ÖZEL YETENEKLİ ÖĞRENCİLERDE SORGULAYICI SINIF KÜLTÜRÜNÜN ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİNE ETKİSİ: BİR KARMA YÖNTEM ÇALIŞMASI
Author :
DOI : 10.29228/ASOS.57990
Year-Number: 2022-128
Yayımlanma Tarihi: 2022-05-01 01:29:54.0
Language : Türkçe
Konu : Eğitim Bilimleri
Abstract
Bu çalışmada, ilkokul dördüncü sınıf seviyesindeki özel yetenekli öğrencilerde, sorgulayıcı sınıf kültürünün eleştirel düşünme becerilerine etkisini ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Araştırma, zayıf deneysel bir uygulama niteliği taşıdığından, temel karma yöntemin gelişmiş bir türü olan açımlayıcı sıralı desen yaklaşımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu ilkokul dördüncü sınıf seviyesindeki, özel yetenekli 38 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmanın nicel boyutunda, Uluçınar ve Akar (2021) tarafından geliştirilmiş olan “İlkokul Öğrencileri İçin Eleştirel Düşünme Eğilimleri Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen nicel veriye yönelik bulguları açıklamak için ölçek maddelerinin hangisinde artışın fazla olduğunu ve bunun nedenini ortaya çıkarmak amacıyla çalışma grubundan nitel veri toplanmıştır. Toplamda 5 hafta süren araştırma süreci sonunda çalışma grubunda yer alan öğrencilerin, deneysel işlem sonrası eleştirel düşünme eğilimlerinde anlamlı bir artış bulunmuştur [t37 = 2.36, p<.05]. Elde edilen tüm verilere ve bulgulara dayalı olarak; sorgulayıcı sınıf kültürünün özel yetenekli öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmesine katkı sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
In this study, it is aimed to reveal the effect of inquiry classroom culture on critical thinking skills of gifted students at the fourth grade level of primary school. The research was carried out with the exploratory sequential design approach, which is an advanced type of the basic mixed method, since it is a poor experimental practice. The study group of the research consists of 38 gifted students at the fourth grade level of primary school. In the quantitative dimension of the study, the “Critical Thinking Tendency Scale for Primary School Students” developed by Uluçınar and Akar (2021) was used. To explain the findings for the quantitative data obtained, in order to find out which of the scale items has a higher increase and the reason for this, qualitative data were collected from the study group.. At the end of the research process, which lasted for 5 weeks in total, a significant increase was found in the critical thinking dispositions of the students in the study group after the experimental procedure [t37 = 2.36, p<.05]. Based on all the data and findings; It was concluded that the inquiry classroom culture contributed to the development of critical thinking skills of gifted students.
Keywords
- Allmond, S., Hillman, J., Huntly, K., Makar, K., & O’Brien, M. (2016). Assessing Children’s Progress İn Taking İntellectual Risks İn A Mathematical İnquiry Classroom With A Positive Learning Approach. Proceedings Of The 39th Annual Conference Of The Mathematics Education Research Group Of Australasia. Adelaide, Australia.
- Asal, R. (2020). Mühendislik Tasarım Temelli Fen Öğretiminin İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Bilimsel Yaratıcılık ve Eleştirel Düşünme Becerilerine Etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Aşkar, P. ve diğerleri (2005). Yeni Öğretim Programlarını İnceleme ve Değerlendirme Raporu. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/91065 Erişim Tarihi: [20.12.2021]
- Azak, A. (2020). Sekizinci Sınıf İngilizce Dersinde Yaratıcı Yazma Becerisinin Süreç Odaklı Rehberli Sorgulayıcı Öğrenme Tekniği İle Geliştirilmesinin Öğrencilerin Yaratıcı Yazma Başarılarına Etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
- Babadoğan, C. ve Gürkan, T. (2002). Sorgulayıcı öğretim stratejisinin akademik başarıya etkisi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2), 149-180.
- Bağcaz, E. (2009). Sorgulayıcı Öğretim Yönteminin Öğrencilerin Akademik Başarısı ve Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutumuna Etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
- Bakioğlu A. ve Hesapçıoğlu M. (1997). Düşünmeyi öğretmekte öğretmen ve okul yöneticisinin rolü: Düşünmek. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 49-78.
- Bangir, G. (1997). Sınıf İçi İletişime İlişkin Öğretmen-Öğrenci Davranışları Görüşleri ve Önerileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Barnes, D. (1976). From Communication To Curriculum. Harmondsworth: Penguin Books.
