farklı coğrafik mekânların bilinçsiz bir şekilde kullanıma açılması insanın kendi varlığını ve içinde yaşadığı farklı ekosistemleri tehlikeye sokmaktadır. Dolayısıyla bu alanların kullanımı ve planlanması büyük önem arz etmektedir. Nitekim doğayı korumak kendimizi korumak anlamını taşımaktadır. İnsanın geleceği doğaya, doğanın geleceği ise bizlerin onunla kuracağımız sağlıklı ilişkilerle mümkün olacaktır. Van kentinde nüfusunun hızlı artış göstermesine bağlı olarak ovanın amaç dışı kullanımı, yerleşme yeri seçiminde yapılan hatalar sonucu tarım arazilerin yok olması, yer altı ve yerüstü su kaynaklarının kirlenmesi, erozyon ve kütle hareketleri gibi birçok sorunla karşılaşmaktadır. Bu sorunların çözümünde, sağlıklı ve sürdürülebilir kentlerin kurulmasında sahanın doğal ortam özellikleri büyük öneme sahiptir.
Keywords
Abstract
Physical and human geography factors are important in the establishment and development of settlements. There are many geographical units with different characteristics that are separated from each other by low thresholds in the Eastern Anatolia region, where geographical conditions vary greatly. These areas correspond to areas where rural and urban settlements are clustered. The natural environmental conditions, historical and social conditions of the region have directed and deeply affected all kinds of activities of people on the space. Due to the favorable conditions of the Van Lake basin, the majority of the settlements and therefore the population today, as in the past, are concentrated in the plains and coastal plains around Lake Van. Today, areas where people settle heavily lose their naturalness and different problems arise. Although the natural environment - human relationship is a difficult process to resist, the unconscious use of different geographical spaces puts people's own existence and the different ecosystems in which they live in danger. Therefore, the use and planning of these areas is of great importance. As a matter of fact, protecting nature means protecting ourselves. The future of man will be possible with nature, and the future of nature will be possible with the healthy relations we will establish with him. Due to the rapid increase in population in the city of Van, it faces many problems such as misuse of the plain, destruction of agricultural lands as a result of mistakes made in the selection of settlements, pollution of underground and surface water resources, erosion and mass movements. The natural environment characteristics of the site are of great importance in the solution of these problems and the establishment of healthy and sustainable cities.
Keywords
- Acarlar, M., Bilgin, A.Z., Erkal, T., Güner, E., Şen, A. M., Umut, M., Elibol, E., Gedik, İ., Hakyemez, İ., (1991). Van Gölü Doğu ve Kuzeyinin Jeolojisi (Rapor No. 9469). MTA Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi
- Akdemir, İ.O., Çağlıyan, A., Dağlı, D. (2015). Kentsel planlamada coğrafi bilgi: Elazığ uygulaması. Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 53-76.
- Aksoy, E. (1988). Van İli Doğu-Kuzeydoğu Stratigrafisi ve Tektoniği. Yayınlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
- Aktüre, S. (2003). Anadolu’da Demir Çağı Kentleri. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Alaçık, N., Erkal, T. (1979). Bölge planlamasında jeomorfoloji ve köykentler. Jeomorfoloji Dergisi, (8), 85-104.
- Aysevener, K. (2003). İnsan ve doğa ilişkisi üzerine. Felsefe Dünyası 1(37), 63-72.
- Bilgin, A. (1989). Yerleşme alanlarının seçiminde jeomorfoloji. Jeomorfoloji Dergisi, (17), 35- 41.
- Deniz, O., Etlan, E. (2009). Kırdan kente göç ve göçmenlerin uyum süreci üzerine bir çalışma: Van örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (2), 472-498
- DSİ, (1977). Van Ovası Hidrojeolojik Etüt Raporu. Devlet Su İşleri Bölge Müdürlüğü.
- Erinç, S. (1953). Doğu Anadolu Coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Yayın No. 572 İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Enstitüsü Yayı No. 15
- Erinç, S. (1973). Türkiye: insan ve ortam. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 10 (18-19), 1-33.
- İzci, F., Turan, M. (2013). Türkiye’de büyükşehir belediyesi sistemi ve 6360 sayılı yasa ile büyükşehir belediyesi sisteminde meydana gelen değişimler: Van örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (1), 117-152.
- Keleş, R. (1986). Kent ve bölge planlamasında jeomorfoloji. Jeomorfoloji Dergisi, (14), 7-11
- Ketin, İ. (1977). Van Gölü ile İran arasındaki bölgede yapılan jeoloji gözlemlerinin sonuçları hakkında kısa bir açıklama. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, (20), 79-85.
- Schweizer, G. (1975). Untersuchungen Zur. Physiogeographie Von Ostanatolien und Nordvestiran Geomorphologische Klima und Hydrogeographische Studien im Van-See und Rezaiyehsee. Gebiet-Tübingen Studien Heft 60, Sonderband 9- Tübingen.
- Sındır, R. (1996). Van Ovası ve Yakın Çevresinin Jeomorfolojisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Şener, S. (1992). Van İli Yakın Güneyinin Jeolojisi ve Denizel Miyosen İstifinin Fasiyes Özellikleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Tunçdilek, N. (1985). Türkiye’de Relief Şekilleri ve Arazi Kullanımı. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınları No.3 İstanbul Üniversitesi Yayınları No.3279
- TÜİK, (2020) Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Van nüfus verileri.
- Valeton, I. (1978). A morphological and petrological study of the terraces around Lake Van Turkey. Degens, E.T., Kurtman, F., “ Geology of the Lake Van” içinde (ss.64-81). MTA Genel Müdürlüğü Yayın No. 169.
- Yalçınlar, İ. (1967). Türkiye’deki bazı şehirlerin kuruluş ve gelişmelerinde jeomorfolojik temeller. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 8(17),53-66.
- Yıldız, M.Z. (2009). Van’da Sanayi Faaliyetleri ve Geliştirme Olanakları. Yalın Yayıncılık.
- Yılmazoğlu, Y.E., Perdecioğlu, İ.E. (2019). Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (Gerekçeli) (2. Baskı) Anayasa Mahkemesi Yayınları.
