Author :
Abstract
Stratejik ve doğal kaynaklar açısından zengin olan Ortadoğu bölgesi her zaman büyük güçlerin ilgi alanı olmuştur. 400 yıla aşkın bir sürede Osmanlı Devleti sınırları içinde yer alan bölge, devletin zayıflaması ile büyük güçlerin mücadele alanı haline gelmiştir. Fransız İhtilali sonrası yayılan milliyetçilik fikirleri geçte olsa bölgeni etkilemiştir. 19. yüzyılın başlarından itibaren Ortadoğu’da Arap milliyetçiliğinin gelişmesi, Birinci Cihan Harbi sırasında da kendi etkisini göstermiştir. Emperyalist ülkeler, Arap ulusunun uyanışını kendi çıkarları doğrultusunda kullanmıştır. Bununla birlikte bölgede gelecekte kanlı savaşların temellerini atacak Siyonizm faaliyetlerin de görmekteyiz. Bölgeye uzun süreli bir Yahudi göçü ve Siyonist faaliyetler Arapların rahatsızlığına neden olmuştur. Birinci Arap-İsrail Savaşı’ndan zaferle çıkan İsrail, bölgede Siyonist politikaların uygulayarak daim sınırlarını genişletmek için çaba sarf etmiştir. İsrail’in yayılmacı politikası, onları sürekli Arap komşuları ile karşı karşıya getirmiştir. 1952 yılında Mısır’da iktidara gelen Nasır’la birlikte bu çatışmalar daha da hız kazanmış, bölgeni 1956 ve 67 savaşlarına götürmüştür. İsrail’in Suriye ve Ürdün’e karşı saldırgan politikalarına karşı Nasır, Akabe Körfezini İsrail gemilerine kapatmıştır. Bu misilleme sadece İsrail’e değil, onun destekçileri olan büyük güçlere karşı da bir meyden okuma olmuştur. Nasır’ın bu kararına İsrail savaşla karşılık vermiştir. 5 Haziran sabahı Mısır hava üslerine ani saldırı düzenleyen İsrail, altı gün sürecek olan 3. Arap-İsrail Savaşı’nı da başlatmıştır. Bu savaş bölgede çıkarları olan İngiltere’ni de endişelendirmiş ve İngiliz basınında büyük yankı uyandırmıştır. Bu çalışmada, 5 Haziran 1967 tarihinde başlayan, altı gün savaşı veya 3. Arap-İsrail Savaşı olarak da literatüre geçen savaşın gidişatı ve bölgeni savaşa götüren süreç İngiliz basınına göre araştırılırken, nitel araştırma yöntemlerinden doküman ve belge analiz yöntemleri kullanılmıştır. Böylece dönemin İngiltere yerel gazeteleri, yabancı ve Türk kaynakları incelenerek objektif bir çalışma ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
The Middle East region that rich in strategic and natural resources, has always been an area of interest of the great powers. The Middle Eastern region which has been located within the borders of the Ottoman Empire for more than 400 years, has become an area of struggle between the great powers with the weakening of the state. The ideas of nationalism that spread after the French Revolution, like other Ottoman regions, influenced this region over time. 19. from the turn of the century, the development of Arab nationalism was started to be more effective during the First World War. The imperialist countries had used the awakening of the Arab nation in their own interests. In addition, we can see Zionist activities in the region that will lay the foundations of bloody wars in the future. A long-term Jewish migration to the region and Zionist activities have caused Arab anxiety and disturbance. Israel, which emerged victorious from the First Arab-Israeli War, has made efforts to expand its permanent borders and implemented Zionist policies in the region. Israel's expansionist policy has constantly confronted them with their Arab neighbors. After 1952, this conflict had gained even more momentum and led the region to the wars of 1956 and 1967. Against the aggressive Israeli policy towards Syria and Jordan, Egyptian president Nasser forbidden the Gulf of Aqaba to Israeli ships. This retaliation has been a challenge not only against Israel, but also against the great powers that support the Jewish State. Israel responded to Nasser's decision with war. Suddenly, Israel attacked against Egyptian air force on the morning of June 5. Also Israel started 3rd Arab-Israeli war with this attack. This war has also worried Britain, which has interests in the region, and has caused great repercussions in the British press.In this study, according to the British press, the six-day war, the course of the war and the process that led your region to the war were investigated, while document and document analysis methods were used from qualitative research methods. Therefore, an objective study was tried to be revealed by examining the UK local newspapers of the period, foreign and Turkish sources.
Keywords
- Berald Express Torquay, June 5, 1967.Berald Express Torquay, June 6, 1967.Berald Express Torquay, June 10 1967. Daily Mirror, June 5 1967.
- Daily Mirror, June 6, 1967.Daily Mirror, June 7, 1967.Daily Mirror, June 12 1967.Evening Post, June 5, 1967.Evening Post, June 6, 1967.Evening Post, June 12 1967.Evening Post, June 13 1967.
- Liverpool Echo, 3 June 1967.Liverpool Echo, June 8 1967.Liverpool Echo, June 9, 1967.Liverpool Echo, June 13 1967.Sunday Mırror, June 4, 1967.
- Sunday Mırror, June 11, 1967.
- The Birmingham Post, 1 June 1967.The Birmingham Post, 3 June 1967.The Birmingham Post, June 6, 1967.The Birmingham Post, June 7, 1967.The Birmingham Post, June 12 1967.The Birmingham Post, June 13 1967.