- Baştopçu, G. (2018). Sınıf Öğretmenlerinin Eleştirel Düşünme Becerisini Kazandırmaya Yönelik Uyguladıkları Yöntem, Teknik Ve Etkinliklerin Kullanımının İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
- Baydar, S. (2012). Öğrenme Stillerine Göre Lise Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- Bayındır, G. (2015). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
- Baykal, B. (2014). Fen ve Teknoloji Dersi Öğretmenlerinin Sınıf İçi İletişim ve Etkileşimlerinin Analizi: Diyalojik ve Otoriter Tartışmalar. Yayınlanmamış doktora tezi. Niğde Üniversitesi, Niğde.
- Can, A. (2019). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara, 8. Baskı.
- Chance, P. (1986). Introduction: The Thinking Movement, Thinking In The Classroom: A Survey Of Programs. New York: Teachers College Press.
- Cresswell, J.W. (2015). A Concise Introduction to Mixed Methods Research. SAGE Publications.
- Çarkıt, C. (2018). Ortaokul Türkçe Derslerinde Eleştirel Dinleme/İzleme Uygulamaları Üzerine Bir Eylem Araştırması. Yayınlanmamış doktora tezi. Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
- Çeliksöz, M. (2012). Farklı Düzeylerdeki Sorgulayıcı-Araştırmaya Dayalı Öğretim Yöntemlerinin İlköğretim Öğrencilerinin Başarı, Tutum, Bilimsel Süreç Becerisi ve Bilgi Kalıcılıklarına Etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
- Çetin, H. (2016). Sorgulayıcı Öğrenme Yaklaşımıyla Çoklu Temsil Destekli Tam Sayı Öğretiminin 6. Sınıf Öğrencilerinin Başarılarına, Model Tercihlerine ve Temsiller Arası Geçiş Becerilerine Etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
- Davidson, C., & Edwards-Groves, C. (2018). 'But you said this...': Students' Management Of Disagreement Within A Dialogic Approach To Literacy Instruction. Australian Journal of Language and Literacy, 41(3), 190.
- Dawes, L., Mercer, N. ve Wegerif, R. (2004). Thinking Together. Birmingham, Imaginative Minds.
- Duran, M. (2015). Araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımına dayalı etkinliklerin öğrencilerin sorgulayıcı öğrenme becerileri üzerine etkisi. The Journal of Academic Social Science Studies, 32, s. 399-420.
- Goos, M. (2004). Learning mathematics in a classroom community of inquiry. Journal for Research in Mathematics Education, 35(4), 258–291.
- Grosser, M., M. ve Lombard, B.,J.,J. (2008). The Relationship Between Culture And The Development Of Critical Thinking Abilities Of Prospective Teachers, Teaching and Teacher Education, 24, 1364–1375.
- Güven, M. ve Kürüm, D. (2006). Öğrenme stilleri ve eleştirel düşünme arasındaki ilişkiye genel bir bakış. Sosyal Bilimler Dergisi, 1: 75-90.
- Halpern, D. (2003). Thought & Knowledge: An Introduction To Critical Thinking, London: Lawrence Erlbaum Assocıates Publıshers.
- Hocaoğlu, M. E. (2020). İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Argüman Haritaları Kullanımının Eleştirel Düşünme Becerilerine Etkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
- Hotaman, D. (2008). Yeni İlköğretim Programının Kazandırmayı Öngördüğü Temel Becerilerin Öğretmen, Veli ve Öğrenci Algıları Doğrultusunda Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- İlter, İ. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretiminde 5E Öğrenme Döngüsü Modelinin Öğrenci Başarısına, Bilimsel Sorgulayıcı-Araştırma Becerilerine, Akademik Motivasyona ve Öğrenme Sürecine Etkileri. Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
- Kanadlı, S. (2012). Öğretmenlere Yönelik Hazırlanan Bir Mesleki Gelişim Programının Etkililiğinin İncelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
- Karabacak, H. (2011). İlköğretim Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerileri Ve Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Düzeyi (Erzurum İli Örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
- Karasu, M. (2013). Diyaloğa Dayalı Öğretim Stratejilerinin Okuma Tutum ve Becerilerini Geliştirmeye Etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Kaya, G. & Yılmaz, S. (2016). Açık sorgulamaya dayalı öğrenmenin öğrencilerin başarısına ve bilimsel süreç becerilerinin gelişimine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 31(2), 300-318.
- Kaya, O. N., & Kılıç, Z. (2008). Etkin bir fen öğretimi için tartışmacı söylev. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 9(3), 89-100.
- Kıran, M. S. (2019). İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Beceri Düzeyleri İle Okuduğunu Anlama Başarı Durumları Arasındaki İlişki, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
- Korkmaz, Ö. (2009). Öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilim ve düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1) , 1-13.
- Korkmaz, Z. S. (2018). Eleştirel Düşünme Becerileri Eğitiminin Öğretmenlerin Ve Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerilerine Etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
- Kölemen, S. (2018). Yapılandırmacı Öğrenme Yaklaşımında Araştırmacı Sorgulayıcı Eğitim ve Bilgisayar Destekli Öğretim Metodu İle İşlenen Fen Dersinin Ortaokul 6. Sınıf Öğrencilerinin Başarı, Öğrenme Yaklaşımı ve Motivasyona Etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
- Kurnaz, A. (2007). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Beceri ve İçerik Temelli Eleştirel Düşünme Öğretiminin Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerileri, Erişi Ve Tutumlarına Etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Kurtulmuş, M. A. (2017). Sorgulayıcı Araştırma Yönteminin Öğrencilerin Fen ve Teknoloji Dersi Akademik Başarılarına ve Tutumlarına Etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
- Lyle, S. (2008). “Learners’ Collaborative Talk.” In Encyclopaedia of Language and Education, Vol. 3: Discourse and Education, edited by M. Martin-Jones, A.-M. de Mejia, and N. Hornberger, 279–290. New York: Springer.
- MEB (2006). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
- MEB (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
- Memduhoğlu, H. B. , Saylık, N. ve Yayla, A. (2017). İlkokul öğrencilerinde eleştirel ve sorgulayıcı düşünmeyi geliştirmeye yönelik yeni bir öğretim tekniği denemesi: Soru topları tekniği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (60) , 145-160.
- Mercer, N. ve Dawes, L. (2008). The Value Of Exploratory Talk. Exploring Talk In School, (s. 55-71).
- Mercer, N. ve Littleton, K. (2007). Dialogue And The Development Of Children's Thinking: A Sociocultural Approach. London: Routledge.
- Mutlu, M. (2021). 5. Sınıf Düzeyindeki Sorgulayıcı-Araştırmaya Dayalı Etkinliklerin Beceri ve Algı Açısından Etkililiğinin İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
- Norris, S. P. (1985). Synthesis of research on critical thinking. Educational Leadership, 42(8), 40-45.
- Öz, R. (2015). Araştırma ve Sorgulamaya Dayalı Etkinliklerle Desteklenmiş Bilim Merkezi Uygulamalarının 7. Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarılarına, Bilim Okuryazarlıklarına ve Sorgulayıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Özkanbaş, M. (2018). 6. Sınıf Maddenin Tanecikli Yapısı Ünitesinin Öğretiminde Süreç Odaklı Rehberli Sorgulamayla Öğrenme Yönteminin Öğrencilerin Akademik Başarıları, Sorgulayıcı Öğrenme Becerisi Algıları ve Mantıksal Düşünme Becerileri Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
- Özmantar, M. F., Bingölbali, E., Demir, S., Sağlam, Y., ve Keser, Z. (2009). Değişen öğretim programları ve sınıf içi normlar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 6 (2).
- Rojas-Drummond, S., Littleton, K., Hernández, F., & Zúñiga, M. (2010). Dialogical interactions among peers in collaborative writing contexts. Educational Dialogues: Understanding And Promoting Productive Interaction, (s. 128-148)
- Schafersman, S. D. (1991). An Introduction To Critical Thinking. Erişim adresi: http://facultycenter.ischool.syr.edu/wp-content/uploads/2012/02/Critical-Thinking.pdf
- Şahinel, S. (2002). Eleştirel Düşünme. Pegem A Yayıncılık.
- Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (6.ed.) Pearson, Boston.
- Taptaş, V. ve Olkun, S. (2008). Interactıon and communıcation in a first grade geometry class. Education Sciences, 3(4), 597-611.
- Taşkoyan, S. N. (2008). Fen ve Teknoloji Öğretiminde Sorgulayıcı Öğrenme Stratejilerinin Öğrencilerin Sorgulayıcı Öğrenme Becerileri, Akademik Başarıları ve Tutumları Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- Uçak, E. (2014). Öğretmen Adaylarının Fen Öğretiminde Kullandıkları İletişimsel Yaklaşım Türleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
- Uluçınar, U. ve Akar, C. (2021). The critical thinking dispositions scale for elementary school students: A study of scale development, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi,
- Whitebread, D., Mercer, N., Howe, C., & Tolmie, A. (Eds.). (2013). Self-regulation and dialogue in primary classrooms. British Journal of Educational Psychology 2,( 10).
- Yackel, E., & Cobb, P. (1996). Sociomathematical norms, argumentation, and autonomy ın mathematics. Journal for Research in Mathematics Education, 27(4), 458–477.
- Yüksekbilgili, B. (2019). İlköğretim 4.Sınıf Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerileri İle Matematik Başarılarının İncelenmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