- The Coventry Evening Telegraph, June 5, 1967.The Coventry Evening Telegraph, June 6, 1967.The Coventry Evening Telegraph, June 7 1967.The Coventry Evening Telegraph, June 8 1967.
- The Journal Newcastle Upon TYNE, June 8, 1967. The İllustrated London News, 3 June 1967.
- The People, June 4, 1967.
- The People, June 11, 1967.
- Bregman, A. (2000). Israel’s Wars 1947–93. Routledge.
- Bregman, A. (2002). İsrael’s Wars; A History Since 1947. Routledge.
- Cankara, Ö,. Cankara, Y. (2020). 2000’lerde Filistin’de Meşrutemsilcilik Tartışmaları: Hamasİle El-Fetih Arasındaki Rekabet. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 11 (21), 469-503.
- Çağ, G., Sami, E. (2013). Ortadoğu’da Baas Rejimleri: Suriye ve Irak. Çankırı Karatekin Üniversitesi Uluslararası Avrasya Strateji Dergisi. 2(2), 57-72.
- Davişa, A. (2016). Arap Milliyetçiliği; Zaferden Umutsuzluğa (Lütfi Yalçın Çev.). Ceylan Matbaa.
- Ekici, S., Örtlek, M. (2015). Arap Milliyetçiliği ve Ortadoğu. Köprü dergisi. 127, 109-117.
- Feliu, L., Ferran I-B. (2019). Communist Parties in the Middle East; 100 Years of History. Routledge.
- Gabriel, P. (2015). Siyonizmin Dönüşleri; Milletler, Siyaset ve İsrail’de Araştırmacılık (Çev. Aysun Babacan). İthaki.
- Garaudy, R. (2021). Siyonizim Dosyası (Nezih Uzel Çev.). Pınar Yayınları.
- Gözen, R. (2008). Ortadoğu Siyasi Tarihinin Etik Boyutu. Eskiyeni. (9), 12-20.
- Hourani, A. (2014). Çağdaş Arap Düşüncesi (Çev. Latif Boyacı, Hüseyin Yılmaz). İnsanYayınları.Kemiksiz, N. (2018). Arap-İsrail Sorunu ve Bölgesel Yansımaları. Journal of Awareness. 3, 127-144.
- Kissinger, H. (2000). Diplomasi (Çev. İbrahim Kurt). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.Lewis, B. (1953). Orta Şarkın Tarihi Hüvviyeti. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 12, 75-81.
- McNamara, R. (2003). Bitain, Nasser and Balance of Power in the Middle East 1952-1967; From the Egyptian Revolution to the Six Day War. Frank Cass Publishers.
- Nur, M. (1989). Filistin Kurtuluş Örgütü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı.
- Ortaylı, İ. (2014). Osmanlı’da Milletler ve Diplomasi; Seçme Eserler III. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Oren, M. (2002). Six Day of War; June 1967 and the Making of the Modern Middle East. Oxford Unıversıty Press.
- Oğuz, M. (2014). Birlik Arzusunda Araçsallaşan Sosyalizm: Baas Partisi’nde Sosyalist Düşüncenin Niteliği. Atılım Sosyal Bilimler Dergisi. 4(1), 25-41.
- Özdem, G. (2016). Büyük Devletlerin Değişmeyen Mücadele Alanı: Ortadoğu. Fırat Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Dergisi. 10(2), 1-39.
- Rabkin, Y. (2018). Yahudilerin Siyonizm Karşıtlığı (Şahika Tokel Çev.). İletişim Yayınları. Dunstan, S. (2009). The Six Day War 1967: Sinai. Osprey Publishing Ltd.
- Soy, B. (2004). Arap Milliyetçiliği: Ortaya Çıkışından 1918’e kadar. Bilig. (30), 173-202.
- Şenel, B. (2014). İsrail Devleti’nin Kuruluşunda Türkiye’nin İsrail’i Tanıma Süreci. Akademik Orta Doğu Dergisi. 9(1), 163-164.
- Torlak, M. (2010). Siyonizm’in Penceresinden Arap - İsrail Çatışmalarının Orta Doğu’daki GüçDengesine Yansımaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkileri ve Küreselleşme Anabilim Dalı.
- Tunç, F., Alkan, A., Kor, T. (2010). Siyonizim Düşünden İşgal Gerçeğine Filistin. İHHYenal, S. (2013). Arap Milliyetçiliği Düşüncesinin Oluşumu. Akademik Orta Doğu: Altı Aylık Orta Doğu Araştırmaları Dergisi. 7(14), 201-212.
- Yiğit, A. (2019). Filistin Meselesinin Kronikleşmesi (1918-1948). Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi. 123(243), 391-414.
- Zweig, S. (2020). Dünün Dünyası; Bir Avrupalı’nın Anıları (Gülçin Wilhelm, Kıvanç Koçak Çev.). İletişim Yayınları.
- web1: https://islamansiklopedisi.org.tr/sosyalizm, Erişim tarihi: 06.01.2022.
- web2: https://www.britannica.com/topic/Irgun-Zvai-Leumi, Erişim tarihi: 06.01.2022.
- web3: https://islamansiklopedisi.org.tr/filistin-kurtulus-orgutu, Erişim tarihi: 08.01.2022.
